Ոչ թե «Զորաց քարեր» այլ` «Քարահունջ»

«Եթե մենք ունենք Քարհունջ գյուղը, որը գտնվում է Սյունիքի մարզում, ապա ես ենթադրում եմ, որ «Քարահունջ» կառույցի անվանումը ստացվել է գյուղի անվանումից: Այստեղից կարելի է անել նաև մի հետևություն, որ այդ բառը ոչ թե հատուկ անուն է, այլ ընդհանրական անվանում »,-այսօր «Տեսակետ» ակումբում, լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց մաթեմատիկոս, կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Վաչագան ՎԱՀՐԱԴՅԱՆԸ` անդրադառնալով «Քարահո՞ւնջ», թե՞ «Զորաց քարեր» կառույցի անվան նշանակությանը:

Կառույցը, ըստ պարոն Վահրադյանի, շատ առեղծվածային է և նրա հետ կապված խնդիրները` անվանումը, ֆունկցիոնալ նշանակությունը և տարիքը, մշտապես վիճելի թեմա են եղել գիտնականների համար, քանի որ միանշանակ կարծիք մինչ օրս գոյություն չունի:

Անվանումը շատ կարևոր է հատկապես նրա համար, որպեսզի բացահատվի գիտական ճշմարտությունը: Ըստ նրա, կառույցի առաջին գիտական անվանումը թարգմանաբար նշանակում է «Ղոշուն Դաշ», որը թուրքացված ձև է: Բառը առաջին անգամ թարգմանվել է ազգագրագետ Մելիք Շահնազարյանի կողմից:

«Այն կարծիքը , թե կառույցը 1700-1800-ական թվականների է և կոչվում է «Զորաց քարեր»` սուտ է, հիմնազուրկ է , նմա բան չկա, դրա մասին գրավոր արձանագրություն չկա»,-ասաց բանախոսը` նշելով, որ թուրքացված շատ քաղաքների անվանումներ մասամբ վերափոխվեցին հայկականով ` Ցեղասպանության 50-ամյակի առիթով:

Ըստ Վահրադյանի, սա սխալ թարգմանություն է, իսկ ավելի ստույգ «Ղոշուն» բառը թարգմանաբար նշանակում է «շարք». «Եթե մենք հետևում ենք այդ անվանմանը, ապա մենք տուրք են տալիս թուրքական այն ավանդությանը, որի համաձայն նմանատիպ կառույցների տակ թաղված են զինվորներ` մեծերի տակ բարձրաստիճան զինվորներ, փոքրերի տակ` շարքային : Դրանով մենք թուրքերի ջրաղացին ջուր ենք լցնում և նրանք արդեն հավատում են ոչ միայն Սյունիքին, ոչ միայն Հայաստանին, այլև` Կիլիկիային»,-պարզաբանեց մաթեմատիկոսը` հստակեցնելով, որ եթե մենք ընդունում ենք, որ դա թուրքերեն անվանում է, դրանով ասում ենք` այո’, այստեղ թուրքեր են ապրել 1000-ամյակներ շարունակ և նրանք են, փաստորեն, առաջին անվանադրողները եղել:

Ըստ Վ. Վահրադյանի, գոյություն ունի ևս մեկ վարկած, ըստ որի քարերի վրայի դիտանցքերը աստղերը ուսումնասիրելու համար են: Որոշ գիտնականների կարծիքով էլ այդ կառույցն ունի դամբարանային նշանակություն, մինչդեռ այդ առթիվ որևէ հիմնավորում ներկայացված չէ:

Բանախոսի խոսքով` «Ղոշուն Դաշ»-ը եզակի թվով է մտած այդ բառի մեջ, և եթե թուրքերը անվանադրած լինեին այդ կառույցը` կանավանեին ոչ թե եզակի թվով` դաշ, այլ հոգնակիով` դաշլար: Վերջինիս համոզմամբ, կառույցի անունը պետք է լիներ Քարաշարք, որովհետև այնտեղ քարերը շարքով են դասավորված: Եվ եթե «Ղոշուն» բառը հին հայերենի բարբառով նշանակում է խումբ` կունենար քարախումբ անունը:

Վաչագան Վահրադյանը տեղեկացրեց, որ ինքը գտել է նմանատիպ կառույց, որը գտնվում է Գորիսից 10 կմ դեպի հարավ:

Հասմիկ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Լավ կլիներ Ցեղասպանության զոհերին հարգանքի տուրք մատուցելուց բացի նաև մաքրություն պահպանել իմանայինք
• Հյուրը՝ Տիգրան Մանսուրյանն էր
• «Բանակում կատարված դեպքի համար թող պատժեն մեկին, ոչ թե ողջ ղեկավարությանը»
• «Ադրբեջանական կողմին ռազվեդչիկ պետք չէ, որովհետև մեր թերթերն ամեն ինչ բաց են գրում»
• Աշխատանք փնտրողները լոտոյի վաճառակետերում են
• Սիրիահայերի աշխատանքի հարցը դեռևս մնում է անլուծելի
• Ոսկու շուկայում բազմաթիվ թերացումներ են հայտնաբերվել
• Սարիթաղցիները հրաժարվում են վճարելուց դեկտեմբեր ամսվա աղբահանության վարձը
• Դպրոցներում շարունակվում է դրամահավաքությունը, թեև ԿԳ նախարարը հակառակն է պնդում
• «Դալալ» հասկացողությունը պետք է վերանա մեր միջից»
• «Որ ալիքը միացնում ես` պարում են ու երգում. հա՛յ ժողովուրդ, դու ե՞րբ ես մտածելու»
• «Հայաստանում այդքան ատրճանակ չկա, ինչքան հեռուստաէկրանի վրա ենք տեսնում»
• «Ժառանգությունը» չի լքել մարտադաշտը
• ՄԱԿ-ը պահանջում է պատժել Հյուսիսային Կորեային` սեփական ժողովրդի նկատմամբ «հանցագործություններ» կատարելու համար
• «Թեպետ երկրաշարժերը պտտվում են մեր հանրապետության շուրջ, բայց մեզ համար խուճապի որևէ առիթ չկա»
• ՈՒկրաինայում կվերացվի որդեգրման գաղտնիությունը
• Մեծ Բրիտանիայում գտել են մարդու հետքեր, ով ապրել է 800000 տարի առաջ
• «Երկու Օլիմպիադա, և վե՛րջ»
• «Ժնև-2 բանակցությունների երրորդ փուլը մարտից շուտ չի սկսվի»
• Հայաստանում քանի՞սը գիտի` ո՞վ է սբ. Վալենտինը

Մեկնաբանություններ