Նոր կորոնավիրուսը կարող էր լինել և կենսաբանական զենք
07.02.2020 | 02:05
Նոր` 2019-nCoV կորոնավիրուսը կարող է ունենալ արհեստական ծագում, իսկ Չինաստանում դրա ի հայտ գալը կարող է լինել ՉԺՀ-ի դեմ ԱՄՆ-ի կողմից կենսաբանական զենքի կիրառման կամ կենսաահաբեկչության արտահայտություն: Այս կասկածների համար արդեն իսկ կային որոշ հիմքեր, իսկ հետո արտերկրյա ԶԼՄ-ներում հրապարակվեցին որոշակի տեղեկություններ, որոնք եթե ճիշտ են, նշված կասկածները թերևս արդեն վերածում են համոզմունքի:
ԱՄՆ-ը կամ Չինաստանին ոչ բարեկամ որևէ այլ պետություն նոր կորոնավիրուսը կարող էր ստանալ մինչ այդ բնության մեջ գոյություն ունեցող կորոնավիրուսի գենոմը կենսալաբորատորիայում արհեստականորեն փոփոխելով` շատ լավ գիտակցելով, որ նոր վիրուսի ի հայտ գալը դեռ ինքնին ապացույց չէ, որ այն ստացվել է արհեստական ճանապարհով: Միշտ էլ կարելի է պնդել, որ նոր վիրուսն առաջացել է մինչ այդ եղած վիրուսի ոչ արհեստական մուտացիայի հետևանքով, ինչը նույնպես բացառված չէ:
Նախ սկսենք վերոնշյալ կասկածների հիմք հանդիսացած փաստերից մեկ-երկուսը ներկայացնելուց: Խնդիրը սոսկ գենային ինժեներիայի, վիրուսոլոգիայի, գոյություն ունեցող վիրուսների գենոմը փոփոխելով այդ վիրուսներն արհեստականորեն մուտացիայի ենթարկելու, կենսաբանական զենքի նոր տեսակների ստեղծման ոլորտում ԱՄՆ-ի ունեցած գրեթե ֆանտաստիկ կարողությունները չեն, և ոչ էլ այն, որ այդ պետության համար (ի դեպ, նաև այլ պետությունների) ընդհանրապես գոյություն չունեն բարոյական սկզբունքներ, այսինքն` նպատակն արդարացնում է միջոցները:
ՈՒշադրություն գրավեց այն հանգամանքը, որ նոր վիրուսը, կարծես պատվերով, ի հայտ եկավ հենց լուսնային օրացույցով Չինաստանի Նոր տարուց առաջ (25.01.2020)` ունենալով տարածման ավելի մեծ հնարավորություն, քանի որ այդ ժամանակ միլիոնավոր մարդիկ ճանապարհորդում են երկրով մեկ: Սակայն վիրուսի տարածումը Չինաստանում այնքան արագորեն եղավ և այնպիսի մեծ մասշտաբներ ունեցավ (ինչը երևի հաշվարկներից դուրս էր…), որ Չինաստանը ստիպված եղավ չեղարկել իր Նոր տարվա միջոցառումները, քանի որ առանց դրանց էլ երկիրն արդեն աղետի մեջ էր հայտնվել վիրուսի էլ ավելի մեծ տարածման պատճառով: Չինաստանի իշխանությունները հայտարարել են, որ նոր ու մահացու` 2019-nCoV կորոնավիրուսն ավելի ու ավելի է ձեռք բերում անձից անձին փոխանցվելու ունակություն, ուստի վարակակիրների թիվը կավելանա:
«Առողջ հանրություն» ՀԿ-ի նախագահ ՄԱՐԻՆԱ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ նոր կորոնավիրուսի ախտանիշների, Հայաստանում դրա վտանգների և այլ հարցերի շուրջ հունվարի 31-ին հրավիրված մամուլի ասուլիսի ընթացքում նույնպես այն կարծիքն է հայտնել, որ նոր կորոնավիրուսը կարող է լինել կենսաբանական զենք:
Ըստ Մարինա Խաչատրյանի, «Եթե Բիլ Գեյթսն իր տիկնոջ հետ ինչ-որ հետազոտություններ էին անում, ժողով էին հրավիրում և պայմանականորեն կորոնավիրուսի ազդեցությամբ 36 միլիոն մարդու մահ էին կանխատեսում», ապա ինքը համոզված է, որ այդ նույն լաբորատորիայում արտադրված էր անտիդոտ, ինչպես նաև կարող էր լինել պատվաստանյութ:
Նշելով, որ ՁԻԱՀ-ը նույնպես արհեստածին վիրուս է, իսկ որոշ տեղեկությունների համաձայն, այն դեղահաբերը, որոնք արդյունավետ են ՁԻԱՀ-ի դեպքում, այս վիրուսի դեմ ևս որոշակի արդյունավետություն են ցուցաբերում, տիկին Խաչատրյանն ասել է, որ դա հանգեցնում է այն մտքին, որ այս երկու վիրուսների միջև ինչ-որ կապ կա:
Կասկածի տեղիք տվող մյուս հանգամանքն այն է, թե որտեղ ի հայտ եկավ նոր կորոնավիրուսը, որ պետությանն ու ժողովրդին հարվածեց: 2019-nCoV-ի պատճառով Չինաստանի տնտեսությունն արդեն իսկ ահռելի վնասներ է կրել, վնասներ, որոնց առաջիկայում գուցե անդրադառնանք մեկ այլ հրապարակմամբ: Խոսքը մի շարք առումներով ԱՄՆ-ի հիմնական մրցակցի մասին է, մի պետության, որն իր տնտեսության մեծությամբ աշխարհում երկրորդն է, և որը 2019-ին ռազմարդյունաբերական արտադրանքի ծավալով ևս Ռուսաստանին գերազանցել է` աշխարհում ԱՄՆ-ից հետո զբաղեցնելով երկրորդ տեղը: Ի դեպ, նոր կորոնավիրուսի տարածման պատճառով նվազել է նաև ռուսական ռուբլու փոխարժեքը, այսինքն` այդ հարվածից Ռուսաստանին էլ է բաժին հասել:
Հիշենք նաև, որ նոր կորոնավիրուսն ի հայտ է եկել 2019-ի դեկտեմբերի 12-ից, երբ ԱՄՆ-ի ու Չինաստանի միջև շարունակվում էր տնտեսական թեժ պատերազմը, առևտրային համաձայնության շրջանակում փաստաթղթերի առաջին փաթեթը ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփը և Չինաստանի փոխվարչապետ Լյու Խեն Վաշինգտոնում ստորագրել են հունվարի կեսին: Ի դեպ, ժամանակավոր «հրադադարն» ԱՄՆ-ի համար ամենևին զսպիչ կամ բարոյական գործոն չէ այդ ընթացքում հակառակորդին թուլացնելու կամ հաղթելու նպատակով նրան այլ կերպ չհարվածելու համար:
Չինաստանը պատուհասած աղետից ու դժբախտությունից ԱՄՆ-ում ոմանք արդեն ուրախությունից ձեռքերն են շփում: ԱՄՆ-ի առևտրի նախարար ՈՒիլբուր Ռոսն անցած ուրբաթ հայտարարել է, որ կորոնավիրուսը կարող է բիզնեսը Չինաստանից վերադարձնել ԱՄՆ: Միացյալ Նահանգների առևտրի նախարարը «Fox Network News Business» ցանցին տված հարցազրույցում պատասխանելով համաշխարհային տնտեսության վրա կորոնավիրուսի հնարավոր ազդեցության մասին հարցին, ասել է, որ Չինաստանում բժշկական և վերահսկման գործողությունների և թռիչքների դադարեցման հետևանքով գործարարները վերանայել են իրենց բիզնեսը, և ընկերությունները ձգտում են այլ վայրերում աշխատել:
Նոր կորոնավիրուսի արհեստածին և կենսաբանական զենք կամ Չինաստանի նկատմամբ կենսաահաբեկչության նպատակով ստեղծված լինելու հավանականության առնչությամբ տողերիս հեղինակի և այլոց կասկածներին, ինչպես նաև «Առողջ հանրություն» ՀԿ-ի նախագահի ասածներին շատերը կարող են թերահավատորեն վերաբերվել, սակայն օրերս այդ մասին արտահայտվեցին մեզանից շատ ավելի իրազեկ վերլուծաբաններ, մասնագետներ, ինչպես նաև ՌԴ Պետդումայի փոխնախագահ Վլադիմիր Ժիրինովսկին: Ավելին, ի հայտ են եկել որոշակի փաստեր:
Վլադիմիր Ժիրինովսկին դեռ նախանցած կիրակի հայտարարել է, որ Չինաստանում նոր տեսակի կորոնավիրուսի տարածումն ԱՄՆ-ի իրականացրած սադրանքն է, դրա տարածման պատասխանատուն ԱՄՆ-ն է: Նա հավելել է, որ ամերիկացիները վախենում են, որ չեն կարողանա մրցակցել Չինաստանի տնտեսության հետ:
Հետաքրքիր է, որ ՈՒհան քաղաքում, որը ամբողջովին փակվել է նոր կորոնավիրուսի հարուցած հիվանդության բռնկման պատճառով, բազավորված է չին-ֆրանսիական ՈՒհանյան կենսաանվտանգության ազգային լաբորատորիան: Պաշտոնական տվյալների համաձայն, լաբորատորիան զբաղվում է «նոր ծագող հիվանդությունների դեմ պայքարով և կենսաբանական պաշտպանությամբ»: Միաժամանակ նշվում է, որ հաստատության ռեսուրսները թույլ են տալիս «բարելավել Չինաստանի ունակությունը` արձագանքելու կենսաբանական պատերազմներին և ահաբեկչական հարձակումներին»: Այնուհանդերձ, նշված կենսալաբորատորիան չկարողացավ նոր կորոնավիրուսից կենսաբանական պաշտպանություն ապահովել: ՈՒհանում հիշյալ կենսալաբորատորիայի գոյության փաստին ուշադրություն է դարձրել Շվեյցարիայից լրագրող Սվետլանա Կելլերն իր «Swiss Vatnik» բլոգում: Նա միաժամանակ, չգիտես ինչ փաստի հիման վրա, շեշտել է, որ այդ լաբորատորիան զբաղվում է կենսաբանական զենքի համար վիրուսային շտամների մշակմամբ:
«Իհարկե, լաբորատորիան այնքան էլ աչքի չի ընկել իր ձեռքբերումներով ու մշակումներով, բայց ինչու՞ է այդ հիվանդությունն իր տարածումը մեկնարկել հենց այնտեղից»,- հարցրել է լրագրողը:
Ֆրանսիան, իհարկե, ԱՄՆ-ի կամքը կատարող, վասալ պետություն է, հարկ եղած դեպքում չինացի մեկ-երկու մասնագետի կամ լաբորատորիայի հսկիչների էլ իրենց աչքերը փակելու համար կարող էին գնել, բայց ամենևին պարտադիր չէր, որ նոր վիրուսն ՈՒհանում ի հայտ գար հենց այս կենսալաբորատորիայից:
Փետրվարի 3-ին հայտնի դարձավ, որ ՉԺՀ-ի գիտնականները գաղտնազերծել են նոր` 2019-nCoV կորոնավիրուսի գենոմը և նրա մեջ գտել ամերիկյան «Ravenlab» կենսաբանական լաբորատորիայի «ինքնագիր»: Մասնագետներն իրենց այս բացահայտման մասին պատմել են Պեկինում կայացած մամուլի ասուլիսում:
Բնութագրական հետքը հայտնաբերվել է միաթել ՌՆԹ-ի (ռիբոնուկլեինաթթվի) կառուցվածքում: ՌՆԹ-ի հատվածներից մեկի վերծանումից հետո գիտնականները տվյալները տեղափոխել են սպեկտրոգրամ, որտեղ հստակ երևակվել են RVNLB տառերը: Ըստ մասնագետների, հավանականությունը, որ նրանք հայտնվել են ինքնաբուխ, ձգտում է զրոյի:
«Պատահական մուտացիաներն այս մակագրությունը կարող են բացատրել միայն տեսականորեն: Մասնագետների շրջանում հայտնի «Ravenlab» լաբորատորիան գործնականում օգտագործում է ծածկագրման նմանատիպ մեթոդ՝ իր ինժեներական նախագծերը նշելու համար. մենք նախկինում արդեն տեսել ենք նման մի բան և այժմ լիովին վստահ ենք, որ սա նույն նշագրումն է»,- ասել է Շենչժենի կենսաբանական լաբորատորիայի ղեկավար Կին Սեուչենը:
Մասնագետը հավելել է, որ այդ նշագրումը կատարված է այնպիսի մի հատվածում, որն առանց առաջադեմ ամերիկյան տեխնոլոգիաների կիրառման հնարավոր չէ կարդալ: Այնուամենայնիվ, մշակողները հաշվի չեն առել, որ մինչև 2020 թվականի սկիզբը, Չինաստանն արդեն ուներ նոր ՌՆԹ սկաներ («Կարմիր լուսաբաց»), որն իր որակով չի զիջում ամերիկյան գործընկերների ունեցածին:
Վերոնշյալ բացահայտման մասին տեղեկությունը փոխանցվել է ՉԺՀ-ի իշխանություններին: Չինացի դիվանագետներն արդեն ասել են, որ մտադիր են այդ հարցը բարձրացնել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մակարդակով: Վիրուսի հետագա ուսումնասիրությունը շարունակվում է:
Ավելին, օրերս հայտնի դարձավ սկանդալային մի նոր բացահայտման մասին. Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարությունն ԱՄՆ-ից պաշտոնապես բացատրություն է պահանջել ՈՒհան քաղաքից տարհանված ԱՄՆ-ի գլխավոր հյուպատոսարանի տարածքում «Կենսաբանական վտանգ» մակնշմամբ կոնտեյներների հայտնաբերման առնչությամբ, որոնք եղել են թաղված վիճակում: Չինաստանի անվտանգության ուժերը շրջապատել են երկրում ԱՄՆ-ի այլ դիվանագիտական ներկայացուցչություններ:
Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական հայտարարության մեջ նշված է, որ այդ կոնտեյներները հայտնաբերվել են հունվարի 30-ին, այն բանից հետո, երբ ՈՒհան քաղաքում Միացյալ Նահանգների գլխավոր հյուպատոսությունը նոր վիրուսի հարուցած հիվանդության բռնկման առնչությամբ ամբողջ կազմով տարհանվել է հատուկ չվերթ իրականացնող ԱՄՆ-ի ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռով:
Խուզարկությունն իրականացվել է չինական հետախուզության կողմից որոշ «անհերքելի նյութերի» փոխանցումից հետո, որոնց բովանդակությունը դեռևս բացահայտված չէ:
«Քանի որ մի քանի օրերի ընթացքում պաշտոնական և փակ ուղիներով մեկնաբանություններ ստանալու փորձերը չեն հանգեցրել հստակ պատասխանների, մենք որոշեցինք այս հարցը տեղափոխել այլ մակարդակ և հրապարակայնորեն պահանջել պատասխան,- հայտարարել է Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարության ներկայացուցիչ Խուա Չունինը:- Չինաստանը նաև նախաձեռնում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հրատապ նիստ»:
Գերատեսչությունում նշել են, որ հայտնաբերվել են «Կենսաբանական վտանգ» մակնշմամբ ութ կոնտեյներներ, «Սինխուա» գործակալությունը հրապարակել է նաև դրանց լուսանկարը հյուպատոսությունից ոչ հեռու գտնվող ռազմական պահեստում: Տուփերը փաթաթված են եղել բրեզենտի երկու շերտով և թաղված գլխավոր հյուպատոսարանի բակում ՝ մեկուկես մետր խորության վրա: Դրանց բովանդակությունն այժմ ուսումնասիրում են չինացի ռազմական կենսաբանները:
Թե ՈՒհանում նոր կորոնավիրուսն ինչպես է ի հայտ եկել ու փոխանցվել մարդկանց, դեռ պաշտոնապես հաստատված չէ, ու վերջնական որևէ պատասխան չկա: Ըստ ՉԺՀ առողջապահության հարցերով պետական կոմիտեի ղեկավար Մա Սյաովեյի, փորձագետները մինչ այժմ դեռ չեն հաստատել վարակի աղբյուրը: Ենթադրվում է, որ վիրուսը մարդկանց է փոխանցվել ՈՒհանի ծովամթերքների շուկայում վաճառվող չղջիկների կամ օձերի միջոցով (ի դեպ, առաջինը նման է ու խորհրդանշում է առասպելական վիշապին` դրակոնին, երկրորդը Սատանայի խորհրդանիշն է), սակայն ի՞նչ դժվար էր այդ կենդանիներից մեկնումեկին կամ երկուսին էլ նախապես վարակել 2019-nCoV կորոնավիրուսով, շուկայում վիրուսի փոխանցումը մարդկանց կարելի էր արդեն համարել ապահովված:
Դեռ փետրվարի 5-ին հրապարակված տվյալների համաձայն, ամբողջ աշխարհում նոր կորոնավիրուսով վարակվածների թիվը գերազանցել է 24 500-ը, մահացել է 492 մարդ; Թե՛ վարակվածներից, թե՛ մահացածներից գրեթե բոլորը Չինաստանից են, փետրվարի 3-ի դրությամբ աշխարհի այլ երկրներում նոր կորոնավիրուսից հիվանդների քանակը մոտ 150 էր:
Հիշեցնենք, որ հիվանդության ախտանշանների թվում են ջերմաստիճանի բարձրացումը, հազը, հևոցը, շնչառական այլ խնդիրներ, տենդը… Կորոնավիրուսները, ընդհանրապես, ունակ են վնասելու մարդու շնչառական, ստամոքսաաղիքային, նյարդային համակարգերը:
Արթուր ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
- Իսրայելն անընդունելի պայմաններ է առաջադրել, արյունահեղությունը շարունակվում է
- Խոսելով Երրորդ համաշխարհայինի մասին, իշխանության գալով խաղաղության կարգախոսներով, Թրամփն ինքը կարող է սադրել Երրորդ համաշխարհայինը
- Անթալիայի Բելեկում անհայտ ու հզոր վիրուսով հիվանդացության բռնկման ու շահագրգիռ կողմի հերքման խայտառակ փորձի մասին. 4
- Անթալիայի Բելեկում անհայտ ու հզոր վիրուսով հիվանդացության բռնկման ու շահագրգիռ կողմի հերքման խայտառակ փորձի մասին-3
- Անթալիայի Բելեկում անհայտ ու հզոր վիրուսով հիվանդացության բռնկման ու շահագրգիռ կողմի հերքման խայտառակ փորձի մասին-2
- Անթալիայի Բելեկում անհայտ ու հզոր վիրուսով հիվանդացության բռնկման ու շահագրգիռ կողմի հերքման խայտառակ փորձի մասին
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-18
- Արևմուտքում լսել են Պուտինի զգուշացումները, բայց հավանաբար ցանկանում են անտեսել դրանք
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-17
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-16
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-15
- Բաքվին ավտոճանապարհ պետք չէ, Բաքվին Սյունիքն է պետք՝ խաղաղությամբ, կամովին հանձնելու դեպքում, իսկ եթե ոչ, պատերազմի դեպքում՝ ողջ Հայաստանը-3
- Բաքվին ավտոճանապարհ պետք չէ, Բաքվին Սյունիքն է պետք՝ խաղաղությամբ, կամովին հանձնելու դեպքում, իսկ եթե ոչ, պատերազմի դեպքում՝ ողջ Հայաստանը-2
- Բաքվին ավտոճանապարհ պետք չէ, Բաքվին Սյունիքն է պետք՝ խաղաղությամբ, կամովին հանձնելու դեպքում, իսկ եթե ոչ, պատերազմի դեպքում՝ ողջ Հայաստանը
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-14
- Բանսարկու և սուտ մատնության հեղինակ «Լաուռա Արզաքանցյան» կոչվածի նկատմամբ հանցագործության մասին հաղորդումը ներկայացվեց ոստիկանություն
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-13
- Չգիտեի, որ միլիոնների տեր եմ, նույնիսկ «Սրբազան շարժմանը» մասնակցելու համար գումարներ եմ առաջարկում, այսօր իմացա
- Դեմ եմ Նիկոլին «բտ» ասելուն, «տղան» արժանիք է, նա այդ արժանիքը չունի
- Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-12
Մեկնաբանություններ