«Այժմ թշնամին կարող է «կոտրել» մեր մտածողության «գաղտնագրերը»/«գաղտնաբառերը» և մանիպուլյացիայի ենթարկել բնակչության մեծ զանգվածներին»

«Stop mediaterrorowi w Armenii!» («Դադարեցնե՛լ մեդիատեռորը Հայաստանում») նախաձեռնությունը՝ լեհ-ամերիկյան «Ազատություն» հիմնադրամի ՌԻՏԱ ծրագրի ֆինանսական աջակցությամբ, լրագրողների, բուհերի լրագրության ֆակուլտետների ուսանողների համար Երևանում իրականացրեց անվճար վերապատրաստման դասընթաց՝ ճանաչողական (կոգնիտիվ) պատերազմի թեմայով: Մասնակիցներին տրվեցին մասնակցությունը հավաստող միջազգային վկայականներ:
Դասընթացը վարեցին Լեհաստանում գործող «Հանուն ժողովրդավարության առաջընթացի ԷՐՎԻՆ ընկերության» (Stowarzyszenie na Rzecz Postępu Demokracji ERWIN)
հիմնադիր-նախագահ ՀՐԱՅՐ ՄԱՂԱՔՅԱՆԸ (նա բանասիրական գիտությունների թեկանծու է, Կատովիցեի Շլոնսկի Համալսարանում դասախոսում է լրագրողական հաղորդակցություն, մշակույթ ու միջմշակութային հարաբերություններ և ֆրանսերեն լեզու) և տնտեսագետ, նույն «Ժողովրդավարության առաջընթացի ԷՐՎԻՆ ընկերության» համահիմնադիր ՄՈՆԻԿԱ ՄԱՂԱՔՅԱՆԸ:
Դասընթացների ավարտից հետո irates.am-ը զրուցեց Հրայր Մաղաքյանի հետ:

- Տեղեկատվական «մարտադաշտում» հայտնվել է բառացիորեն մի նոր ու հզոր, և շատերին դեռ անծանոթ պատերազմի տեսակ` ճանաչողական (կոգնիտիվ) պատերազմը,- ասաց պարոն Մաղաքյանը:- Աշխարհի շատ երկրներում (ԱՄՆ, Ռուսաստան, Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Չինաստան և այլն) բարձրակարգ լեզվաբանների, սոցիոլոգների, ազգագրագետների, հոգեբանների, նյարդաբանների, ծրագրավորողների և այլ մասանգետների ստվար բանակներ մշակում են այդ պատերազմի հիմնադրույթներն ու առաջնահերթ խնդիրները: Այս պատերազմի զորանոցը ներառում է առնվազն հոգեբանական, էլեկտրոնային, կիբեր ու տեղեկատվական պատերազմների համակցված, կոորդինացված, համաժամանակյա գործողությունները (մասսայական լրատվական միջոցների, սոցիալական ցանցերի և բոլոր այլ հնարավոր աղբյուրների oժանդակությամբ):
- Ձեր նշած պատերազմն ի՞նչ բնույթ ունի:
- «Վայրագ»:
- Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Ձեր բնութագրումը:
- Ճանաչողական պատերազմի «վայրագ» բնույթն այն է, որ նրա հարձակման ժամանակ չեն օգտագործվում թնդանոթներ, հրթիռներ, ականներ և այլն: Բանը չի հասնում արյունահեղության: Սակայն տեղի է ունենում մի այլ բնաջնջում` ոչնչացվում է մարդկային մտածողությունը: Սա հանգեցնում է ցանկացած արդյունավետության կտրուկ անկմանը և բնակչության համագործակցության կորստին, քանի որ թիրախային բնակչությունն այժմ ծանրաբեռնված է ներքին խնդիրներով և քիչ է կենտրոնացած ընդհանուր նպատակներին հասնելու վրա:
- Եվ ինչպե՞ս է կատարվում թշնամու «հարձակումը»:
- «Հարձակումը» նախաձեռնող կողմը խաթարում է թիրախային բնակչության կազմակերպվածությունը և միասնությունը՝ արագացնելով ու խորացնելով.
ա) նախկինում գոյություն ունեցող պառակտումները,
բ) ներմուծելով նոր գաղափարներ, որոնց նպատակն է բնակչության տարբեր խմբերին միմյանց դեմ հանելն ու բևեռացումը մեծացնելը:
Այլ կերպ ասած` խաթարվում են մտածական գործընթացները: Վերոհիշյալ թիրախային բնակչությունը աստիճանաբար կորցնում է ինքնությունը, վերլուծական ունակությունները և այլն, hակառակորդի «մատուցած» տեղեկությունները համարում է իր «հայտնաբերած» տեղեկատվական որոնումների արդյունք:
Արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցմամբ զբաղվող մի շարք տեխնոլոգիական ընկերություններ արդեն իսկ ստեղծել են ալգորիթմներ՝ որոնց նպատակն է գրավել մեր ուշադրությունը:
- Այսի՞քն: Ի՞նչ ճանապարհով:
- Այսինքն՝ այժմ թշնամին կարող է «կոտրել» մեր մտածողության «գաղտնագրերը»/«գաղտնաբառերը» և ի վիճակի է տարբեր «իրողություններ» մոգոնել՝ օգտագործելով այն տվյալները, որոնք կարող են մանիպուլյացիայի ենթարկել բնակչության մեծ զանգվածներին:
- Ասել է` նման պատերազմը հստակ «սպառնալիքներ» է պարունակում մեր երկրի համար:
- Թե այս պատերազմից բխող նորագույն սպառնալիքների գիտակցումը որքանով է ծայրահեղ անհրաժեշտ, հատկապես Հայաստանի համար, լավ է հասկանում մեզանից յուրաքանչյուրը, իսկ այդ խնդիրների լուծումների որոնումը դառնում է նույնիսկ պետականության լինել կամ չլինելու պարագա (և ոչ միայն Հայաստանում):
- Նշենք, որ հիշատակված հարցերը միասին վերլուծելու միտում ունեին վերոհիշյալ ծրագրի շրջանակներում, օգոստոսի 28-ից մինչև սեպտեմբերի 6-ը, Երևանում անցկացված եռօրյա հանդիպումները:
Հավելեմ, որ այդ ընթացքում քննարկվեցին հատկապես ներքոհիշյալ խնդիրները.
* ի՞նչ է ճանաչողական պատերազմը,
* ինչպե՞ս է իրականացվում ճանաչողական պատերազմը, ինչպե՞ս է այն գործում/ընթանում և ինչո՞վ է տարբերվում կեղծ լուրից կամ ապատեղեկատվությունից,
* ինչու՞ է ճանաչողական պատերազմն արդյունավետ,
* hնարավո՞ր է արդյոք սոցիալական և անձնական վարքագծի արժեքների ու նորմերի նոր` հակառակորդի կողմից հատուկ մշակված, մատրիցայի «ներմուծում» հասարակական գիտակցության մեջ որպես «կամավոր» պարտվողական վարքագծի միակ հնարավոր ձև,
* hնարավո՞ր է արդյոք խուսափել ճանաչողական պատերազմի որոգայթներից,
* ճանաչողական պատերազմի տարրերի ճանաչումը որոշ տեքստերում:
- Եվ վերջում կարևոր մի պարզաբանում. կարծում եք առանց պետական անհրաժեշտ միջամտության հնարավո՞ր է իրականացնել այդ ամենը:
- Ծրագրի կարևորագույն կետերից մեկն այս հարձակումներից պաշտպանվելու, թշնամու գործողությունները
տեսնելու/նշմարելու և դրանց հակազդելու խրթին խնդիրների քննարկումն էր: Այս պարագայում սակայն, առանց պետական համակարգի կողմից կազմակերպված գործողությունների, իհարկե դժվար է արդյունքի հասնել:

Մեկնաբանություններ