«Երբ քարանձավները չեն շահագործվում, ենթակա են կործանման»

Հայ-իտալական համատեղ անձավագիտական արշավախումբը Եղեգնաձորի տարածաշրջանի քարայրերից մեկում հայտնաբերել է հնագույն ժայռանկարներ:
Քարանձավագիտական կենտրոնի նախագահ ՍԱՄՎԵԼ ՇԱՀԻՆՅԱՆԸ լրագրողների հետ հանդիպմանը նշեց, որ կարստային քարանձավները գետնի տակ մայր ապառի միջի այն դատարկություններն են, որոնք առաջացել են ոչ թե լավայի սառեցումից, այլ ջրերի քայքայիչ, լուծիչ հատկության շնորհիվ. «Քարանձավներում, փակ թե բաց, անընդհատ շարունակվում են գործողությունները, ինչի հետևանքով առաջանում են ստորերկրյա դատարկություններ, գեղեցիկ առաջացումներ: Որմնանկարները հետագայում ծածկվում են անընդհատ գործողությունների հետևանքով առաջացող հոսքերի մնացորդներով: Այդ իսկ պատճառով որմնանկարներ չէինք փնտրում: Հայաստանում առաջին անգամ կարստային քարանձավում հայտնաբերվել է որմնանկար, նկարները գեղարվեստական արժեք չունեն, բայց երևույթն ինքնին գնահատելի է և ֆանտաստիկ հետաքրքիր»:

Հայ-իտալական համատեղ անձավագիտական արշավախմբի ղեկավար, քարանձավագետ ՍՄԲԱՏ ԴԱՎԹՅԱՆԸ հայտնեց, որ`մասնագետների նախնական գնահատումով, հնարավոր է, որ որմնանկարն առնչվի պալեոլիթի դարաշրջանին (10-12 հազար տարի առաջ). «Քանի դեռ պահպանության և օգտագործման խնդիրը արմատապես չի լուծվել, որևէ ինֆորմացիա չենք ուզում հրապարակել: Ցավոք, փորձ ունենք, Մոզրովի, Մագիլի, Արջերի քարանձավները պաշտպանված են, բայց պահպանություն չի իրականացվում: Մագիլի քարանձավի գլխավոր մուտքը ճաղավանդակով փակված է, բայց արդեն տասն ամիս է՝ երկրորդ մուտքը բացել են, ցանկացողներն անարգել ելումուտ են անում: Քարանձավն ամբողջությամբ վերածվել է աղբակույտի, մշակութային շերտն ամբողջովին ավերված է: Ինչքան էլ հայտարարում են՝ պաշտպանված է, նման բան չկա»:

«Ինչո՞ւ քարանձավները վարձակալության չեն տալիս մասնագետներին: 9 տարի դիմել ենք մշակույթի նախարարություն, ամենատարբեր պատճառաբանություններով մերժել են»,- հավելեց Սամվել Շահինյանը:

Մասնագետները հավաստիացնում են, որ եթե քարանձավները չեն շահագործվում, ենթակա են կործանման:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Մանրամասները` «Իրատեսի» առաջիկա համարներից մեկում

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ