Արտքաղաքական վերջին «թոփը», անշուշտ, ՈՒկրաինայի հարավ-արևելքում տեղի ունեցող իրադարձություններն են: Կարելի է կարծել, որ Ռուսաստանն ու Պուտինին համաշխարհային «ընկերակցությունը» խիստ համերաշխ անկյուն է քշում: Կարելի է կարծել, որ այս վիճակը ձեռնտու է նաև Ռուսաստանին, որովհետև վերջինս լուծեց ամենագլխավոր հարցը` Ղրիմը հետ վերցրեց, և Կրամատորսկի, Սլավյանսկի, Լուգանսկի վերադարձը «նորմային» մոտ է: Կա երրորդ տարբերակը` հակահարված տալ, զորք մտցնել, ինչը քիչ հավանական է:

Մենք արդեն ընտելացել ենք, որ «ամենա» բառը դառնում է Չինաստանի մշտական բնութագիրը: Առաջ այդ բնորոշումը կապվում էր բնական կամ պատմականորեն ձևավորված փաստերին. ամենաշատ բնակչությունից ու Եվրասիայի ամենաերկար և ամենախոր գետ Յանցզիից մինչև նստած Բուդդայի` աշխարհում ամենամեծ քանդակը:

1829-1837 թթ. ԱՄՆ-ի նախագահ Էնդրյու Ջեքսոնը ասում էր. «Դադար առեք քննարկելու և մտածելու համար, բայց երբ գալիս է գործելու ժամանակը, դադարեք մտածել և գործի անցեք»: ՈՒթ տարի անընդմեջ համապետական որոշումներ ընդունած և կենսագործած մարդը գիտի ավելին որոշումների ընդունման մեխանիզմների մասին, քան մենք, որ կամ մտածում ենք որոշել, կամ որոշում ենք մտածել:

ՈՒկրաինական իրադարձությունները կամա-ակամա ստվերում են աշխարհում տեղի ունեցող այլ իրողությունները: Իբրև օրինակ նշեմ, թեկուզ, նոր մարտավարական «խաղացողի» հայտնությունը Մերձավոր Արևելքում. արդեն քանիցս հիշատակված իսլամական ահաբեկչական «Իրաքի և Լևանտի իսլամական պետություն» (ISIL) խմբավորումը, որը կարճ ժամանակում ոչ միայն հասցրեց գրավել Իրաքի և հարևան Սիրիայի մի մասը, այլև վերահսկողության տակ վերցրեց Մոսուլի շրջակա նավթի ու գազի խոշորագույն հանքավայրերը:

Վերջին օրերին իրադարձությունների բավականին հետաքրքիր շղթա է ուրվագծվում: Է՛լ ավելի հետաքրքիր է շղթայի օղակների շաղկապումը:

Հունիսը անսպասելիորեն տարօրինակ ամիս դարձավ Հայաստանի շուրջ կատարվող իրադարձությունների տեսակետից: 2014-ի ամառը քաղաքական առումով բնավ «ամառային» չէ:

Հուլիսի 4-ն է արդեն, և ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության մասին հայտնի է միայն, որ Եվրասիական միությանն անդամակցելու Հայաստանի պայմանագիրը ուղարկվել է ներպետական համաձայնեցման:

Իր ժամանակին Բենջամին Ֆրանկլինը նկատել է. «Մեծ կայսրությունը, ինչպես մեծ կարկանդակը, ավելի հեշտ է ուտել կողեզրերից»: Հավանաբար լավ հասկանալով ինքնապահպանման այդ բանաձևը` բոլոր կայսրությունները, Հռոմեականից մինչև Խորհրդային, ոչ միայն հատուկ ուշադրություն էին դարձնում իրենց ծայրամասերին, այլև հասկանում էին` կայսրությունը ոչ միայն մեծ արտոնություն է, այլև մեծ պատասխանատվություն:

Այս խորագրով նախորդ երկու հրապարակումները վերաբերում էին Ռուսաստան-Արևմուտք հարաբերություններին, որոնցից մեր երկրում կախված է ամեն ինչ, քանի դեռ ունենք ժամանակի սափորի միայն արտաքինն ընկալելով, պարունակության մեջ չխորանալու ճարպկություն:

Հուլիսի 1-ին, այսինքն` այսօր, Հայաստանը պետք է ստորագրեր Եվրասիական միությանն անդամակցության համաձայնագիրը: Ընդ որում, հիմնադիր անդամ չդառնալուց հետո: Ասել է` մեկ անգամ հետաձգվելու արդյունքում: Գիտենք` ո՛չ այսօր, ո՛չ հուլիսի 3-ին այդ համաձայնագիրը չի ստորագրվելու: Հուզականությունը չի եղել և չի լինելու քաղկատեգորիա ո՛չ անցյալ դարի սկզբին, ո՛չ էլ հիմա: Գործ ունենք չոր փաստերի հետ, որոնք հավաստում են, որ թե՛ սեպտեմբերի 3-ին, թե՛ հիմա Հայաստանը եղել է գործիք Ռուսաստանի ձեռքում: