«Փառատոնին մասնակցող երեխաները, եթե չդառնան դերասան, կլինեն լավ հանդիսատես»

«Նռան հատիկ» մանկապատանեկան ամենամյա թատերական փառատոնն այս տարի մեկնարկեց Անանիա Շիրակացու անվան ճեմարանի դահլիճում` այդ կրթօջախի թատերախմբի բեմադրած Իլյա Իլֆի և Եվգենի Պետրովի «Բուռն զգացմունք» ներկայացմամբ (բեմադրիչ՝ Գարիկ Ղազարյան):
Փառատոնի կազմակերպիչներն են ՀՀ մշակույթի նախարարությունը, «Նախաբեմ» կրթամշակութային ասոցիացիան, Ավետիք Իսահակյանի անվան կենտրոնական գրադարանը, Ա. Շիրակացու անվան ճեմարանը:
Ներկայացումներն այս տարի փոքրիկ հանդիսատեսի դատին են հանձնվել հիմնականում Շիրակացու անվան ճեմարանի դահլիճում, մեկ օր` «Մետրո» թատրոնում, և մեկ օր` Արմեն Տիգրանյանի անվան երաժշտական դպրոցի դահլիճում:
«Ինչպես միշտ լեփ-լեցուն դահլիճներ, երեխաների ժպիտ, հիացմունք, երեխաների ծափողջույններ,- պատմում է «Նախաբեմ» ասոցիացիայի նախագահ, «Նռան հատիկ» փառատոնի կազմկոմիտեի անդամ ԳԱՐԻԿ ՂԱԶԱՐՅԱՆԸ:- Ամեն ներկայացումից հետո, երբ ես ասում էի` ավարտվեց հերթական ներկայացումը, բայց «Նռան հատիկը»..., դահլիճից երեխաները գոչում էին` շարունակվո՜ւմ է: Շատ հաճելի է, որ երեխաներն այդքան սիրեցին մեր փառատոնը, սիրեցին ոչ միայն մասնակիցները, այլև հանդիսատեսը»:
Փառատոնին մասնակցել են նոր խմբեր` Երևանից ու մարզերից: Ակտիվ են եղել հատկապես Գավառի թատերախմբերը: Կան նաև ավանդական խմբեր` Շիրակացու անվան ճեմարանի, Օշականի, Մեծամորի, Մասիսի թատերախմբերը:
Ներկայացումներից առաջ հնչել է Վահան Անդրեասյանի հեղինակած «Թատրոն» երգը` գրված փառատոնի համար: Մասնակիցները ստացել են ավանդական «Թռիչք» արձանիկը և շնորհակալագրեր: Փակման արարողությանը մասնակցել է «Նախաբեմի» պատվավոր նախագահ, երեխաների կողմից շատ սիրված Երվանդ Մանարյանը, ինչպես նաև մշակույթի նախարարության գլխավոր մասնագետ Վարդան Գրիգորյանը:
«Նռան հատիկը» նպատակ ունի մանկուց երեխաների մեջ մշակելու ճաշակ բարձրորակ գրականության հանդեպ և բեմից հնչեցնելու մաքուր հայերեն խոսք: Գարիկ Ղազարյանը ցավով փաստում է, որ այսօր եթերից, երբեմն նաև բեմից լսում ենք խեղաթյուրված հայերեն: Նրա համոզմամբ` փառատոնին մասնակցող երեխաները, եթե չդառնան դերասան, համենայն դեպս, կլինեն լավ հանդիսատես, դահլիճում չեն սուլի, չեն ուտի, բջջային հեռախոսից չեն օգտվի: Եվ, կարծես, դա հաջողվում է, երեխաների մուտքն ու ելքը դահլիճ, ամեն ինչ քաղաքակիրթ ձևով է արվում:
Փառատոնի նպատակներից մեկն այն է, որ «Թատրոնի պատմությունը» դառնա բոլոր դպրոցների ծրագրային առարկան: Ա. Շիրակացու անվան ճեմարանում հիմնադրման օրից դասավանդվել է «Բեմարվեստ», հիմա ունեն նաև «Մշակույթի պատմություն», «Հռետորական արվեստ» «Դրամատուրգիա»: Հիմնականում անցկացվում են գործնական պարապմունքներ: «Ես հանձնարարում եմ, որ երեխաները գրեն պիեսներ, պատկերացրեք, որ վատ պիեսներ չեն գրում ու իրենք էլ խաղում են: Այսինքն, անցկացվում է դաս-թատրոն»,- ասում է Գարիկ Ղազարյանը:
Վերադառնալով փառատոնային անցուդարձին` նա նշեց, որ անցած տարիներին ունեցել են մասնակիցներ Փարիզից, Բեյրութից, Թեհրանից, Պլովդիվից, մշտական մասնակցիներ ունեն Արցախից, Ջավախքից, անգամ վրացական խումբ է մասնակցել: «Նռան հատիկի» թատերախմբերը փառատոնային հրավերներ են ստանում արտերկրից, բայց ֆինանսական խնդիրների պատճառով չեն կարողանում արձագանքել: Հարկ է ասել, որ մարզերից եկած երեխաների կեցության ծախսերը փառատոնի կազմակերպիչները կարողանում են հոգալ 2-3 օր. եթե գումար լինի, ավելի տևական կլինի երեխաների շփումը: Մանկապատանեկան փառատոնը չի գրավում մասնավոր կառույցների, ձեռներեցների ուշադրությունը:
Հետաքրքրվեցի` ավելի ակտիվ են մարզերի՞, թե՞ մայրաքաղաքի երեխաները:
«Առաջին տարին փառատոնին մասնակցել են միայն Երևանի թատերախմբերը, հետո միացել են մարզերից: Ոչ մի տարբերություն չկա թե՛ մասնակցության, թե՛ որակի առումով։ Առաջին փուլում մենք գնում ենք մարզեր, դիտում ենք, օգնում, որովհետև ոչ բոլոր դպրոցներում կան պրոֆեսիոնալ ռեժիսորներ: Հիմնականում բեմադրություններն անում են ուսուցիչները: Մանկավարժական մոտեցումն այս պարագայում նույնպես շատ կարևոր է: Տեսեք, մենք մրցույթ չենք անում, մենք ուզում ենք, որ երեխաներն ազատ դուրս գան բեմ: Դպրոցից հետո նրանք դեռ կմտնեն այդ պայքարի մեջ»:
Ո՞ր գործերին են ավելի շատ անդրադառնում թատերախմբերը:
Բոլոր այս տարիներին ամենաբեմադրված հեղինակը Թումանյանն է: Ընդ որում, նույն գործերը տարբեր մեկնաբանություններով են ներկայացնում, և մեկը մյուսին չի կրկնում: «Նայում ես ու զարմանում՝ ինչպես են մեկնաբանում այդ մեծ գրողին: Անցյալ տարի ստեփանակերտցիները «Գիքորը» ներկայացրին, Գիքորի դերակատարը ապշեցուցիչ երեխա էր»,- ասում է Գարիկ Ղազարյանը:
Այս տարի թատերախմբերը անդրադարձել են Աթաբեկ Խնկոյանին, Աղասի Այվազյանին, Սերգեյ Ակսակովին, հաճախ են անդրադառնում Շառլ Պերրոյի, Անդերսենի հեքիաթներին, ժամանակակիցներից` Վան Արյանին: Իսկ որոշ թատերախմբեր ներկայանում են իրենց իսկ գրած պիեսներով:
Երեխաները լավ դերասաններ են, ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
Գարիկ Ղազարյանի կարծիքով դերասանական ունակություն կա ամեն մարդու մեջ, պարզապես երեխաներն ավելի անեկեղծ են, ավելի վառ են ընկալում կերպարները: Համենայն դեպս, կեղծ դերակատարում չես տեսնի, միայն անմիջականություն, անկեղծություն, ասում է նա ու առանձնացնում որոշ բեմադրություններ: «Գեղարքունիքի մարզի Մարտունի քաղաքի «Եղեգն» թատերախումբն այս տարի բեմադրել է Րաֆֆու «Սամվելը», որը շատ բարդ էր: «Հույսի կամուրջ» թատերախումբը բեմադրել է Վարդան Աճեմյանի էտյուդները: Ֆիզիկական խնդիրներ ունեցող երեխաներն են, երկու այդպիսի խումբ ունենք` «Հույսի կամուրջ» և «Փրկություն»: Նախ այն հանգամանքը, որ այդ երեխաները բարդույթներ չունեն, արդեն լավ է, և ավելի լավ է, երբ դահլիճում նստած երեխաները նրանց ընդունում են շատ ջերմ: Առաջին տարիներին հանդիսատեսը մի փոքր կաշկանդված էր նայում, այսօր դա չկա»: Անդրադառնալով մեր «Շնորհալի երեխաներից հնարավոր չէ՞ ստեղծել թատերախումբ, որը ոչ թե տարին մեկ, այլ մշտապես կգործի» հարցին` զրուցակիցս այսպես պատասխանեց. «Մենք տարիներ առաջ որոշեցինք ստեղծել պատանի դերասանի թատրոն: Լավագույն ներկայացումները փառատոնից հետո ցուցադրեցինք տարբեր դահլիճներում, անվճար, ինչպես բոլոր ներկայացումները: Եթե լիներ հիմնական շենք, կարող էինք գոնե շաբաթը երկու ներկայացում ցուցադրել, սիմվոլիկ գնով: Երեխաները շատ են սիրում թատրոն»:
Գարիկ Ղազարյանի կարծիքով՝ դեռ վաղ տարիքից կարելի է նկատել՝ երեխան ունի՞ արդյոք դերասանական շնորհք:
«Կան շատ վառ արտահայտված դերասանական տվյալներով երեխաներ,-ասում է նա,- իմ խմբում էլ կան այդպիսիք, եթե շարունակեն, կդառնան լավ դերասաններ: Սաղմոսավանի օրինակն ուզում եմ անպայման նշել. փոքրիկ դպրոց է, դահլիճ չունի, բայց ամեն անգամ մեզ զարմացնում է երեխաների, նրանց ղեկավարների նվիրվածությունը: Դպրոցի բակում են ցուցադրում ներկայացումները: Այդ խմբում շատ լավ երեխա կա, այս տարի Փանոս էր խաղում, անցյալ տարի` Քաջ Նազար, ինձ թվում է՝ նրանից լավ դերասան դուրս կգա: Ավելին, մեր փառատոնի մասնակիցներից շատերը սովորում են, ոմանք էլ արդեն ավարտել են թատերական ինստիտուտը»:
Մշակութային իրադարձությունները, մանավանդ եթե սկանդալ չեն խոստանում, ինչպես հարկն է լուսաբանվո՞ւմ են լրատվամիջոցներում: Զրուցակիցս ասաց, որ ոչ մի հեռուստաալիք իրենց հրավիրած ասուլիսին ներկա չի եղել, միայն մի քանի թերթից են արձագանքել: Անցյալ տարի ավելի ակտիվ էր, մի հեռուստաընկերություն կար` կեսկատակ, կեսլուրջ ասում է նա: «Նռան հատիկին» մշտապես անդրադառնում է «Կանչ» թերթը, նախկինում «ԱրմենԱկոբ» հեռուստաընկերությունն ուներ մանկական հեռուստաթատրոնի շարք, որն անդրադառնում էր «Նռան հատիկի» ներկայացումներին:
Գարիկ Ղազարյանը կարծում է, որ կարելի է ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել «Նռան հատիկին», որովհետև, ի վերջո, այն դաստիարակչական մեծ նշանակություն ունի: Մի հիշեցում էլ՝ «Նռան հատիկը» հիմնվել է 13 տարի առաջ, թատերական առաջին փառատոներից մեկն է:
Հավելենք, որ այս տարի փառատոնը մեկ օր անցկացվեց ԱՊՀ երկրների մշակութային կենտրոն հռչակված Գյումրիում:
Ինչպես երեխաներն են ասում` «Նռան հատիկը» շարունակվում է:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ