«Երկնքի հետ լինեի»

Երնեկ էսպես` անվերջ Քեզ հետ-իմ կյանքի հետ լինեի.
Հազար երնեկ` դաշտում մենակ` Երկնքի հետ լինեի,
Բայց ո՜վ կտա էն վայելքը` ինքս ինձ էլ չզգայի,
ՈՒ հալվեի, ծավալվեի, ամենքի հետ լինեի…

Համբարձումից առաջ, երբ Հիսուսն աշակերտներին ասաց, թե ուր է գնում, և որ նրանք գիտեն այդ և «ճանապարհն էլ գիտեն», աշակերտները պատասխանեցին, որ իրենք ճանապարհը չգիտեն, Հիսուս ասաց նրանց. «Ես եմ Ճանապարհը, Ճշմարտությունը և Կյանքը» (Հովհ. 14.6): Հիսուսն ուզում էր ասել, որ Ինքը նոր ելքի մունետիկն է, Աստված Իրեն ուղարկել է, որ Իր ժողովրդին ազատագրի գերությունից, ինչպես Մովսեսին էր ուղարկել` Իր ժողովրդին Եգիպտոսից հանելու համար: Կարևորն այն է, որ Հիսուսը Աստծո ՈՒխտի հավատարմության մարմնավորումն է, Ով Հին կտակարանում մարմնավորվել է որպես Աստծո «Խոսք, Օրենք, Պատվիրան» (Սաղմ. 119.142, 151): Միայն մեկ Աստված կա և դեպի Աստծուն տանող մեկ ճանապարհ, և այդ ճանապարհն Ինքը` Աստծո Որդին է: Նա ոչ միայն մարդկանց ցույց է տալիս ճանապարհը, այլև հենց Ինքն է Ճանապարհը: Նա է Ճանապարհը, որովհետև Նրանով ենք Երկինք մտնում, Նրա զոհաբերությամբ, մահով է, որ մեր մեղքերը ներվել են, և մենք Աստծո աչքին արդար ենք համարվում: Այդ արդարությունը, որ հավատի միջոցով ենք ստանում, Երկնային Արքայության մեր անձնագիրն է:
«Ես եմ Ճշմարտությունը»: Հիսուսը ոչ միայն սովորեցնում էր ճշմարտությունը, այլև հենց Ինքն է Ճշմարտությունը: Երբ հավատում ենք Հիսուսի ճշմարտությանը, ընդունում Նրա ուսմունքը, փրկություն ենք ստանում: Մենք ազատվում ենք մեղքից և տգիտությունից: «Ես եմ Ճշմարտությունը» ասելով` Հիսուսը Իր՝ Աստծո Խոսքին և Նրա էությանը հավատարիմ ու միաբան լինելն էր ընդգծում: Հին կտակարանը Աստծուն որպես Ճշմարտություն էր բնութագրում, ուստի Հիսուսին լսողները պետք է հասկանային, որ Նա նկատի ունի հատկապես Աստծո Ճշմարտությունը, այսինքն` Ինքն է Հոր Ճշմարտությունը:
«Ես եմ Կյանքը»: Աստված կյանքը ստեղծեց Որդու միջոցով: Նա ստեղծեց ոչ միայն ֆիզիկական կյանքը, այլև հոգևոր, հավիտենական կյանքը: «Աստված մեզ հավիտենական կյանք տվեց, և այդ կյանքը Նրա Որդու մեջ է» (Ա Հովհ. 5.11): Հիսուսը ոչ միայն կյանք է տալիս, այլև հենց Ինքն է կյանքը: Նրանով է կյանքը: Աստծո Խոսքին հնազանդվելու վարձատրումն է հավիտենական կյանքը՝ շեշտում է Հին կտակարանը, իսկ Նորը հռչակում է, որ այդ կյանքը հասանելի է միայն Աստծո Խոսքին` Հիսուսին հավատացողներին: ՈՒրեմն, Հիսուսին ճանաչել նշանակում է հավիտենական կյանք ունենալ: «Երնեկ էսպես` անվերջ Քեզ հետ-իմ կյանքի հետ լինեի»: Աստծո ներկայությունն ապրող բանաստեղծը երանի է տալիս այդ վիճակին և ուզում է, որ այն անվերջ լինի: Իրականում այդ երանելի վիճակին հասած բանաստեղծը ուզում է իր կյանքի` Հիսուս Քրիստոսի հետ լինել: «Հալվելու, ծավալվելու և ամենքի հետ լինելու» ցանկություն ունեցող բանաստեղծը գիտի, որ բնական կամ ֆիզիկական մարմինը, ի հակադրություն հոգևոր մարմնի, բառացիորեն շնչավոր մարմին է: Ինչպես ֆիզիկական մարմինն է հարմարեցված ընթացիկ բնական գոյատևման համար, այնպես էլ հոգևոր մարմինն է հարմարեցված այն կյանքի համար, որ այժմ իսկ ղեկավարվում է Աստծո Հոգու կողմից: Հրեա փիլիսոփա Փիլոնը, Ծննդոց գրքի 1-ին գլխում նկարագրված «երկնային» մարդուն համեմատելով Ծննդոց գրքի 2-րդ գլխում նկարագրված «երկրային» մարդու հետ, եզրակացրել է, որ առաջինը ներկայացնում է մտքի կատարյալ հոգևոր մի վիճակ` երկնային բաներ փնտրող, իսկ երկրորդը` մարմնավոր մի վիճակ` ժամանակավոր բաներին անձնատուր:
Թումանյանի խոսքն ուղղված է առաջին վիճակում գտնվողներին: Նա չի ժխտում Ադամի սերունդների կողմից մեղքի համար անձնական պատասխանատվության փաստը: Նա համոզված է, որ Ադամի սերունդները նրա նման էին ստեղծվել. նրա մեղքը ամենքի համար մեղք ու մահ աշխարհ բերեց: Բայց փաստը մնում է փաստ, որ Ադամն իր մեղքից առաջ աննկարագրելի փառք ու զորություն ուներ, և որ այդ փառքն ու զորությունը վերականգնվելու են գալիք աշխարհում, և մարդը ստանալու է ինքն իրեն չզգալու, Երկնքի հետ լինելու վայելքը:
Բանաստեղծը երանության մեջ է, երկրի վրա եղած ժամանակ արդեն Երկնային Արքայության մեջ է: Եթե մեկը Քրիստոսի Հոգին չունի, նա Նրան չի պատկանում (Հովհ. 8.9): Իսկ եթե Քրիստոսի Հոգին մարդու մեջ է, ապա մարդու մարմինը (հին, մեղավոր անձը) մեռած է, իսկ հոգին կենդանի է, այսինքն` կենդանի է մարդու նոր հոգևոր անձը. «Եվ կենդանի եմ այլևս ոչ թե ես, այլ Քրիստոսն է կենդանի իմ մեջ…» (Գաղատ. 2.20): Ահա թե ինչ է նշանակում. «Երնեկ էսպես` անվերջ Քեզ հետ-իմ կյանքի հետ լինեի», կամ, որ նույնն է, «Ապրելն ինձ համար Քրիստոս է, մեռնելը` շահ» (Փիլիպ. 1.21):
Թումանյանը գիտի, որ գնալու է Երկինք, ուր շղթաներ, բանտեր, ցավ, մեղք կամ տկարություն չկա: Այնտեղ միայն հավիտենական ուրախություն և Քրիստոսի հետ հաղորդակցություն է լինելու: Իսկ դա իսկապես շահ է ոչ միայն Պողոս առաքյալի, այլև Թումանյանի և մեզ` հավատացյալներիս համար:
Ադամից հետո եղած վեցերորդ սերնդին պատկանող Ենովքի մասին (Ծննդ. 5.21-24), որ Աստծո հետ էր քայլում, վկայություն էր տրվել, որ ինքը հաճելի է Աստծուն: Ահա թե ինչու Ենովքը փոխադրվեց Երկինք` առանց ֆիզիկական մահ տեսնելու. նա ոչ մի տեղ չգտնվեց, քանի որ Աստված նրան Երկինք էր տարել: Բայց ո՞վ կարող է հաճելի լինել Աստծուն: Իհարկե, նա, ով հնազանդ է Նրա կամքին, ով հավատում է Նրա գոյությանը և գիտի, որ Աստված վարձահատույց է լինում նրանց, ովքեր փնտրում են Իրեն: Թումանյանը ոչ միայն փնտրում էր Աստծուն, այլև գտել էր Նրան, Նրա ներկայության մեջ էր, այդ ներկայությունը երանավետ ներկայություն էր, և բանաստեղծն ուզում էր, որ այդ ներկայությունն անվերջ լինի: Ճիշտ է, Թումանյանը Ենովքի նման առանց ֆիզիկական մահ ընդունելու չտեղափոխվեց, բայց դեռ երկրի վրա եղած ժամանակ վայելում էր Երկնքի երանավետությունը. «Երնեկ էսպես` անվերջ Քեզ հետ -իմ կյանքի հետ լինեի, Հազար երնեկ` դաշտում մենակ` Երկնքի հետ լինեի»:
Սա բանաստեղծական զեղում չէ, սա ստեղծված վիճակին մասնակցողի, ներկա գտնվողի, տեսնողի, ունկնդրի, անմիջական հաղորդակցություն ունեցողի ապրում է: Բանաստեղծի երանելի վիճակն ասում է, որ Աստծո ներկայությունից նա չի շփոթվում, ինչպես Հոբը (23.5), քանի որ այդ ներկայությունը իրական է դարձել նրա մեջ բնակվող Սուրբ Հոգու միջոցով: Հոգով ապրող բանաստեղծն իր ապրած կյանքում դրսևորում էր Հոգու պտուղները: Այդ պտուղները նրանց մեջ են, ովքեր հոգեպես միացած են Աստծո Որդուն, ճիշտ այնպես, ինչպես ճյուղն է միացած որթատունկին: Եվ ինչպես որթատունկի հյութն է հոսում ճյուղի մեջ և նրան կյանք տալիս, այնպես էլ Քրիստոսի Հոգին է հոսում բանաստեղծի մեջ և հոգևոր կյանք տալիս նրան: «Մնացեք Իմ մեջ, և Ես՝ ձեր մեջ, ինչպես ճյուղը, որ ինքն իրեն չի կարող պտուղ տալ, եթե որթատունկի վրա հաստատված չլինի, նույնպես և դուք, եթե Իմ վրա հաստատված չլինեք: Ես եմ Որթատունկը, իսկ դուք` ճյուղերը: Ով բնակվում է Իմ մեջ, և Ես` նրա մեջ, նա շատ պտուղ է տալիս, որովհետև առանց Ինձ ոչինչ անել չեք կարող…» (Հովհ. 15.4–5):
Եթե նկատի ունենաք այն, որ որթատունկն է պտուղ տալիս, և ոչ թե ճյուղերը, և ճյուղերը որթատունկի պտուղները կրողներն են լոկ, ապա հեշտ է եզրակացնել, որ առանց Քրիստոսի ոչ մի հոգևոր գործ չի կարող լինել: Սակայն Քրիստոսի մեջ` Նրան միացած, ամեն բան կարող է լինել. «Ամեն բան կարող եմ ինձ զորացնող Քրիստոսով» (Փիլիպ. 4.13): Քրիստոսի մեջ լինողը Նրանից անընդհատ կստանա անհրաժեշտ հոգևոր սնունդ ու զորություն: Աստծո զորությունը մեր պատկերացրածից ավելին կարող է լինել: Ինչպես Աստծո սերն է վեր մեր գիտակցությունից, ճիշտ այնպես էլ Նրա զորությունն է վեր մեր երևակայությունից. անսահման սեր, անսահման զորություն: Բանաստեղծն ուզում է անվերջ այդ սիրո և զորության Աղբյուրի` Աստծո հետ լինել կամ, որ նույնն է, Երկնքի հետ լինել: Նա վայելել և ապրել է այդ սերը և լցվել Աստծո ողջ լիությամբ, այսինքն` օրհնվել է ամեն հոգևոր օրհնություններով, հավատով միացել նրան:
Ինչ վերաբերում է ամենքի հետ լինելուն, ապա դա Աստծո և Քրիստոսի հետ եղածների հետ լինելն է: Բանաստեղծը բոլոր հավատացյալների հետ միասին մեկ է սիրո, Քրիստոսի մեջ, ինչպես Աստված և Քրիստոսն են մեկ իրար հետ. «Ես և Հայրը մի ենք» (Հովհ. 10.30): Սա հոգևոր միություն է, որ ստեղծվում է Սուրբ Հոգու միջոցով: Սա ամենքի հետ «հալվելու, ծավալվելու» միություն է:

Երնեկ էսպես` անվերջ Քեզ հետ - իմ կյանքի հետ լինեի.
Հազար երնեկ` դաշտում մենակ` Երկնքի հետ լինեի,
Բայց ո՜վ կտա էն վայելքը` ինքս ինձ էլ չզգայի,
ՈՒ հալվեի, ծավալվեի, ամենքի հետ լինեի…

Արտակ ՈՍԿԱՆՅԱՆ
Գրող, հրատարակիչ

Մեկնաբանություններ