Ռուսաստան, Իսրայել, Իրան

Սպիտակ տունը վերջերս հայտարարեց հունիսին եռակողմ հանդիպման մասին՝ անվտանգության հարցերով ԱՄՆ նախագահի խորհրդական Ջոն Բոլտոնի, նրա իսրայելցի գործընկեր Մեիր բեն Շաբատի և ՌԴ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Նիկոլայ Պատրուշևի: Այդ ժամանակ Կնեսետը քվեարկեց ինքնալուծարման և արտահերթ ընտրությունների օգտին՝ Mediapart.fr-ում գրում է Ժան Պոլ Բակիաստը: Այդ հանդիպման ժամանակ քննարկվելու են տարածաշրջանի անվտանգության հարցերը: Իսրայելն աներկբա հայտարարեց, որ հանդիպմանը սկզբից քննարկվելու է Իրանի դերը Սիրիայում: Դա զարմացնում է նրանց, որ համարում են՝ Իրանի ու Ռուսաստանի ռազմավարական ալյանսը հաստատուն հիմքեր ունի, արդեն ստուգված է ու քննարկման ենթակա չէ, հատկապես ԱՄՆ-ի ու Իսրայելի հետ: Իրականում այդ դաշինքը թեպետ կասկածներ չի հարուցում, բայց տուրբուլենտությունից զերծ չէ: Իսրայելը միշտ զգուշացել է տարածաշրջանում Իրանի հայտնվելուց: Թեպետ, հաշվի առնելով ուժերի համամասնությունները, չի քննարկել Թեհրանի հետ հնարավոր լուրջ ռազմական առճակատման հարցը և ուզում է խուսափել մշտական կոնֆլիկտներից, որոնց գինը բավականին շոշափելի է: Այդ պատճառով Իսրայելը վաղուց էր պահանջում, որ Իրանի ամբողջ զորքը դուրս բերվի Սիրիայից: Ռուսաստանի պաշտոնական դիրքորոշումը միշտ նույն է եղել՝ Իրանի մասնակցությունը Սիրիայում օրինական է և չի հակասում միջազգային իրավունքին: Ռեալիստական է համարել, որ Մոսկվան չի ցանկանում՝ Իրանը Սիրիայում տեղակայի իր զինուժը, որ կարող է սպառնալիք դառնալ տարածաշրջանում կայունություն հաստատելու Ռուսաստանի ցանկությանը: Իրանը հիմա ռազմական բազա է կառուցում սիրիական Բանիյաս նավահանգստում՝ Լաթաքիայի ռուսական ռազմաբազայից ոչ հեռու: Վերջիվերջո, ռազմաբազան կարող է դառնալ հենակետ՝ Իրանը Միջերկրականում ներգրավելու համար, որ հակասում է մասշտաբային խաղաղարար դերին, որը մտադիր է խաղալ Ռուսաստանը տարածաշրջանում: Միջուկային զենքի չտարածման պայմանագրից ԱՄՆ-ի դուրս գալուց հետո Մոսկվան խնդրել էր Թեհրանին հապճեպ որոշումներ չկայացնել, որ կարող են հանգեցնել առանց որևէ վերահսկողության միջուկային զենք ստանալուն: Մոսկվան զգուշանում է, որ այդօրինակ իրադարձությունները կարող են դրամատիկ հետևանքներ ունենալ խաղաղության պահպանման համար, որ ծայրահեղ կարևոր է իր սեփական անվտանգության համար: Իսրայելը կողջունի զսպիչ դերը, որ Մոսկվան ունակ է խաղալ իր դռների մոտ Իրանի ռազմական ներկայության ուժեղացման ձգտումների վերահսկողության մեջ: Զարմանալի է՝ ինչու՞ Ջոն Բոլտոնը, որ ոչ առանց հիմքի ներկայանում է այդ հանդիպման նախաձեռնող, համաձայնել է, որ հանդիպումը Երուսաղեմում լինի: Գուցե այն պատճառով, որ ԱՄՆ-ի հրեա քաղաքացիները, որ հատուկ ազդեցություն են ստացել Հասարակական կապերի ամերիկաիսրայելական կոմիտեի շրջանակներում, ուզում են օգնել Իսրայելին՝ ավելի լավ վերահսկել Իրանին: ՌԴ հրեա քաղաքացիների ազդեցիկ փոքրամասնությունը, անկասկած, նույն նպատակն ունի:
Ժան Պոլ Բակիաստ Mediapart

Հ.Գ. ԱՄՆ-ը ու Իսրայելը մտադիր են Երուսաղեմում կայանալիք եռակողմ հանդիպման ժամանակ Ռուսաստանին սիրիական հակամարտության կարգավորման առաջարկ անել: Արաբական Asharq Al-Awsat պորտալը՝ վկայակոչելով արևմտյան դիվանագիտական աղբյուրներին՝ գրել է. «Կողմերը կքննարկեն «ճանապարհային քարտեզը», որի շրջանակում ԱՄՆ-ը և դաշնակիցները Մոսկվային Սիրիայի հարցով առաջարկներ կանեն, օրինակ՝ երկրի վերականգնում, նախագահ Բաշար Ասադի օրինական իշխանության ճանաչում, պատժամիջոցների չեղարկում, ինչի փոխարեն Ռուսաստանը պետք է հանձնառություն ստանձնի այդ երկրում Իրանի դերը զսպելու հետ կապված հստակ գործողությունների իրականացման գործում»: The Times of Israel-ը հավելում է, որ եռակողմ հանդիպումը կայանալու է հունիսի վերջին: ՌԴ Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Նիկոլայ Պատրուշևը, ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլտոնն ու Իսրայելի Ազգային անվտանգության խորհրդի նախագահ Մեիր բեն Շաբատը մտադիր են տարածաշրջանային անվտանգությանն առնչվող հարցեր քննարկել: Առանցքային է լինելու տարածաշրջանում Իրանի՝ վերջին շրջանում նկատվող դիրքի ամրապնդումը: Մոսկվան Դամասկոսի և Թեհրանի մերձավոր դաշնակիցն է, մինչդեռ Իսրայելն ու ԱՄՆ-ն իսլամական պետության թշնամիներն են: Իսրայելը փորձում է կանխել իր սահմանների մոտ՝ Սիրիայում, թշնամական պետության դիրքերի ամրապնդումը:

Մոսկվան ընտրության առաջ է, բայց կա նաև հարցի այլ կողմ՝ եթե անգամ Մոսկվան ընդունի Իսրայելի ու ԱՄՆ-ի առաջարկը, կարո՞ղ է ստիպել Իրանին հեռանալ Սիրիայից: Բացի այդ՝ տարածաշրջանում կա նաև այլ խաղացող՝ Թուրքիան, որ պակաս հավակնություններ չունի Սիրիայում հաստատվելու՝ հիմնավորելով սեփական սահմանների պաշտպանությունը: Էրդողանը այդպես էլ չի հաշտվում Ասադի հետ: Փաստացի՝ ԱՄՆ-ը և Իսրայելը դեմ են գնում Սիրիայի մասնատման Անկարայի ծրագրին: ՌԴ-Իրան հարաբերությունները փորձության առաջ են՝ յուրաքանչյուրն էլ փորձում է տարածաշրջանում իր դերն ամրապնդել: Բացի այդ՝ իսկ ի՞նչ է ստանալու Իրանը իբրև փոխհատուցում: Գուցե ԱՄՆ-ի՝ Իրանի նկատմամբ սահմանած պատժամիջոցները հանե՞լը, որ ձեռնտու են Ռուսաստանին՝ նավթագազային շուկայում մրցակցին դուրս մղելու առումով: Հետաքրքիր է՝ ի՞նչ է մտածում Բաշար Ասադը: Ի վերջո՝ այս բոլոր գործընթացները վերաբերում են Սիրիայի տարածքին:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ