Մարտի 21-ին Քեսաբում տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին տարբեր տեղեկություններ են տարածվում: Հայերը առավելապես գրում են, թե` հայ-հարայ հասեք, մերոնց կոտորում են, և այս ամենը անում են բավականին ակնհայտ հակաթուրքական տրամադրություններով` քեսաբահայերի տարհանումը զուգահեռելով 1915-ի ցեղասպանությանն ու կատարվածը բացատրելով ապրիլի 24-ի մոտենալով: Հայերի զգացմունքների վրա «յուղ են լցնում» ռուսական որոշ կայքեր` նույնպես հակաթուրքական հնչերանգներով և փորձում են Ռուսաստանին հայերի փրկչի դերում ներկայացնել: Քեսաբի մասին գրում է և արևմտյան մամուլը` բավական զուսպ, բայց փաստերն արձանագրող ու դատապարտող: Քեսաբի մասին գրում են և թուրքերը:

«Ինչ-որ տեղ ինչ-որ բան սխալ է», ասում էր Վիլյամ Սարոյանը, բայց չէր ասում` ինչն է սխալ, փոխարենն անընդհատ փորձում էր ասել` ո՞րն է ճիշտը: Իսկ ո՞վ էր հասկանում: Ընդհանրապես ո՞րն է ճիշտը: Մասնավորապես Լեռնային Ղարաբաղի հարցում, որ ստատուս քվոյի իր կարգավիճակից, կարծես, սահուն դուրս է գալիս:

Այն, ինչ բեմականացնում են ոչիշխանական կոչված ուժերը՝ ԲՀԿ առաջնորդությամբ, մեղմ ասած, դուրս է անգամ շոուի ժանրից և, «հաղթահարելով» Դյուրենմաթի հայտնի ասույթը՝ «Քաղաքական թատրոնը, փաստորեն, հաղթեց իմ իրական թատրոնին», սկսել է նոր «եզերքներ» նվաճել:

Եթե դեռ վերջերս լրատվամիջոցներում առավելապես քննարկվում էին զանազան գունավոր հեղափոխություններ հրահրելու ամերիկյան տեխնոլոգիաները, ապա Ռուսաստանի հետ Ղրիմի վերամիավորումից հետո մասնագետները ուշադրությունը կենտրոնացրին պուտինյան շռնդալից «տեխնոլոգիայի» վրա` ինչպե՞ս նրան հաջողվեց հաշված օրերի ընթացքում իրականացնել աշխարհաքաղաքական նման փայլուն օպերացիա:

Նավրուզը հին իրանական Նոր օրվա ¥Նոր տարվա¤ տոնն է, այսինքն` Ամանորը։ Նշանավորում է ոչ թե օրացուցային, այլ բնական գարնան գալուստը։ Կարծես ոչ մի վատ բան չկա այն բանում, որ հին իրանցիների այդ պայծառ տոնը հիմա ոգեշնչում է ոչ միայն Իրանի ժողովրդին, այլև, փաստորեն, ամբողջ մահմեդական աշխարհը։ Ի վերջո, նույն արաբները, ասենք` թուրքերն էլ, դարեր շարունակ եթե մի բան հասկացել են համաշխարհային քաղաքակրթությունից, ապա միայն ու միայն այն պատճառով, որ նրանց կրոնական կամ էլ զավթողական արշավների ճանապարհին միշտ կանգնած է եղել Իրանը իր բազմահազարամյա ու հարուստ մշակույթով։ Ինչո՞ւ, հապա, քոչվորներն էլ մի մազաչափ գոնե ավելի քաղաքակիրթ չդառնան...

Այսօր աշխարհում մի ուրվական է շրջում` Ռուսաստանի ուրվականը, և այդ ուրվականի դեմ պայքարելու համար ոտքի են ելել աշխարհի բոլոր ռեակցիոն ուժերը, երկակի ստանդարտներով ապրող ուժերը (վաղն էլ նույն Ռուսաստանը այդ երկակի ստանդարտը կիրառելու է Ղարաբաղի նկատմամբ, այսինքն` ցանկացած հզոր երկիր իր շահի համար պատրաստ է ցանկացած ստորության, ինչպես իր հուշերում գրել է Անգլիայի վարչապետ Լլոյդ Ջորջը` հանուն մեր շահի զոհաբերեցինք Հայաստանը)` ԱՄՆ, Անգլիա, Ֆրանսիա, Գերմանիա, սրանց հարող մեծ ու փոքր թազիներ և էլի ինչ-որ ուժեր:

Ձեզ չի՞ թվում, որ ռուսական էյֆորիան ուկրաինական թեմաներով դուրս է գալիս ռուս-ուկրաինական շրջանակներից ու սկսում է տարածվել հետխորհրդային տարածքի վրա: Իհարկե, պատճառներ կան: Եվ առաջին պատճառը Արևմուտքի հետ չհարթվող հակասությունների ու ընդլայնվող պատժամիջոցների համապատկերում իբրև գերպետություն վերահաստատվելու ենթագիտակցական ու խիստ քաղաքական ձգտումն է: Երկրորդ պատճառը ագրեսիան այլևս չթաքցնելն է` քաղաքական ագրեսիան, քարոզչական ագրեսիան, կայսերապաշտական:

Դուռ թակող նոր աշխարհակարգը բոլորին դրել է նույն հարցադրման առաջ՝ ինչպե՞ս անկորուստ դուրս գալ այս «բախոցի» տակից: Հարցն էական է անգամ խոշոր խաղացողների համար, ուր մնաց փոքրիկ միավորների ու երկրների:

Կիևում ակնհայտորեն չեն սթափվում էյֆորիայից: Մինչդեռ արդեն ժամանակն է: Հեղափոխություն, թե հեղաշրջում էր, որ Եվրոպայի ամենամեծ պետությունում իշխանափոխություն կատարվեց և սկսվեց մասնատումը, այլ խնդիր է:

Ղրիմի հարցը սրընթաց է զարգանում։ Կարելի է ասել, որ Ղրիմի Հանրապետությունն ու հերոս քաղաք Սևաստոպոլն արդեն Ռուսաստանի բաղկացուցիչ մասն են։ Ամբողջ թերակղզին ցնծում է, Ղրիմի ժողովրդի (այդ թվում՝ ղրիմցի թաթարների) ուրախությունն իրական է ու անկեղծ։ Ասենք, սա երբեք կասկած չի հարուցել. չէ՞ որ դեռ 1990 թվականին Ղրիմի բնակիչները, զգալով, թե ուր են տանում գորբաչովյան «վերակառուցումն» ու «արագացումը» ՈՒկրաինական ԽՍՀ-ի շրջանակներում, հանգեցին այն հետևությանը, որ հարկավոր է «վերադառնալ» Ռուսաստան։