«Պաշտոնյաների ընտանիքի անդամներին գեղեցկացնում է համեստությունը, ոչ թե ֆեյսբուքյան գրառումը»
14.01.2020 | 03:37
«Իրատեսի» զրուցակիցն է բժիշկ, առողջապահության կազմակերպիչ, հասարակական գործիչ ԳԵՎՈՐԳ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ:
-Կառավարությունը որդեգրել է տարեկան 150-ից պակաս ծնունդ գրանցող ծննդատները փակելու քաղաքականություն: Մարալիկ քաղաքի ծննդատան աշխատակիցներն անհաշտ են այս որոշման հետ: Նրանք օրերս բողոքի ակցիա էին կազմակերպել, ու եթե հարցը չլուծվի, խոստանում են վերսկսել ցույցերը: Որոշմանը դեմ են նաև Աչաջուր գյուղի և այլ համայնքների ծննդատան աշխատակիցներն ու, առհասարակ, քաղաքացիները: Ինչու՞ են իշխանություններն այս ճանապարհով գնում: Ծննդատուն փակելու հաշվին թույլատրելի՞ է գումար խնայելը:
-Արդյունավետ կառավարումը ենթադրում է օպտիմալացում, սակայն այդ օպտիմալացումը պետք է գրագետ եղանակով իրականացվի, լինի ճիշտ հաշվարկված և պահպանի մասնագիտական էթիկայի կանոնները: Տվյալ դեպքում ծննդատների փակման որոշման հիմքում չեմ տեսնում ո՛չ կատարված հաշվարկ, ո՛չ մասնագիտական էթիկայի կանոնների պահպանում, ո՛չ էլ գրագիտություն: Փաստացի, այդ որոշման մասին բոլորը տեղեկանում են «պոստ ֆակտում», երբ որոշումն արդեն ընդունված է: Ես, որպես առողջապահական ոլորտի քաղհասարակության ակտիվ ներկայացուցիչ, տեղյակ չեմ եղել նման որոշման նախագծի մասին և չեմ մասնակցել որևէ քննարկման, որտեղ ներկայացվեն այդ որոշման հիմնավորումները, հաշվարկները և ակնկալվող ձեռքբերումները:
Կարծում եմ, որ բարոյական նորմերի մեջ չի տեղավորվում ծննդատներում աշխատող բուժանձնակազմին անգործ թողնել և պահանջել հնազանդություն: Արդյո՞ք սա է մարզային առողջապահության զարգացման ուղին: Չկարողանալով որակյալ կադրերով ապահովել մարզերի բուժկենտրոնները՝ առողջապահության նախարարությունը որոշում է կասեցնել այնտեղ մատուցվող բժշկական ծառայությունների ֆինանսավորումը: Այսքանից հետո էլ ո՞վ կցանկանա մարզում աշխատել: Որոշման հիմքում չկա որևէ հաշվարկ՝ ինչու՞ հենց 150 ծնունդից պակաս, այլ ոչ 160 կամ 140: Ինչո՞վ է պայմանավորված այդ թիվը: Ինչպե՞ս են հաշվարկել: Պատասխան չկա, ուստի չկա նաև հիմնավորում, որը կփաստի որոշման արդյունավետությունը: Հայաստանում չկան արդի բժշկա-տնտեսագիտական չափորոշիչներ, ըստ որոնց կատարվում են հաշվարկներ: Որոշումը արդարացված չէ, հետևաբար կոլեգաներիս կողմից իրականացվող բողոքի ակցիաները արդարացի են, և ես պատրաստ եմ սատարելու նրանց:
-Առողջապահության նախարարի՝ վերջերս օրակարգ նետված նախագծերից մեկը, կապված առողջապահական հարկի հետ, բուռն քննադատությունների տեղիք տվեց: Այժմ կարծես այս մասին խոսակցություններ չկան: Ի՞նչ է դա, ըստ Ձեզ, իրապես խթանելու՞ է անվճար բուժօգնության կայացումը, թե՞ քաղաքացիներից նոր հարկ «կորզելու» ձև է:
-Այս հարցը պարզաբանելու համար ևս մեկ անգամ նշեմ. մեր երկրում չկան բժշկա-տնտեսագիտական արդի չափորոշիչներ, ըստ որոնց հնարավոր է ճշգրիտ հաշվարկ անել, ուստի, մեղմ ասած, տարակուսելի է, թե որտեղից առաջացավ այդ 6 %-ը, ինչու՞ հենց 6: Առողջության ապահովագրությունը մեր երկրի առողջապահության զարգացման հիմնաքարերից է, սակայն համակարգի ներդրման ուղղությունը և մեթոդաբանությունը սխալ են ընտրված ու ժամանակավրեպ են: Առողջության ապահովագրության համակարգ ունենալու համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է հաստատել և ներդնել հիվանդությունների բուժման ուղեցույցներ՝ հիմնված ապացուցողական բժշության վրա: Այդ ուղեցույցներում նշված հետազոտման և բուժման մեթոդներով միայն հնարավոր կլինի հաշվարկել, թե որքան գումար է անհրաժեշտ ապահովագրության ներդրման համար: Այս տարի առողջապահության բյուջեն աննախադեպ աճ ունի, այդ ֆինանսների արդյունավետ կառավարմամբ հնարավոր է իրականացնել պիլոտային ծրագիր ու պետական ապահովագրություն տրամադրել մոտ 100000 բնակչի՝ հասկանալու համար պետական ապահովագրական համակարգի առավելություններն ու թերությունները: Դա նաև հնարավորություն կտա, որպեսզի թե՛ բնակչությունը, թե՛ առողջապահության քաղաքականություն մշակող մարմինը հասկանան, որ առանց ուղեցույցների և առանց բժշկա-տնտեսագիտական չափորոշիչների ապահովագրական համակարգի ներդրում հնարավոր չէ:
Տվյալ պարագայում ես տեսնում եմ, որ առողջապահության նախարարությունը ձգտում է ոչ թե առողջապահական համակարգի զարգացման և բնակիչների ֆինանսական բեռի թեթևացման ճանապարհով գնալ, այլ ֆինանսական հոսքերի միանձնյա կառավարման:
-Եթե ամփոփելու լինենք քաղաքական վերադասավորումներից հետո առողջապահական ոլորտում տեղի ունեցած բարեփոխումները կամ թերացումները, ի՞նչ կարող ենք առանձնացնել:
-Առողջապահական համակարգը տապալվում է երկրաչափական պրոգրեսիայով, ու եթե անգամ ոլորտի քաղաքականությունն այսօր փոխվի, մեզ երկու տարի անհրաժեշտ կլինի, որպեսզի հետ վերադառնանք սկզբնական վիճակին: Քաղաքական վերադասավորումներից հետո տեղի ունեցած «բարեփոխումներից» որևէ մեկը անաղմուկ չի անցել և չի վայելել հանրության լայն զանգվածների վստահությունը՝ սկսած ՄՊՎ դեմ պատվաստանյութի լայն կիրառումից, վերջացրած վերջին որոշումներով:
Ինձ համար այս ընթացքում միակ ձեռքբերումը բուժաշխատողների աշխատավարձերի չնչին բարձրացումն է:
-Գալով քաղաքական հարցերի՝ ձեր գնահատմամբ՝ ինչպիսի՞ն է մեկամյա 7-րդ գումարման խորհրդարանը: Երիտասարդ պատգամավորները կարողացե՞լ են արդարացնել հասարակության սպասումները: Իրենց գործի գիտա՞կն են, ինչպես սպասում էր հանրությունը:
-Խորհրդարանում այսօր կան գրագետ պատգամավորներ, ովքեր իրենց տեղում են և կարողանում են ճիշտ կողմնորոշվել, սակայն կան նաև «կոճակ սեղմողներ», ովքեր ո՛չ գիտելիքով, ո՛չ մասնագիտական փորձով, ո՛չ էլ կյանքի փորձով չեն կարող հավակնել պատգամավորի կարգավիճակ ունենալուն:
Հասարակության հիասթափության աճն օրինաչափ է, և դա բնական է, քանի որ իրենց ընտրությունը հիմնված էր էյֆորիայի, ոչ թե օրենսդրական բարեփոխումների առաջարկվող ծրագրի վրա:
-Օրեր առաջ մամուլը գրեց, որ ՍԴ անդամների «հարցը լուծելու» համար իշխանությունները որոշել են նրանց արտաամուսնական կապերի մասին «դոսիե» հավաքել: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս հանգամանքին:
-Քաղաքական հարցերի հանգուցալուծումը չի կարելի անկողնում փնտրել: Եվ եթե այդ տեղեկությունը հաստատվի, իշխանական պաշտոնյաների բարոյական կերպարը հիմնովին տուժելու է:
-Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող «Հայկական ժամանակ» օրաթերթը ՀՀ ԱԱԾ նախկին պետ Արթուր Վանեցյանի ու ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի փեսա Միքայել Մինասյանի «ստորջրյա» կապերի մասին հոդված է գրել: Դրան հաջորդել են վարչապետի դստեր մեկնաբանությունն ու ԱԱԾ նախկին պետի հակադարձումը: Ընդհանուր գնահատմամբ՝ ի՞նչ է կատարվում: Ինչու՞ է վարչապետի դուստրը մեկնաբանում նման լուրերը, և ենթադրյալ ի՞նչ կապ կարող էին ունենալ ԱԱԾ նախկին պետն ու Միքայել Մինասյանը:
-Դավադրության տեսություններով, քարոզչական մեթոդներով իշխանությունները ժողովրդին փորձում են շեղել օրակարգային հարցերից, քանի որ մարդկանց տրված խոստումները չեն իրականանում: Կարծում եմ՝ պաշտոնյաների ընտանիքի անդամներին գեղեցկացնում է համեստությունը, ոչ թե ֆեյսբուքյան գրառումը:
-Եթե ընդհանուր գնահատական տաք քաղաքական դաշտին, ինչպիսի՞ն կլինի այն: Որտե՞ղ է խորհրդարանական ու արտախորհրդարանական ընդդիմությունն ու որտեղ` իշխանությունը:
-Մենք ապրում ենք զուգահեռ իրականություններում: Իշխանությունը և ժողովրդի մի մասը վարդագույն երանգներով են տեսնում իրենց շուրջը կատարվող դեպքերը, իսկ ընդդիմությունը և ժողովրդի մյուս հատվածը տեսնում և մատնացույց են անում իշխանության բացթողումները, որոնք երբեմն չափազանց վտանգավոր են լինում: Ինձ համար քաղաքական դաշտը կայացած չէ: Իշխանական ուժը դեռ ընդդիմության կերպարից դուրս չի եկել և չի կարողանում ստանձնել երկրի ղեկավարությունը, ինչի պատճառով անընդհատ մատնացույց է արվում անցյալը: Չի կարելի ապրել անցյալով, պետք է լուծել այսօրվա խնդիրները և կերտել ապագան:
-Գրեթե ամեն օր Նիկոլ Փաշինյանը և կառավարության անդամները տնտեսական ցուցանիշներ են հրապարակում։ Պե՞տք է ոգևորվել այս թվերով, թե՞ ոչ։
-Հրապարակված ցուցանիշները ուղղակի թվեր են, որոնք կարող են գեղեցիկ հնչել, սակայն տնտեսական ակտիվության արգասիքը պետք է զգալի և շոշափելի լինի ժողովրդի համար: Առօրյայում ես հանդիպում եմ բուժառուների, որոնք գումար չունեն նույնիսկ ամենամատչելի հետազոտություններն անցնելու համար, տեսնում եմ փակվող բիզնեսներ, տեսնում եմ, թե ինչպես են իմ ընկերներից շատերը իրենց բիզնեսը Վրաստան տեղափոխում, տեսնում եմ՝ ինչպես են մարդիկ ավանդները հանում բանկերից և այլն: Ինձ համար դրանք ավելի վստահելի ցուցանիշներ են, քան հրապարակվող թվերը: Ավաղ, բայց տնտեսական շոշափելի փոփոխություններ արձանագրվել են միայն իշխանական պաշտոնյաների համար, որոնց աշխատավարձերն ու պարգևավճարները կատարված աշխատանքին անհամաչափ բարձր են, և դա մի երկրում, որտեղ 700000 աղքատ մարդ կա:
Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ