Թրամփը Վաշինգտոնից կհեռանա Բայդենի պաշտոնակալությունից առաջ

Պաշտոնից հեռացող Դոնալդ Թրամփը ցանկանում է Վաշինգտոնից հեռանալ հունվարի 20-ի առավոտյան՝ մինչև Ջո Բայդենի պաշտոնակալությունը, որ մայրաքաղաքից չհեռանա որպես նախկին նախագահ և նոր նախագահին չդիմի նախագահական ինքնաթիռը տրամադրելու խնդրանքով՝ գրում են ԱՄՆ լրատվամիջոցները: Բայդենը երդվելու է հունվարի 20-ին, կեսօրըին (17:00՝ Գրինվիչի ժամանակով, 20:00՝ Մոսկվայի): Արարողության անվտանգության միջոցառումները նախկիններից շատ ավելի խիստ են լինելու: Երդմնակալությունը կկայանա Կապիտուլիումում, որ հունվարի 6-ին ավերեց Թրամփի կողմնակիցների ամբոխը: Այդ օրից Վաշինգտոնն ու Կոնգրեսի շենքը պաշտպանում են Ազգային գվարդիայի հազարավոր զինվորներ, Կապիտուլիումի շրջակա տարածքների մեծ մասը փակ է հանրության համար: Դոնալդ Թրամփը արդեն հայտարարել է, որ չի մասնակցելու է պաշտոնակալությանը, և դա առաջին դեպքն է 1869-ից հետո, երբ նախագահ Ուլիս Գրանտի պաշտոնակալությանը ներկա չէր Էնդրյու Ջոնսոնը (Թրամփը ընդհանրապես Ջոնսոնի հետ ընդհանրություններ շատ ունի՝ օրինակ՝ նա իմպիչմենտի ենթարկված առաջին նախագահն է): Նախագահական թիմի անդամները Թրամփին խորհուրդ են տվել ներկա լինել պաշտոնակալությանը, նա հրաժարվել է, որ քաղաքից չհեռանա իբրև նախկին նախագահ: Այդպիսով Թրամփն իր հետ կտանի միջուկային ուժերի ակտիվացման սարքը: Սի-Էն-Էն-ը պարզաբանել է, որ Բայդենին կհանձնեն նորը՝ անհապաղ փոխելով կոդերը: Թրամփը ցանկանում է հեռանալ Սպիտակ տան հարավային բացատից՝ ուղղաթիռով և հույս ունի, որ իրեն հրաժեշտ կտան պատիվներով: Ռեյտերի և Բլումբերգի աղբյուրները հաղորդել են, որ Թրամփը կուղևորվի իր Մար-ա-Լագոյի դաստակերտը Ֆլորիդայում:

Դոնալդ Թրամփը դարձավ ԱՄՆ պատմության առաջին նախագահը, ում Համայնքների պալատը 2ւ անգամ իմպիչմենտ հայտարարեց (երկրի պատմության չորրորդ իմպիչմենտը): Սենատում մեղադրանքները կքննարկեն արդեն Ջո Բայդենի պաշտոնակալությունից հետո: Թրամփին մեղադրում են ապստամբություն հրահրելու մեջ: Առաջին իմպիչմենտից հետո 2020-ի սկզբին Սենատը Թրամփին արդարացրեց (այդպես են ավարտվել նախորդ 2 իմպիչմենտերը՝ Էնդրու Ջոնսոնի և Բիլ Քլինթոնի): Հունվարի 6-ին Թրամփի կողմնակիցները ներխուժեցին Կապիտոլիում, որտեղ կատարվում էր Ջո Բայդենի օգտին ընտրիչների ձայների հաշվարկը: Գործընթացը մի քանի ժամով ընդհատվեց, հարձակվողներից չորսը և մեկ ոստիկան սպանվեցին:

BBC

Հ.Գ. Դոնալդ Թրամփի դարաշրջանն ավարտվեց, բայց պատմությունը այլ ընթացք կունենար, եթե չլիներ կորոնավարակը, որին սկզբում իրեն բնորոշ թեթևամտությամբ վերաբերվեց ԱՄՆ 45-րդ նախագահը: ԱՄՆ-ի համար Դոնալդ Թրամփը սկզբում հիանալի նախագահ էր, եթե հաշվի առնենք տնտեսական աճն ու գործազրկությունը պատմական նվազագույնի հասցնելը: Ամեն ինչ փոխեց կորոնավարակի պանդեմիան և լոկդաունը, որ նա հարկադրված էր հայտարարել՝ գործազրկության աճը, բարձր մահացությունը դարձան զանգվածային բողոքների ազդակներից մեկը: Թրամփի հիմնական սխալը արտաքին քաղաքականությունն էր՝ նա իշխանության եկավ «Նախևառաջ Ամերիկան» կարգախոսով, այդ կարգախոսի ինքնատիպ մեկնաբանությամբ: ԱՄՆ 45-րդ նախագահը համարում էր, որ ԱՄՆ-ը պետք է հեռանա աշխարհի բոլոր կոնֆլիկտներից ու ուժերը կենտրոնացնի ներքին զարգացումների վրա: Բացի այդ՝ նա ԱՄՆ-ը դուրս բերեց գրեթե բոլոր միջազգային պայմանագրերից՝ սկսած Իրանի հետ 2015-ի միջուկային համաձայնագիրը, ՌԴ-ի հետ 1987-ի միջուկային համաձայնագիրը, Փարիզում կնքված Կլիմայի միջազգային համաձայնագիրը, Բաց երկնքի համաձայնագիրը: Թրամփը առևտրային պատերազմներ սկսեց ոչ միայն Չինաստանի, այլև՝ ԵՄ-ի դեմ, կասկածի տակ դրեց ՆԱՏՕ-ի՝ Արևմուտքի անվտանգության երաշխավորի դերը… Փչացրեց հարաբերւթյունները Ֆրանսիայի, Գերմանիայի հետ, չբարելավեց հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ: Սկանդալային էր նրա ընտրությունը, սկանդալային կառավարումը, սկանդալային էլ ստացվեց հեռանալը, թեպետ 2020-ին նրան ավելի շատ ամերիկացիներ էին ձայն տվել, քան 2016-ին: Դոնալդ Թրամփը դարձավ ամերիկյան ընտրական համակարգի հերթական զոհերից մեկը: Բայց նրա իշխանության ամենամեծ սխալը ներքաղաքական բևեռացումն էր ու ամերիկացիների ներքին թշնամանքի ուժեղացումը, որ դեռ դեմոկրատ Բարաք Օբաման էր համարել իր նախագահության տարիներին չլուծված ամենակարևոր հարցը: Սևերի-սպիտակների պայքարը ԱՄՆ-ում Թրամփի օրոք հասավ ԱՄՆ պատմության վերանայմանը և արձանների հայտնի «կոտորածին»: Եվ բոլոր այդ խնդիրները հիմա ստանում են դեմոկրատ նախագահ Ջո Բայդենը և փոխնախագահ Կամալա Հարիսը, ում հետ մեծ հույսեր են կապում դեմոկրատները: Ինչպիսին կլինի Ջո Բայդենի նախագահությունը, ցույց կտա ժամանակը:

Դոնալդ Թրամփի վարած արտաքին քաղաքականությունը բացասական ազդեցություն ունեցավ աշխարհի վրա, այդ թվում՝ Մեծ Մերձավոր Արևելքի, Հարավային Կովկասի ու հատկապես՝ Հայաստանի: Փաստացի՝ Թրամփի իշխանության տարիներին դեմքը կորցրեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ԱՄՆ համանախագահը, նրա «չեզոքության» պայմաններում ակտիվացավ Ռուսաստանը: Պատահական չէ, որ հենց Թրամփի նախագահության շրջանում Թուրքիան սկսեց Սիրիայում նվաճողական քաղաքականությունը ու կարողացավ ԱՄՆ-ին Սիրիայից դուրս մղել: Հարավային Կովկասում որևէ քաղաքականության բացակայությունը մղեցին Թուրքիային ու Ադրբեջանին միավորվել ու պատերազմը վերսկել Արցախի Հանրապետության դեմ՝ հենց Թրամփի ընտրարշավի ժամանակ: Անգամ այդ պահին Թրամփը չգիտակցեց պահի լրջությունը ոչ միայն Հարավային Կովկասի, այլև՝ ամբողջ Արևմուտքի համար և արեց թեթևամիտ հայտարարություններ, որոնց կատարումը կամ ուժերից վեր էր, կամ՝ ջանքեր էր պահանջում, որ չգործադրվեցին: Իրականում միայն ԱՄՆ-ը կարող էր կանգնեցնել Թուրքիային, բայց Թրամփի ԱՄՆ-ը դա չարեց: Կոնգրեսում՝ Համայնքների պալատում ու Սենատում հայոց ցեղասպանության ճանաչումը չդարձավ ԱՄՆ պետական քաղաքականություն՝ Պետդեպարտամենտը չընդունեց և Թրամփը չստորագրեց օրինագիծը: ԱՄՆ-ը նաև չճանաչեց Արցախի Հանրապետությունը, հակառակ Թրամփի հայտարություններին ու Կոսովոյի նախադեպը հիշեցնելուն:

Թրամփը չխիզախեց, նա մնաց ամերիկյան պրագմատիկ քաղաքականության շրջանակներում, որ Թուրքիային համարում է ռազմավարական դաշնակից: Հայաստանի համար ԱՄՆ-ի 46-րդ նախագահի ընտրությունը շանս է իրավիճակը փոխելու և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունեությունը, Արցախի տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու և Արցախի Հանրապետության կարգավիճակի հարցը լուծելու՝ բանակցային ճանապարհով՝ բացառելով նոր պատերազմը: Եթե կատարվի համապատասխան դիվանագիտական աշխատանք, եթե Հայաստանի ինքնիշխանությունը բավարարի՝ ինքնուրույն արտաքին քաղաքականություն վարելու: Ակնհայտ է նաև, որ ռազմագերիների հարցի լուծումը Վաշինգտոն-Անկարա բանակցությունների շրջանակում է, քանի դեռ Ռուսաստանը չի ցանկանում այդ հարցով խաթարել իր հարաբերություններն Անկարայի հետ՝ ստիպելով Բաքվին կատարել եռակողմ հայտարարության ԲՈԼՈՐ կետերը, և փաստացի Բաքվի միակ պարտավորությունը: Միայն ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի ջանքերի համատեղումը կարող է կարող է նպաստել իրավիճակի կայունացմանը տարածաշրջանում՝ հավասարակշռություն ստեղծելով Բաքու-Անկարա-Մոսկվա տանդեմի հետ: Հունվարի 20-ից աշխարհաքաղաքական քարտեզին ի հայտ են գալու նոր գերակայություններ, մեր խնդիրն է դառնալ այդ գերակայություններից մեկը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ