Հուշարձաններն իրենց պատմական միջավայրից օտարելու, մայրաքաղաք և Հայաստանի այլ ենթաշրջաններ տեղափոխելու ավանդույթը շարունակվում է:
Մայր Աթոռ Սբ Էջմիածնի տարածքում ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյանի նախագծով կառուցվել է կամարապատ` ի հիշատակ ստալինյան ռեպրեսիաների ժամանակ բռնադատված հայ հոգևորականների: Մեր տեղեկություններով` ներկայումս Հայաստանի տարբեր շրջաններից պատմական խաչքարեր են տեղափոխվում` կամարների տակ շարելու համար:
«Շարունակ ահազանգ ենք ստանում, որ այսինչ գյուղի այսինչ խաչքարը տեղահանում են` թանգարանացնելու, պատերի տակ շարելու նպատակով,- մեզ հետ զրույցում ասաց հուշարձանները վերականգնող ճարտարապետների հայկական ասոցիացիայի փոխնախագահ ՍՏԵՓԱՆ ՆԱԼԲԱՆԴՅԱՆԸ` քարերի տեղափոխման այս քաղաքականությունը որակելով վանդալիզմ:- Երբ ուզում են որևէ հուշակոթող, մասունք տեղափոխել, պատճառաբանում են, թե անտեր էր, կործանվում էր և այլն: Ես կարծում եմ, և շատերն ինձ հետ համամիտ կլինեն, որ մասունքը ճիշտ կլինի իր տեղում շտկել, պահպանել, թեկուզ դնել պատվանդանի վրա, զբոսաշրջիկը կարող է գնալ, տեղում տեսնել»:
Եթե հուշարձանն իսկապես վտանգված է, մասնագետները դեմ չեն թանգարանացմանը` կրկնօրինակը տեղը դնելու պայմանով:
«Օրինակ, Օձունի կոթող-մահարձանի սյուները հնարավոր չէ պահպանել: Մասնագետների կողմից առաջարկ է եղել, որ պատճենը տեղադրվի, սյուները թանգարանացվեն, որովհետև կրաքարային ծագման են, հողմահարվում են, փշրվում, նախշերը տարեցտարի պակասում են»,- ասաց Ստեփան Նալբանդյանը: Զայրույթով փաստեց նաև, որ տեղաբնակները քերում են քանդակները, փոշին տանում են որպես մասունք: Թե որտեղից է գալիս այդ սովորությունը, դժվար է ասել:
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ