«Եթե դու գորգի թանգարան չունես, իսկ Բաքվում 15-ը կա, ինչպե՞ս ես սիմպոզիում անում»

ՎԱՀՐԱՄ ԹԱԹԻԿՅԱՆԸ շուրջ 40 տարի զբաղվել է գորգարվեստի ուսումնասիրությամբ, չորս գրքի, բազմաթիվ հոդվածների հեղինակ է:
Հայաստանում այս օրերին «Հայկական հանգույց. գորգարվեստի ավանդույթները» խորագրով միջազգային գիտաժողով է անցկացվում, և գորգարվեստի ոլորտի միակ պրոֆեսիոնալ մասնագետն այդ մասին իմացել է մամուլից:
«Ինձ տեղյակ չեն պահել, ես ինքս դիմեցի Հասմիկ Պողոսյանին, որ իրենց շատ լուրջ սայթաքումներից ապահովեմ, արդյունքը ճիշտ հակառակը եղավ»,- մեզ հետ զրույցում ասաց նա:
Հարկ է նշել, որ գորգերի մասին Վահրամ Թաթիկյանի ուսումնասիրությունները, հատկապես «Արցախի տոհմագորգերը» գրքի նկարագրությունները, գորգերի մասին բնորոշումները, յուրացրել են, զետեղել հայկական գորգերի նորաբաց վիրտուալ թանգարանի բացատրական տեքստերում: Արտագրած տեքստերի տակ գրել են մշակույթի նախարարության փորձագետի անունը, ով նաև գիտաժողովի գլխավոր համակարգողն է:
«Ես գորգարվեստի համար որպես արձակագիր զոհել եմ արձակը, որպես երգիչ` երգը, մի ամբողջ կյանք եմ դրել, շրջել եմ գյուղ առ գյուղ, ոտքով, առանց միջոցների, մեկ-մեկ հայտնագործել եմ, վերլուծել հայկական գորգերը, եթե իմ 40 տարվա աշխատանքն այդպես արհամարհում են, ես չգիտեմ, երևի պետք է այս երկրից հեռանալ: Այսպիսի վիրավորանք, այս աստիճանի անբարոյականություն չէի պատկերացնում,- ասաց նա:- Ինքս կարիք ունեմ խորհրդակցելու, ինչ-որ ձևով պրոբլեմը ներկայացնելու, որ չասեն Վահրամ Թաթիկյանն այսքան գործ անելուց հետո հեռացավ այս երկրից: Բայց, կներեք, ես 65 տարեկան մարդ եմ, ես կարող էի հեռանալ 40 տարեկանից և շատ ավելի պիտանի լինել իմ ժողովրդին, քան էստեղ, որ ամեն ձևով, ամեն առումով խանգարել են ինձ»:
Դառնալով գիտաժողովի խնդրին` Վահրամ Թաթիկյանը նշում է, որ խայտառակ ձևով վրիպելու են, վնասելու են հայկական գորգը. քանի որ գիտաժողովի կազմում գորգագետներ չկան: Զուգահեռ Բաքվի 15-րդ գիտաժողովն է: «Եթե դու գորգի թանգարան չունես, իսկ Բաքվում 15-ը կա, ինչպե՞ս ես սիմպոզիում անում: Ամբողջ հիմնական կազմը Բաքվում է, այստեղ մենք ունենք 3-4 լուրջ մասնագետ: Կնճռոտ է վիճակը, վստահ եմ, որ տապալելու են, սիրողական մի բան է լինելու: Կարգին մասնագետ չունենք, թանգարան չունենք, կարճ ասած, այդ առումով, մենք մեր սեփական հողի վրա տանուլ ենք տալու»,- համոզված է զրուցակիցս, նշելով, որ Հասմիկ Պողոսյանին առաջարկել է այս տարի խորհրդաժողով հրավիրել՝ հանգամանորեն հաջորդ տարվա գիտաժողովին պատրաստվելու համար, համատեղ ուժերով աշխատելու, ստեղծելու թանգարան, գորգի կենտրոն:
«Մի կողմ թողնենք խայտառակ գրագողությունը, որ տող առ տող արտագրել են իմ գրքից, ես չէի պատկերացնում, որ մշակույթի նախարար հանդիսացող, արմատներով սասունցի կինը կարող է նման քայլ անել, այն դեպքում, երբ ես որոշակիորեն համագործակցություն եմ առաջարկել»,- ասաց նա: Հարցին` կարծում եք Ձե՞ր դեմ են գործում, ինչպե՞ս եք բացատրում այդ վերաբերմունքը, պատասխանեց Մեսչյանի երգի բառերով. «Առաջ գիտեի, հիմա չգիտեմ»: «Ինքս մի քիչ շվարած եմ, մոլորված, որովհետև հրաշալի գիտեն, որ ես ոչ միայն ուսումնասիրող եմ, ես գորգերի էսքիզներ եմ արել, հայկական ավանդական զարդանկարներով գորգեր եմ ստեղծել: Դրանք աշխարհի լավագույն հավաքածուներում են այսօր, նաև գործնականում եմ ցանկացել պահպանել հայկական գորգը: Եթե ես այդքան սոսկալի մարդ եմ, և դա հատուկ իմ դեմ է արված, և իմ գոյությամբ վնաս եմ տալիս հայկական գորգին, պատրաստ եմ հրաժարվելու գորգերի ուսումնասիրությունից, որ մեր գորգի համար լավ լինի»,- եզրափակեց իր խոսքը Վահրամ Թաթիկյանը:
Հավելենք, որ տպագրության է պատրաստվում Վահրամ Թաթիկյանի «Հայկական գորգարվեստ» հանրագիտարանային քառահատոր ուսումնասիրության առաջին հատորը, որի հովանավորը ՀՀ նախագահն է: Դեռևս անտիպ են նրա «Վեպ գորգերի մասին» և «Վիպերգ երգերի մասին» գրքերը:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հ. Գ.- Վահրամ Թաթիկյանի հետ ծավալուն հարցազրույցը՝ «Իրատես de facto»-ի նոյեմբերի 29-ի համարում:

Տեսանյութ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ