Հայոց ազգի անեծք, նեռ, թուրք, ջհուդ, մասոն, պարտվողական, թրքասեր, Արցախը ծախող, մնացածն էլ դուք ավելացրեք, ՀՀ Առաջին նախագահ Լևոն Տեր Պետրոսյանը, 1997 թ. դեկտեմբերի 2-ին «Փուլային տարբերակ» կոչվող փաստաթղթով Ղարաբաղը ծախում էր: Ներկայացնում եմ հիմնական թեզերը։

-Ստալինի տարիներն էին։ Փիս ռեժիմ էր,- պատմում էր Խեչան դային, որ 50-ն անցել էր ու մտել 51-ի մեջ։- Մեր գյուղից շատ շատերին կռիվ տարան, ջահել ջիվան, շիմշատ բոյերով, նախշուն, ամեն մեկը մի թառ֊լան տղա, ամեն մեկը մի տան ճրագ։

Հայ-ադրբեջանական վայ-խաղաղության գալիք պայմանագիրը սարերի հետևում չէ, ընդ որում, այն անցնելու է թե՛ ՀՀ Ազգային ժողովով, թե՛ ՀՀ սահմանադրական դատարանով։

Ասվում է, որ պատրաստվում են Արա Հարությունյանի կերտած Բանվորի արձանը տեղադրել նույն այն վայրում, որտեղից հանեցին: Ես մեր պատմության մեջ չգիտեմ մեկ այլ դեպք, երբ արձանը տեղադրում, հետո հանում, հետո նորից են տեղադրում:

Մի սև թոխպը օր էր։ Անձրևը առանց շտապելու, հանդարտ մաղում էր առավոտից իրիկուն:

Երբ ՍԵՐԻԿԻՍ մասին գրում էի, գտա մի անհայտ կենսագրական-փաստ, որի հեղինակը պատանեկությանս սիրելի գրողներից մեկն էր՝ ՎԱԼՏԵՐ ԱՐԱՄՅԱՆԸ: Այն թող մնա գրքումս, հիմա լռեմ դրա մասին:

Արմենի հետ բացում ենք պատմության էջերի չհրապարակված եղելությունը։

Իմ կյանքի երեսն ալիքներ շպրտող ծովն իր խորքերում մասունքներ էր թաղել, որոնք երբեմն հիմա են արթնանում, երբ ալեբախումներից հոգնած՝ հետ եմ նայում այնտեղ, ուր դեռ նոր էր բացվում իր ծովի երեսը: Տեսնում եմ ինձ այնտեղ՝ արևոտ օրերի մեջ, երբ հայոց սիրտ – քաղաքից հեռու՝ փոքրիկ մի գյուղում, ուսուցչուհու բերանից լսել էի Վարդգես Պետրոսյան անունը ու ծրարի մեջ իմ սրտի հետ բաբախող սիրտ դարձնելով՝ ուղարկել իրեն: Հետո ծրարների մեջ գնացին ու եկան իրար հետ զրուցող մեծ ու փոքրերի սրտերը, և հազար ափսո՜ս, որ այդպես էլ մնացին իմ կյանքի երեսն ալիքներ շպրտող ծովի հատակում:

Սարաևոյի 29-րդ փառատոնը, որ դեռ 2004-ին FIAPF-ի կողմից ստացել է Բ դասակարգում, մտնելով համաշխարհային կինոփառատոների էլիտա, այս տարվա մրցույթում ներառել է վրացի ռեժիսոր Էլենե Նավերիանիի «blackbird blackbird blackberry» («սև կեռնեխ սև կեռնեխ մոշ») ֆիլմը։ Երեք ամիս առաջ ֆիլմի պերմիերան կայացել էր Կաննի «Ռեժիսորների երկշաբաթ» ծրագրում՝ արձանագրելով անհավանական նվաճում կովկասյան կինոյի համար։

ԱՐՑԱԽ երկիրը, Փոքր Սյունիք, Մեծ Հայքի տասներորդ նահանգն է։ «Արդախե», «ՈՒրդեխեե», «Արտախունի», «Արցավա» ձևերով հիշատակված է ուրարտական արձանագրություններում։ Երբեմն կոչվել է Փոքր Սյունիք, իսկ ավելի ուշ՝ հիշատակված է Խաչեն կամ Խաչենք անունով։ Արցախը հիշատակված է նաև Ղարաբաղ, Կարաբաղ, Կարաբագ անուններով։ Արցախն անցել է պատմության բազմաբնույթ քառուղիներով, որի հետևանքով Արցախին տրված անունները հնչյունակազմական ու բարբառային փոփոխությունների են ենթարկվել, սակայն արմատն ու գաղափարը մնացել են անփոփոխ։ Արցախին տրված բոլոր անունները բնիկ հայերեն արմատներ են.