Մի լուսանկարի պատմություն

Լուսանկարվել է պատահական, 1968 թվականին, Էջմիածնի Մայր տաճարի բակում: Ձախից Ֆրունզե
Դովլաթյանն է, գեղանկարիչ Զուլում Գրիգորյանը,, Խորեն Աբրահամյանը և Ֆրուզիկ (Մհեր) Մկրտչյանը:
-Մենք մտերիմ ընկերներ էինք,- պատմում է Զուլումը,- և գրեթե ամեն շաբաթ հանդիպում էինք իմ
արվեստանոցում: Հերթական հանդիպման ժամանակ մեկ էլ Խորենն ասաց.
-Ա՛յ, Զուլում, Ֆրունզիկը (խոսքը Մհեր Մկրտչյանի մասին է) անտեր տղա է, դժվար թե կնքված լինի, արի գնանք կնքենք: Դու էլ քավորը կլինես: Միայն թե խնդիրը խաչի հարցն է:
-Անմիջապես զանգահարեցի ոսկերիչ իմ լավ բարեկամին` Ժիրայր Չուլոյանին, ով, ի դեպ, Վեհափառի մոտ գտնվող մեծ խաչի ու ոսկե այբուբենի հեղինակն է:
Ասաց.
-Այո, պատրաստի խաչեր ունեմ:
Երեք խաչ պատվիրեցի, ասացի.

-Վրան էլ փիրուզ քար ավելացրու, որ չար աչքից հեռու լինեն:
Կեսօրից հետո խաչերը վերցրինք ու գնացինք Ֆրունզիկ Մկրտչյանի Կոմիտաս պողոտայի վրա գտնվող
տուն:
Ներքևից ձայն տվեցինք, Ֆրունզիկն իջավ ու հարցական տոնով ասաց.
-Էս ու՞ր:
-Քո գործը չի, նստիր,- ասաց Ֆրունզե Դովլաթյանը:
-Զուլումը քավոր է կանգնելու, պիտի գնանք,- բացատրեց Խորենը:
Ֆրունզիկը թե`
-Բա ինչու՞ «Զապորոժեցով», իմ մեքենան հանեմ:
Տղերքը, թե`
-Չէ՛, էդպես են պայմանավորվել, քավորի «Զապորոժեցով» պիտի գնանք:
Բանն այն է, որ երեքն էլ «Վոլգա», ունեին, միայն իմն էր հասարակ «Զապորոժեց»: Ֆրունզիկը լուռ ու
մունջ, մի կերպ տեղավորվեց, ու շարժվեցինք:
Հասանք Էջմիածին: Արդեն երեկո էր:
Ասացի.
-Դուք նստեք, ես գնամ, խոսեմ ու գամ:
Եկեղեցին արդեն փակվելու վրա էր, արարողակարգերն ավարտվել էին, ժողովուրդը արդեն հետ էր գնում:
Մեկ էլ Տեր հորը տեսա, խնդրեցի, ասաց.
-Օրհնության ջուրն արդեն տարել են, չեմ կարող:
Շատ խնդրեցի, ասացի երեխաներով շատ հեռվից եմ եկել, ես ամեն բան կանեմ:
Ասաց.
-Դե լավ, գնա, երեխաներին բեր:
Գնացի, ասացի.
-Իջե´ք:
Դե ինքներդ պատկերացրեք. փոքր «Զապորոժեց»-ից դուրս են գալիս հաղթանդամ Խորեն Աբրահամյանը, Ֆրունզիկ Մկրտչյանն ու Ֆրունզե Դովլաթյանը:
Հետ գնացող ժողովուրդն ապշահար մեզ է նայում: Ավելին, ինչքան մեքենա կար, որ պիտի շարժվեին,
չշարժվեցին: Ժողովուրդը հետևներիցս գալիս է: Ներս ենք մտնում: Տեր հայրը նայում է չորս կողմը և
զարմացած հարցնում.
-Իսկ երեխաներն ու՞ր են:
Ցույց տալով ներս մտնող Ֆրուզե Դովլաթյանին, Խորիկին ու Ֆրունզիկին` ասում եմ.
-Սրա´նք են:
Տեր հայրը մի պահ քար կտրեց, ասաց.
-Ո՞նց թե` սրանք են:
-Այո, այո,- ասացի,- իրենց պիտի կնքես:
-Աստված վկա, չափազանց երջանիկ եմ, որ այսպիսի մարդկանց պիտի կնքեմ,- ասաց Տեր հայրն ու սկսեց կնունքի արարողությունը:
Այդ ընթացքում եկեղեցին լցվեց մեծ ու փոքրով: Ժողովուրդը շրջապատել էր մեզ: Արարողության ավարտի վերջում Տեր հայրն ասաց.
-Համբուրեք քավորի ձեռքը:
Ֆրունզե Դովլաթյանը ակնածանքով համբուրեց ձեռքս, Ֆրունզիկը մի թեթև հայացք գցեց Դովլաթյանի
երեսին, ինքն էլ համբուրեց ձեռքս: Հիմա Խորենը չի համբուրում, ասում է.
-Դուրս գնանք, կհամբուրեմ, էլի՜:
Ես ասում եմ.

-Համբուրի, համբուրի´, կարգ է:
Խորենն էլի չի համբուրում: Տեր հայրը զարմանքից քար է կտրել, հավանաբար մտածում էր, թե էս ով է, որ Խորենի հետ էդպես է խոսում: Իհարկե, ձեռքս քաշեցի: Գրպանիցս չորս հատ 25 ռուբլիանոց հանեցի (այն ժամանակ մեծ գումար էր) մեկն ինձ պահեցի, երեքը մեկնեցի Տեր հորը, չվերցրեց, ասաց.
-Ես երջանիկ մարդ եմ, որ այսպիսի մարդկանց եմ կնքել:

Ռոբերտ ՄԱԹՈՍՅԱՆԻ զրույցից

(կրճատումներով)

Մեկնաբանություններ