Հիպոկրատի երդմանը՝ հավատարի՞մ

Հայտնի ճշմարտություն է՝ առողջ բնակչությունը ոչ միայն որոշիչ նախապայման է ցանկացած երկրի սոցիալ-տնտեսական զարգացման համար, այլև կարևոր նախադրյալ՝ թե´ տնային տնտեսությունների, թե´ հենց անհատների բարգավաճման համար:
Եթե Հայաստանում խորհրդային շրջանում բժշկի գործը պատվաբեր էր համարվում ու բավական եկամտաբեր, ապա այսօր, ցավոք, ճիշտ հակառակ երևույթին ենք ականատես լինում. շատ բժիշկների եկամտի հիմնական աղբյուրը ներկայումս եղել և մնում է ոչ թե պետական աշխատավարձը, այլ հիվանդի և նրա հարազատների կողմից կատարվող ոչպաշտոնական վճարումները: Այսօր մեր երկրում լրջագույն առողջապահական խնդիր կա, որը ծնում է կոռուպցիոն երևույթներ, որոնք էլ, իրենց հերթին, առաջ են բերում բնակչության շրջանում լուրջ դժգոհություններ, հատկապես այն հատվածի մոտ, որը անվճարունակ է, իսկ այդպիսիք Հայաստանի բնակչության բացարձակ մեծամասնությունն են:
Անշուշտ, համակարգում առկա հիմնախնդիրները բազում են, և, թերևս, երկար ժամանակ կպահանջվեր՝ դրանք հատ առ հատ թվելու համար: Օրինակ՝ գաղտնիք չէ, որ ՀՀ պետական հիվանդանոցներում հիվանդները բուժվում են կա՛մ պետպատվերի շրջանակում, կա՛մ վճարովի համակարգում: Երկու դեպքում էլ, իհարկե, վճարումներ կատարվում են, բայց «պետպատվերի» դեպքում վճարում է պետությունը: Այն իր միջոցներով պետք է բուժի և խնամի հիվանդին, անվճար տրամադրի անհրաժեշտ դեղամիջոցները, այսինքն՝ հիվանդը մինչև լրիվ ապաքինվելը պետք է գտնվի պետության հովանավորության տակ: Բայց արի ու տես, որ «պետպատվեր» ասվածը չի ծառայում իր բուն նպատակին. բժիշկները, ինչպես սովորաբար է լինում, անտարբեր են այն հիվանդների նկատմամբ, ովքեր իրենց բուժումը ստանում են պետպատվերի շրջանակում: Իսկ դա նշանակում է, որ խտրականություն է դրվում հիվանդների միջև, ովքեր, համաձայն գործող կանոնադրության, պետք է ունենան հավասար իրավունքներ, քանի որ դա է նկատի առնվում «սոցիալական պետություն» ասվածի տակ, ինչը ամրագրված է ՀՀ Սահմանադրությամբ:
Պարզվում է, որ վերը նշված երկու համակարգերի տարբերությունը վճարողի մեջ չէ, այլ իրական տարբերությունը սպասարկման որակում է, բժիշկների բուժման մեթոդների և հիվանդների նկատմամբ ուշադրության առկայության կամ դրա լիարժեք բացակայության մեջ: Համենայն դեպս, պետպատվերի շրջանակում բուժված շատ մարդիկ իրենք են փաստում՝ իրենց նկատմամբ ցուցաբերվող վերաբերմունքը հեռու է նորմալ համարվելուց: Մինչ քաղաքակիրթ երկրներում պետությունը անում է ամեն ինչ՝ բարելավելու երկրի առողջապահական համակարգը` իր քաղաքացիների համար դարձնելով առավել մատչելի ու որակյալ, մեզանում սայլը տեղից չի շարժվում:
Առողջությունն այսօր, իսկապես, թանկ հաճույք է, մանավանդ, երբ խոսքը հայաստանյան հիվանդանոցներում համապատասխան բուժում ստանալու մասին է: Հենց գների բարձրացման պատճառով է, որ մենք՝ հայերս, բժշկի ենք դիմում միայն դանակը ոսկորին հասնելու պարագայում, երբ արդեն շա՜տ ուշ է լինում:

Գագիկ ԴԱՎԹՅԱՆ

Մեկնաբանություններ