Եթե մեկ նախադասությամբ փորձեմ նկարագրել աշխարհում այսօր ընթացող գլոբալ հակամարտությունը, կասեմ` պետություններն ընդդեմ վերպետական ֆինանսական լյուցիֆերի` ֆեդերալ ռեզերվային համակարգի և նրա կամակատար կառույցների։

Պատմությունը «եթե»ներ չի սիրում, բայց դժվար է ասել, թե ի՛նչ ընթացք կունենար Սարդարապատի ճակատամարտը, եթե չլիներ Գևորգ Ե Հայրապետի հստակ կեցվածքը:

Փոքր տարիքէս միշտ ալ սիրած եմ պատմութիւնը: Եւ այս` նախակրթարանի եւ միջնակարգի աշակերտ եղած օրերէն, երբ կանոնաւոր կերպով կը սորվէինք հայոց պատմութիւնը` թագաւորութիւնները, հերոսները, իշխանները եւ, տակաւին, պատերազմները: Այս բոլորը եթէ մէկ-մէկ կը գծագրուէին մեր մատղաշ հոգիներուն եւ միտքերուն մէջ` իբրեւ ազգային դաստիարակութիւն, ապա նոյնքան նաեւ մտածել կու տային մեզի այդ օրերէն սկսեալ. «Ինչո՞ւ մեր պատմութիւնը այսքան դժուար եղած է»: Դժուարը կը տեսնէինք հայուն պատմութեան իւրաքանչիւր փուլին:

Պատմությամբ հետաքրքրվողները գիտեն, որ 1-ին համաշխարհային պատերազմի բռնկման պաշտոնական պատճառը սերբ ազգայնական Գավրիլո Պրինցիպի կողմից Սարաևոյում 1914թ. հունիսին Ավստրո-Հունգարիայի(Ա-Հ) կայսրության գահաժառանգ Ֆրանց Ֆերդինանդին և նրա կնոջը գնդակահարելն էր:

Այսօր, հորդառատ անձրևի տակ, Շահումյանի գերեզմանատան մի ծածուկ անկյունում ժամանակավորապես հողին ի պահ տվեցինք ՀԱՀԳԲ հերոս-նահատակ Պիեռ Գյուլումյանի մասունքները: Այո, ժամանակավորապես: Այս հզոր տղան, որ նահատակվելիս 23 տարեկան էլ չկար, Ֆրանսիայում էլ էր ժամանակավորապես թաղված: Արդեն 40 տարի...

100 տարի առաջ Վարպետը` Ավետիք Իսահակյանը, իրավացիորեն գրում էր. «Հայաստանում երկու սերունդ է աճում կողք-կողքի. մեկը՝ ազգամերժ, կոսմոպոլիտ, լևանդին, անիդեալ, ձուլվող, ազգուրաց, մայրենի լեզուն արհամարհող, կարիերիստ, մյուս սերունդը՝ թանձր, թունդ հայրենասեր, հայրական օջախներին կառչած, գրաբարյան:

Պատմությունը մեր լավագույն կրկնուսույցն է և այն առավելությամբ, որ աշխատում է գերազանցապես անվճար: Ահա թե ինչ է մեզ ազնվաբար ուսուցանում, օրինակ, պատմական այս դիպվածը:

Կարինում Հայաստանի անկախություն հռչակած գնդապետ Թորգոմի մասին իմ նախորդ հրապարակումը («Մոռացված անկախություն», 06.05.2023) մեծ հետաքրքրություն ու խանդավառություն առաջացրեց ընթերցողների շրջանում:

Սիբիրցի պորուչիկ Ալեքսեյ Կոլմակովի հուշագրությունը տեղ-տեղ էպոս է հիշեցնում: Այն կարելի է անվերջ կարդալ ու անվերջ փառավորվել, ինչպես ինքս էի փառավորվում ամեն էջը թարգմանելիս:

Հայկական հարցը, որը բացառապես վերաբերում է Արևմտյան Հայաստանին, միջազգային դիվանագիտության պատմության մեջ այն եզակի հարցերից մեկն է, որով իր ծագման առաջին օրերից զբաղվել են աշխարհի խոշոր տերությունները: