Ներիշխանական սցենարները սկսում են խաղարկվել

Մի քանի շաբաթից Հայաստանում լինելու է նոր վարչապետ ու նոր կառավարություն: Եթե վարչապետի անձը այլևս անհայտ չէ, թեպետ պաշտոնապես հայտարարված չէ, խնդրահարույց է մնում կառավարության կազմը: Նախ և առաջ` կազմավորման սկզբունքը: Երկար շրջանառված ու մոռացված «ազգային համաձայնության կառավարության» ուրվականը վերադառնում է: Թեպետ ի սկզբանե հասկանալի չէր` ո՞վ ում հետ է համաձայնում ազգովին` ո՞ր կուսակցություններն են ընդգրկվելու կառավարության կազմում:

Խորհրդարանակա՞ն, արտախորհրդարանակա՞ն, իշխանակա՞ն, ընդդիմադի՞ր, այլընտրանքայի՞ն: Ի սկզբանե նաև հասկանալի էր, որ ազգային համաձայնությունը չի կարող կայանալ միայն իշխանական ու մերձիշխանական ուժերի միջև, իսկ երբ հանում ես «ազգայինը» և թողնում միայն «համաձայնության կառավարությունը», գաղափարը կորցնում է իմաստը` հասկանալի է, որ եթե կառավարության կազմում են, ուրեմն համաձայն են ՀՀԿ-ի հետ նրա ծրագրերը իրականացնելուն: Իսկ դա դարձյալ ի սկզբանե դուրս էր դնում ընդդիմադիր կուսակցություններին: Ստացվում է, որ ամբողջ խաղը պտտվում է ԲՀԿ-ի շուրջ, որ տեղ-տեղ ընդդիմադիր է, տեղ-տեղ` ոչ: «ԲՀԿ-ի օրակարգում այս պահին չկա ապրիլի վերջին ձևավորվելիք կոալիցիոն կառավարության կազմում ընդգրկվելու հարց»` «Ազատության» հետ զրույցում ասել է ԲՀԿ-ի քաղխորհրդի գլխավոր քարտուղար Նաիրա Զոհրաբյանը։ Նա ոչ հերքել, ոչ հաստատել է շրջանառվող լուրերը, որ ապրիլի 17-ից հետո կարող է ստեղծվել «համաձայնության կառավարություն» ԲՀԿ-ի մասնակցությամբ: Գլխավոր քարտուղարը հերքում է կուսակցությունում այդ հարցով քննարկումները և ի պաշտոնե հաստատում, որ վաղը կամ մյուս օրը չի նախատեսվում քննարկում:

Բնականաբար` կուսակցության պաշտոնյա ու շարքային անդամները չեն կարող պատասխանել հարցին` եթե առաջարկ լինի, կհամաձայնե՞ն, նրանք առավելագույն անկեղծությամբ միայն կարող են ասել` «Այս պահին կոնկրետ մեր օրակարգում նման հարց չկա», ինչը և անում է Նաիրա Զոհրաբյանը: Այդ հարցի պատասխանն ունի միայն Գագիկ Ծառուկյանը և կասի «հաջորդ դասին»` ինչպես միշտ: «Դասղեկի» հետ հանդիպումից հետո:
ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանը ևս ասում է, որ ԲՀԿ-ի մասնակցությամբ «համաձայնության կառավարություն» ձևավորելու հարցով քննարկում չեն ունեցել. նա ևս «ապագայում ոչինչ չի կարող բացառել», որովհետև դարձյալ կա «դասղեկի» հետ հանդիպման հարց:

Օրինաչափ է, որ ՀՅԴ-ն ևս «այս պահին նման օրակարգ չունի»: Թեև, դարձյալ ըստ մամուլի հրապարակումների, ՀՅԴ-ականներից շատերն են իրենց նախարար ու փոխվարչապետ «տեսնում», այսինքն` նվազագույնը մնում են կոալիցիայում: Նրանք առանձնապես կողմ չեն «Ծառուկյան» դաշինքի իշխանության մաս դառնալուն` համարելով, որ իշխանությունը ուժեղ է, եթե կա ուժեղ ընդդիմություն: Բայց ե՞րբ է ԲՀԿ-ն եղել ուժեղ ընդդիմություն հարցի պատասխանը չունեն: Հասկանալի պատճառներով: Պարզապես ԲՀԿ-ի իշխանական համակարգում ներգրավվելը մրցակցային է դարձնում ՀՅԴ-ի պաշտոններ ստանալը:
Թեպետ ՀՀԿ-ն ու ՀՅԴ-ն հանգիստ կարող են իրենց քվեարկությամբ վարչապետ ընտրել, հարց է նաև, թե ինչպե՞ս կքվեարկի ԲՀԿ-ն: Այդ քվեարկությունը նրանց համար ընդդիմադիր լինելու «ստուգողական աշխատանք» է: Դաշինքի շատ պատգամավորներ արդեն հայտարարել են, որ դեմ չեն Սերժ Սարգսյանը շարունակի պաշտոնավարումը որպես վարչապետ, թեպետ հարցը դեռ խմբակցությունում չեն քննարկել: Նրանք անձնական կարծիք են հայտնում` ինչպես ՀՀԿ-ականները, որ նույնպես դեռ այդ հարցը չեն քննարկել:

Եթե լինի ՀՀԿ-ՀՅԴ-ԲՀԿ կոալիցիա, խորհրդարանում տեղի է ունենալու քաղաքական վերադասավորություն և վերաբաշխվելու են ընդդիմության իրավունքով ԲՀԿ-ին տրված պաշտոնները: Ընդդիմադիր ԱԺ-ում կմնա միայն «Ելքը»: «ՀՀԿ-ի ինչի՞ն է պետք «Ծառուկյան» դաշինքը իբրև կոալիցիոն գործընկեր» և «ԲՀԿ-ի ինչի՞ն է պետք ՀՀԿ-ի կոալիցիոն գործընկերը դառնալը» հարցերը համարյա պատասխան չունեն, որովհետև անցած տարիների փորձից դատելով` դեֆակտո քաղաքականության մեջ այդ հարցերը չեն ծագում: ԲՀԿ-ն հրաշալի կատարում է մերձիշխանական ուժի իր գործառույթը` անհրաժեշտ դեպքերում դառնում է ընդդիմադիր ու քննադատում է ում պետք է, անհրաժեշտ դեպքերում աջակցում է ՀՀԿ-ին: Ի վերջո, կա նաև 2022-ի ընտրությունների հարցը, երբ Գագիկ Ծառուկյանը պիտի հարկադրաբար բացատրի` ինչու՞ իշխանության մաս կազմեց, եթե միշտ հայտարարում է, որ ինքն ամեն ինչ ունի ու իրեն ոչինչ պետք չէ, ինքը միայն ծառայում է ժողովրդին: Հիմա այդ «ծառայությունը» կարող է գնահատվել` ԲՀԿ-ականներին պետական կառավարման համակարգում ընդգրկելով` ելնելով նրանց «հույժ պրոֆեսիոնալիզմից ու անփոխարինելիությունից»: Ինչո՞վ համաձայնություն չէ: Կարող են նույնիսկ ԲՀԿ-ից դուրս չգալ: Պարզապես փոխհամաձայնել` ի հեճուկս ՀՅԴ-ի: Եվ` հանգիստ շարունակել քննադատել կառավարությանը, երբ պետք կլինի վարչապետ Սերժ Սարգսյանին: Եթե, իհարկե, Կարեն Կարապետյանը կցանկանա մնալ ու կմնա փոխվարչապետ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Երկակի խաղի մեջ պետք չէ մեղադրել միայն ԲՀԿ-ին, ստեղծված պայմաններում նույն խաղն է խաղում և ՀՅԴ-ն: Արմեն Ռուստամյանը առաջինն էր, որ Սերժ Սարգսյանի վարչապետ դառնալը համարեց քաղաքականապես պատճառաբանված: Իսկ ՀՅԴ Հայ դատի և քաղաքական հարցերով գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանը չի հավատում Սերժ Սարգսյանի անփոխարինելիությանը ընդհանրապես ու ԼՂ խնդրում մասնավորապես: «Խորհրդարանում կա մեծամասնություն, որը ՀՀԿ է, և ինքն է առաջադրելու վարչապետի թեկնածու: Շատ հավանական է, որ այդ թեկնածուն Սերժ Սարգսյանը լինի: Այնպես չէ, որ եթե խորհրդարանում ՀՀԿ-ն մեծամասնություն չլիներ, էլի պետք է Սերժ Սարգսյանը լիներ, այդ վիճակը չէ: Այն, որ այսօր արցախյան բանակցային գործընթացի տեղեկատվությանը հիմնականում ինքն է տիրապետում, դա փաստ է, սակայն դա չի նշանակում, որ այդ հանգամանքն անպայման օգուտ կբերի»,- ասել է Կիրո Մանոյանը: Նա, փաստացի, կասկածի տակ է դնում ՀՀԿ-ի գլխավոր փաստարկը` Սերժ Սարգսյանի անփոխարինելիությունն արտաքին քաղաքականության մեջ:

Երկու ՀՅԴ-ականների միջև հակասություն չկա, կա կուսակցության մարտավարություն` սեփական գինն ու արժեքը բարձրացնելու միտումով: Չի բացառվում, որ այդ գնի ու արժեքի համարժեք ընկալում չունեցող ՀՀԿ-ն ինչ-որ պահից ՀՅԴ-ին իբրև ընդդիմություն ստանա: Եթե ոչ ապրիլին, 2022-ից մեկ տարի կամ կես տարի առաջ: Քաղաքական կյանքը ապրիլին չի ավարտվելու, ընդամենը հանգրվան է մինչև 2022-ը, և խաղի բոլոր մասնակիցները իրենց քայլերը պիտի որոշարկեն կարճաժամկետ ու երկարաժամկետ հեռանկարով համադրելով ու փորձելով ներկա օգուտը դարձնել ապագայի օգուտի հիմք: Եթե ներկայի ու ապագայի օգուտների մեջ հակասություններ լինեն, խելամիտ է երկարաժամկետ հեռանկարով հաջողությունների մասին մտածելը: ՀՀԿ-ն հիմա իր իշխանությունը պահելու իրավական բոլոր հիմքերն ունի, իսկ 2022-ը ընտրելու օրենսդրական մրցույթի պահն է:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ