Հողն այն տեղն է, որտեղ կանգնում են երկու ոտքերի վրա: Մենք գոնե այդպես հասկացանք, երբ առաջին քայլերն արեցինք: Հետո, երբ մայրս ինձ ու եղբորս բակ էր ուղարկում, շեմքին չհասած միշտ հիշեցնում էր. - Հողերի հետ հանկարծ չխաղաք:

Լևոն Լիսիցյանի նամակը Ստեփան Լիսիցյանին 2 նոյեմբերի, 1920 թ. Երևան Իմ անգին հայրիկ, Ապրում ենք մղձավանջի օրեր:

Հեռվից տեսա, որ Հրաչյա Սարուխանը մի անծանոթ երիտասարդի հետ նստած է «Առագաստ» (Պապլավոկ) սրճարանի «տախտակամածի» սեղաններից մեկի մոտ. հնարավոր չէր, որ Իսահակյան փողոցով անցնեիր և «Առագաստում» ոչ թե մեկ, այլ մի քանի, երբեմն՝ մի քանի խումբ ընկեր-ծանոթ չհանդիպեիր:

Անսովոր գարուն է: Մարդիկ սկսել են մանրունքները կարևորել: Կյանքում բահ չբռնած մարդիկ բահերով մտնում են արտը փորելու: Ամենուր ծառ տնկող մարդիկ են: Ով ինչ ճարում՝ տնկում է:

Մաշտոցի այգու խորքում մի մեծ խնձորենի կար. կարող ա հիմա էլ կա, վաղուց չեմ եղել։ Խնձորի սեզոնին, երբ առավոտ շուտ Տոմիկիս հետ այգի էինք գնում՝ զբոսնելու, դեռ այգին դատարկ-դատարկ էր լինում, բայց միշտ մի հոգի կամ երկու հոգի տեսնում էինք խնձորի ծառի տակ՝ ճյուղերից խնձոր էին պոկում, գետնին թափածներն էին հավաքում։

Երևանի քաղաքապետարանի «ծառային հեղափոխության» ծանր հետևանքներից մտահոգվածներին հավանաբար հետաքրքիր կլինի լսել մեկ ու կես դարի վաղեմություն ունեցող այս պատմությունը:

Անկեղծ ասած՝ էս ամբողջ պատմության մեջ ընդամենը մի բան կա, որ ոչ թե զզվանք, այլ զարմանք ա առաջացնում. ի՞նչ գործ ուներ Ազգային ժողովի պատգամավորն ավտոբուսում՝ ամբոխի մեջ։ Մենք ոչ Նորվեգիա ենք, ոչ էլ Շվեդիա։ Փառք Աստծո՝ մեր բարգավաճ երկրում մարդիկ նորմալ փող են աշխատում ու կարող են իրենց թույլ տալ սեփական մեքենա ունենալ։ Էն էլ՝ Ազգային ժողովի պատգամավորը։ Ո՜վ չգիտի, որ ոմանք նույնիսկ սեփական մեքենատրակտորային կայան ունեն՝ սեփական վարորդներով, նաժիշտներով, հարճերով, ներքինիներով ու նազիր-վեզիրներով։ Նենց որ՝ էդ հարցը մութ մնաց։

Մոտենում է Ապրիլի 24-ը։ Ծաղկասարերը շուտով կխոնարհվեն ցեղասպանված զոհերի հիշատակաց առաջ, խնկածուխը նորից երկինք կգնա:

Սիրտս քաղցր էր ուզում։ Տանը լիքը քաղցր կար՝ շոկոլադ, խմորեղեն, խտացրած կաթ, բայց, մի տեսակ, ուրիշ քաղցր էի ուզում, մի քիչ դառնահամ քաղցր՝ որ քիմքդ չի վառում, այլ թեթև ա, շոյելով անցնում ա ու մեղմ հիշողություն թողնում բերանում։ Փորփրեցի դարակներս, ծիրանի ջեմ գտա։ Ոչինչ, մի քիչ մոտ էր, բայց էն չեր։ Էլի նայեցի, մեկ էլ դարակի խորքերում մատներս սառը ապակու կպան՝ բանկայով ինչ-որ բան էր։ Հանեցի․․․ Ինքն էր, հենց էն, ինչ ուզում էի՝ պոպոքի մուրաբա՝ մուգ հյութի մեջ լողացող սև, փայլուն պոպոքներով։

Փողոցի երկու կողմերում քչքչան առուներ էին: Այդ առուները հիմա չկան: Բաղեղապատ ցանկապատերի տակ ու առվի թմբերին դաղձն էր աճում: Հիմա ոչ դաղձի բույրը կա, ոչ ցանկապատերը: Հողաշեն գոմի ու ծեր թթենու արանքում փայտաշեն դռնակը միշտ կիսաբաց էր, իսկ պատի տակ դրված նստարանին ստվերները կախվում էին թեթև սավանի նման: Հողե պատն արդեն չկա, թթենին սղոցել են, ստվերներն անցան փշրված դռնակի ու նստարանի հետ: