«Հայը միայն կը հավերժանա իր հողին վրա»

ԱՍԱԼԱ-ի 40-ամյակին ու գործունեությանն ընդառաջ լույս է տեսել «Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակի (ԱՍԱԼԱ) վավերագրություն զինյալ և հրատարակչական գործունեության» գիրքը, որը հրատարակել է Լիբանանի «Սփիւռք» պարբերաթերթի հրատարակչությունը։
Հեղինակն է ՍԱԳՕ ՕԳՆԱՅԵԱՆԸ, որի հետ էլ զրուցում ենք կարևոր այս իրադարձության մասին:

-Պարոն Օգնայեան, խնդրում եմ, մի քանի խոսքով ներկայացրեք Ձեր աշխատանքը:
-Վավերագրությունը կը բաղկանա երեք մասերէ, որոնց ենթախորագիրներն են.
Ա) «ՀԱՀԳԲ-ի ռազմական գործողությունները». մանրամասնորեն կը տրվին այն զինվորական գործողությունները (ընդամենը 256 թիրախ և 45 մահ), որոնց պատասխանատվությունները ստանձնած են ՀԱՀԳԲ-ն և իրեն ենթակա փոքր խմբավորումները:
Բ) «ՀԱՀԳԲ-ի գրահրատարակչությունը», որը կը բովանդակէ.
1. տեղեկություններ ՀԱՀԳԲ-ի պաշտոնաթերթ «Հայաստանի» մասին, որուն մեջ լույս տեսած են հայերեն, արաբերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, հունարեն, թրքերեն, պարսկերեն և ռուսերեն հոդվածներ:
2. ՀԱՀԳԲ-ի հրատարակած գրքույկներն ու գրքերը հայերեն, արաբերեն, անգլերեն և ֆրանսերեն, ընդամենը 40 հատ, տրված են տեղեկություններ այս հրատարակություններուն մասին:
3. ՀԱՀԳԲ-ի որմազդերը, բացատրություններ յուրաքանչյուրին բովանդակությունը իրենց նկարներով, ընդամենը 52 որմազդ:
Գ) «ՀԱՀԳԲ-ի նահատակները», որոնց դամբանաքարերը զետեղված են Եռաբլուրի մեջ: Հոս կը տրվին յուրաքանչյուրին մասին կարճ տեղեկություններ իրենց նկարներով, ընդամենը 39 նահատակ:
-Գիրքը, ըստ Ձեզ, նոր էջ կբացի՞ մեր նորագույն զինյալ ազատագրական պայքարի պատմության մեջ՝ ծառայելով որպես ձեռնարկ պատմաբանների և հասարակության համար:
-Գիրքին Ա և Բ մասերը թեև նախապես լույս տեսած են Լիբանանի մեջ հրատարակվող «Սփիւռք» պարբերաթերթի համարներուն մեջ, սակայն որպես գիրք առաջին անգամ լույս կը տեսնե և կարգ մը փոքր հավելումներով կը նկատվի գրեթե ամբողջական, որմե կրնան օգտվիլ ուսումնասիրողներն ու լայն հասարակությունը: Աղբյուրները հարազատ են, հիմնականապես օգտվելով ՀԱՀԳԲ-ի արխիվներեն, նաև զանոնք բաղդատելով ուրիշ հայ և օտար աղբյուրներու հետ, ըլլան անոնք մամուլ, թե գիրքեր:
-2015 թվականի հունվարի 20-ին լրանում է Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակի (ԱՍԱԼԱ) 40-ամյակը, այս առիթով ի՞նչ կասեք, արդյոք եղե՞լ են ձեռքբերումներ ու բացթողումներ Հայկական հարցի արդարացի լուծման վերաբերյալ:
-2015 տարեթիվը ոչ միայն կը հատկանշվի ՀԱՀԳԲ-ի ծննդյան 40-ամյակով, այլև Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցով: Վերջինով մենք կորսնցուցինք մեր պատմական հողերուն մեծամասնությունը, իսկ առաջինը ծնունդ առավ այդ պատմական հողերու ազատագրության նպատակով: Շատեր կը խեղաթյուրեն ՀԱՀԳԲ-ի հիմնական այս նպատակը, շփոթելով զայն ուրիշ հայկական կազմակերպություններու նպատակներուն հետ: ՀԱՀԳԲ-ին անունը հստակորեն կը բացատրե իր նպատակը, որն է՝ ազատագրել հայկական պատմական հողերը թուրք բռնագրավիչներեն: Անոր նպատակը բնավ չէ եղած եղեռնի նահատակներուն վրեժը լուծել, քանի որ այդ ժամանակահատվածը կը նկատվի 1920-ականները, ուր «Նեմեսիս» խումբը ծրագրեց և իրագործեց՝ սպանելով թուրք ոճրագործներուն մեկ մասը, այսպիսով վրեժը լուծելով հայ նահատակներուն: ՀԱՀԳԲ-ի հիմնական նպատակը նաև բնավ չէ եղած զինվորական գործողություններ կատարելով քարոզչական աշխատանք տանիլ: ՀԱՀԳԲ-ն «Հայկական դատ» կամ «Հայկական հարց» ըսելով կը հասկնա միայն զինյալ գործողություններով ազատագրել հայկական հողերը, իսկ մնացյալները` գրահրատարակչությունը, քարոզչությունը և այլն, կուգան ամբողջացնելու զայն: Շատեր, ազդված արևմտեան քարոզչութենէ, ՀԱՀԳԲ-ն կը նկատեն ահաբեկչական կազմակերպություն, մինչ ան եղած է հեղափոխական միակ կազմակերպությունը Սփյուռքի տարածքին: ՀԱՀԳԲ-ն ժամանակավորապես սառեցուց իր գործողությունները Հայաստանի Հանրապետության անկախացումեն և Արցախի ազատագրութենեն հետո: Այս վերջինին մեջ նկատելով իր նպատակներեն մեկ փոքր մասի` հայկական հողերու արևելեան կողմի ամբողջական ազատագրումը: Իսկ հողերու արևմտեան մասի ազատագրումը տակավին կը մնա հիմնական նպատակակետը այս կազմակերպության: ՈՒստի ան չի լուծարվիր, մինչև որ չհասնի իր հիմնական նպատակին, որն է՝ ազատագրել Թուրքիո բռնակցված հայկական հողերը:
-2015 թվականի ապրիլի 24-ին լրանում է նաև Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցը, այս առիթով Ձեր խոսքը հայ ժողովրդին:
-Հայ ազգի մեկուկես միլիոնի եղերական բնաջնջումին և հողերու կորուստն ու հայ մնացորդացի ցիրուցան տարածվիլը տարբեր երկիրներու մեջ կը նկատվին մեր պատմության մեջ եզակի իրողություն մը, որ չէ պատահած նախապես: Սփյուռքը վերջավորության ուծացումի պիտի երթա և տկարանա: Հայը միայն կը հավերժանա իր հողին վրա: ՈՒստի, ամեն մարզի մեջ (տնտեսապես, ռազմականորեն, բազմածնությամբ, արտագաղթի դեմ պայքարելով) զօրացնենք այժմու Հայաստանի և Արցախի հանրապետությունները, որպեսզի հետագային զայն խարիսխ ծառայելով ազատագրենք մնացած հողերը:
-Արդյոք հետագայում կընդլայնվի՞ Ձեր փաստավավերագրական աշխատությունը, որպեսզի ընթերցողն ավելի մոտիկից ծանոթանա Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակի (ԱՍԱԼԱ) 40 տարվա գործունեությանը:
-Բնական է, որ 40 տարվա գործունեությունը չի կրնար ամփոփուիլ մեկ կամ քանի մը գիրքերու մեջ: Մանավանդ իր ծնունդեն մինչև 1986 թվական ՀԱՀԳԲ-ն հսկա պատմություն թողած է, որ պետք է պրպտենք և բոլորին ներկայացնենք: ՀԱՀԳԲ-ի 39 նահատակները, որոնք հերոսներ են՝ զոհված Հայ դատի վեհ նպատակին համար, յուրաքանչյուրը ունեցած է իր յուրահատուկ գործունեությունը և ազատագրության ճամբուն վրա իրենց երիտասարդ կյանքը նվիրած են ազգին: ՀԱՀԳԲ-ն ունեցավ իր մեծ դերը Հայկական հարցի նկատմամբ, որ չէր պատահած նախապես Սփյուռքի ամբողջ պատմության ընթացքին:

Զրույցը՝
Գարիկ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ