Առաջինը, որ ասաց Օծյալ...

Աննա մարգարեուհին (եբր. «շնորհալի», «ողորմած») Սամուել մարգարեի մայրն է (ընթերցման հատված՝ Ա Թագավորաց.1, 2.1-10):

Վաղ առավոտյան Ղևիի ցեղից Եղկանայի մեծ ընտանիքը եռուզեռի մեջ էր: Բոլորը պատրաստվում էին ճանապարհ ընկնելու: Ամեն տարի Եղկանան ամբողջ ընտանիքով գնում էր Սելով՝ Աստծուն երկրպագություն մատուցելու, քանի որ այնտեղ էր Խորանը՝ ՈՒխտի տապանակը: Սելով հասնելու համար նրանք պետք է մեկ օրվա ճանապարհ անցնեին Եփրեմի լեռնային տարածքով: Նման տոները առիթ էին Աստծով ուրախանալու, քանի որ հենց այդ նպատակով էին դրանք հաստատվել (Օրինաց 16.15): Աննան նույնպես պատրաստվում էր ճամփորդությանը՝ փորձելով չկենտրոնանալ իր հոգսի վրա: Աննան անկասկած մանկուց սիրում էր Տիրոջ տոները, սակայն վերջին տարիներին նրա կյանքում ամեն ինչ փոխվել էր: Ճիշտ է, Աննան սիրող ու հոգատար ամուսին ուներ, բայց քանի որ ինքն ամուլ էր, Եղկանան ուրիշ կին էլ ուներ, որի կյանքի միակ նպատակն ասես Աննային վշտացնելը լիներ: Փենանան նույնիսկ այնպես էր անում, որ Աննան ոչ թե ուրախություն ստանար տոներից, այլ խոր ցավ ապրեր: Աննան գիտեր, թե Փենանան ինչպես կարող էր իր հետ վարվել ճամփորդության ընթացքում, սակայն Աննայի համար դա պատճառ չէր, որ տանը մնար: Նա հիանալի օրինակ է Աստծո այսօրվա ծառաների համար: Անմտություն կլինի թույլ տալ, որ ուրիշի սխալ վարքը խանգարի մեզ երկրպագել Աստծուն, որովհետև եթե այդպես վարվենք, չենք ստանա այն մեծագույն օրհնությունները, որոնք մեզ անհրաժեշտ են նաև դժվարություններին դիմանալու համար:
Ինչ խոսք, ցանկացած կնոջ համար, որն ուզում է երեխա ունենալ, անհնարին է համակերպվել ամուլ լինելու մտքին, քանի որ նրա օրերում, ինչպես այսօր, երեխա ունենալը շատ կարևոր էր, որպեսզի շարունակվեր ազգատոհմը: Աննան գուցե կարողանար հանդարտ կրել այդ «նախատինքը», եթե չլիներ Փենանան: Բազմակնության պատճառով ընտանիքում միշտ շատ խնդիրներ էին ծագում: Մրցակցության ոգին, լարված մթնոլորտն ու վիրավորված զգացմունքները սովորական բնույթ էին կրում բազմակին ընտանիքներում: Մինչդեռ մենամուսնության դեպքում, որը հաստատել էր Աստված Եդեմի պարտեզում և վերահաստատվեց Տեր Հիսուսի պատվերով, ընտանիքը պետք է զերծ լիներ նման խնդիրներից: Հստակ է, որ Աստվածաշունչը մռայլ գույներով է ներկայացնում բազմակնությունը, և Եղկանայի ընտանիքի պատկերն էլ զերծ չէր այդ գույներից:
Համաձայն հրեական կրոնի՝ Եղկանան սկզբում Աննայի հետ էր ամուսնացել, և անշուշտ ժառանգորդի որդեծնությունն էր եղել պատճառը, որ Եղկանան որոշ ժամանակ անց կնության էր առել Փենանային: Ակնհայտ էր, որ Եղկանան ավելի շատ Աննային էր սիրում, իսկ Փենանան նախանձում էր Աննային և միջոցներ էր փնտրում նրան ցավ պատճառելու: Փենանան երեխաներ էր ծնում և ամեն երեխայի ծնվելուց հետո ավելի էր մեծամտանում: Փոխանակ Աննային խղճալու և մխիթարելու՝ Փենանան նրա վերքի վրա աղ էր լցնում՝ նրան զայրացնելով ու վշտացնելով: Ինչո՞ւ Աննան ամուսնուն չէր պատմում Փենանայի արարքների մասին: Արդյո՞ք Աննայի ամուլ լինելը ցույց էր տալիս, որ նա չուներ Աստծո հաճությունը։
...Մի ամբողջ օր լեռնային ոլորուն ճանապարհներով անցնելուց հետո նրանք վերջապես մոտեցան Սելովին՝ բլրի գագաթին բազմած քաղաքին՝ շրջապատված բարձր բլուրներով: Մինչ նրանք մոտենում էին, Աննան մտորում էր, թե ինչ պետք է ասի Աստծուն իր աղոթքում: Նույն օրը Տիրոջը երկրպագելուց հետո, ճաշի նստելուց առաջ Եղկանան Փենանայի զավակներին բաժին տվեց, իսկ Աննային՝ կրկնակի: Փենանան կրկին սկսեց Աննային նեղել՝ հիշեցնելով նրա անզավակ լինելը և Աննան ոչինչ չկերավ: Եղկանան նկատեց, որ իր սիրելի կինը տխուր է և չի ուտում, ուստի փորձեց նրան սփոփել՝ ասելով. «Աննա, ինչո՞ւ ես լալիս ու ոչինչ չես ուտում, ինչո՞ւ է քո սիրտը տխուր, մի՞թե ես քեզ համար տասը որդուց ավելի լավը չեմ»: Ինչ խոսք, Եղկանան լավ ամուսին էր, հասկացավ, որ Աննայի տխրության պատճառը ամուլ լինելն է և վստահեցրեց նրան իր սիրո մեջ: Աննայի համար, անշուշտ, մեծ նշանակություն ունեին սիրո այդ խոսքերը: Բայց Փենանայի վատ վերաբերմունքի մասին ոչ Եղկանան խոսեց և ոչ էլ Աննան: Հավանաբար նա հասկանում էր, որ Փենանայի արարքների մասին պատմելով՝ միայն ավելի կսրեր իրավիճակը: Կկարողանա՞ր ամուսինը ինչ-որ բան փոխել: Մի՞թե Փենանան ավելի մեծ ատելությամբ չէր լցվի Աննայի հանդեպ, ու մի՞թե նրա երեխաներն ու ծառաները չէին հետևի նրա օրինակին: Աննան իր տանը իրեն կզգար ինչպես մի վտարանդի: Անկախ նրանից՝ Եղկանան ամեն բան գիտեր Փենանայի վատ վերաբերմունքի մասին, թե ոչ, Աստված ամեն ինչ տեսնում էր:
Աննան արցունքն աչքին Տիրոջ խորանը գնաց: Հեղի քահանայապետը նստած էր խորանի մուտքի մոտ, սակայն Աննան իր հոգսով էր տարված: Խորանում նա իրեն ավելի վստահ էր զգում: Նա համոզված էր, որ Տերը կլսի իր աղոթքը: Եթե նույնիսկ ոչ ոք չկարողանար հասկանալ, թե ինչ թշվառ վիճակում է ինքը, իր երկնային Հայրը անպատճառ կհասկանար: Աննան այլևս չկարողացավ զսպել սրտի մորմոքը և սկսեց լաց լինել: Հեծկլտոցից ցնցվում էր նրա ողջ մարմինը: Նա աղոթում էր, շուրթերը դողում էին, երբ իր ցավն էր պատմում Աստծուն: Նա երկա՜ր աղոթեց՝ սիրտը դատարկելով Հոր առաջ: Աննան խնդրեց Աստծուն, որ օրհնի իրեն՝ զավակ պարգևելով: Սակայն նա ոչ միայն օրհնություն խնդրեց, այլև ուխտեց՝ երդվեց, որ եթե որդի ունենա, կնվիրի Աստծուն, որպեսզի ողջ կյանքում որդին Նրան ծառայի:
Աղոթելու հարցում Աննան հրաշալի օրինակ է Աստծո բոլոր ծառաների համար: Աստված հրավիրում է Իր առջև բացելու մեր սիրտը և պատմելու մեր բոլոր մտահոգությունները, ինչպես որ երեխան է վստահում իր սիրելի ծնողին ու նրան ամեն ինչ պատմում (Ա Թեսաղ. 5.17): Պետրոս առաքյալը հետևյալ մխիթարական խոսքերը գրեց. «Ձեր ամբողջ հոգսը Նրա վրա գցեք, որովհետև Նա հոգ է տանում ձեր մասին» (Ա Պետ. 5.7):
...Մինչ Աննան արտասվալից աղոթում էր, հանկարծ ձայն լսեց: Հեղի քահանայապետն էր, որ ուշադիր հետևում էր նրան: Հեղին նկատել էր, թե ինչպես են դողում Աննայի շուրթերը և ինչպես է նա հեկեկում: Սակայն հարցնելու փոխարեն, թե ինչ է պատահել՝ նա իսկույն ենթադրեց` Աննան հարբած է: Նա ասաց. «Մինչև ե՞րբ պիտի հարբած վիճակում մնաս: Սթափվի՛ր»: Այդ ծանր պահին որքա՜ն կարող էր վիրավորել Աննային այդ անհիմն մեղադրանքը, այն էլ այնպիսի մարդու կողմից, որն Աստծո առաջ պատվավոր դիրք ուներ: Այնուամենայնիվ Աննան դարձյալ հավատի սքանչելի օրինակ թողեց: Նա թույլ չտվեց, որ մարդու անկատարությունը կանգնի իր ու Աստծո միջև: Նա հարգալից պատասխան տվեց Հեղիին և բացատրեց իր վիճակը: Այդ ժամանակ Հեղին, հավանաբար հասկանալով իր սխալը, մեղմ տոնով ասաց նրան. «Գնա՛ խաղաղությամբ և թող Իսրայելի Աստված քեզ տա այն, ինչ խնդրեցիր Նրանից»:
Ինչպիսի՞ սրտով Աննան հեռացավ խորանից՝ սիրտը Աստծո առաջ բացելուց և Նրան երկրպագելուց հետո: Կարդում ենք. «Կինը գնաց իր ճանապարհով, սկսեց ուտել և նրա երեսից տրտմությունը վերացավ: Աննան թեթևացած էր: Ասես իր ծանր բեռը ուսերից իջեցրել ու ավելի ուժեղ մեկի՝ իր երկնային Հոր ուսերին էր դրել: Իսկ կա՞ մի բան, որ ծանր լինի Աստծո համար: Ո՛չ, չի եղել, չկա և չի էլ լինի: Երբ ընկճված ու տրտմած լինենք, մենք էլ մեր սիրտը բացենք աղոթք Լսողի առաջ: Եթե հավատով աղոթենք, մեր տրտմությունը նույնպես կփոխարինվի Աստծո խաղաղությամբ, որը գերազանցում է ամեն միտք» (Փիլիպ. 4.6-7):
Հաջորդ օրը առավոտյան, Աննան Եղկանայի հետ դարձյալ եկավ խորան: Նա անշուշտ պատմել էր ամուսնուն իր խնդրանքի և երդման մասին: Ըստ Մովսիսական օրենքի՝ ամուսինը իրավունք ուներ անվավեր դարձնելու կնոջ երդումը, որը նա տվել էր առանց ամուսնու հետ խորհրդակցելու (Թվոց 30.10-15): Սակայն այդ աստվածավախ և հավատարիմ մարդը նման բան չարեց, և փոխարենը՝ մինչ տունդարձի ճամփան կբռնեին, նա Աննայի հետ խորանում երկրպագեց Աստծուն:
Այդ օրվանից հետո Աննան այլևս տխուր չէր: Իսկ թե Փենանան երբ հասկացավ, որ ինքն այլևս չի կարող ցավ պատճառել Աննային, հայտնի չէ: Բայց մի բան պարզ է. նա շուտով տեսավ, որ իր նենգ ծրագրերը ոչ մի արդյունք չեն ունենում: Աստվածաշնչում նրա մասին այլևս չի խոսվում:
Աննան ներքին խաղաղություն էր վայելում և շատ չանցած՝ նաև մեծ ուրախություն ապրեց: Նա հղիացավ: Երբ արու զավակ ծնեց, նրա անունը Սամուել ¥Շմուել¤ դրեց, որը նշանակում է «Աստծո լսածը» կամ «Տիրոջից խնդրածս» կամ «լսված աղոթքի պատասխան»: Այդ տարի Աննան Եղկանայի հետ չգնաց Սելով, այլ երեխայի հետ տանը մնաց: Նա երեք տարի կերակրեց նրան, մինչև որ երեխան կաթից կտրվեց: Այդ ընթացքում նա իրեն նախապատրաստում էր այն օրվան, երբ բաժանվելու էր իր սիրելի որդուց:
Բաժանումը հեշտ չէր լինելու: Իհարկե Աննան գիտեր, որ խորանում ծառայող կանայք հոգ կտանեն Սամուելի մասին: Բայց չէ՞ որ Սամուելը դեռ շատ փոքր էր: Ո՞ր մայրը չէր կարոտի իր փոքրիկին: Բայց Աննան լիովին ապավինում էր Աստծուն: Որոշված օրը Աննան ու Եղկանան երեխային բերեցին Սելով երախտագիտությամբ լի սրտով: Աննան ուրախությունից ցնծում էր ոչ թե այն պատճառով, որ Փենանան այլևս չէր կարող վշտացնել իրեն, այլ որ Աստված օրհնեց իրեն: Դա երևում է այն բանից, որ նա գովերգության աղոթք արեց ոչ թե իր որդու ծնվելուց հետո, այլ երբ ամուսնու հետ նրան տարավ Սելով, որպեսզի նրան նվիրի խորանի ծառայությանը: Նրանք զոհեր մատուցեցին Աստծո տանը և Սամուելին ներկայացրին Հեղի քահանայապետին՝ հիշեցնելով նրան տարիներ առաջ Աննայի տված երդման մասին:
Դրանից հետո Աննան փառաբանության երգ ձոնեց Աստծուն, և Աստված արժանի համարեց, որ այն գրի առնվի Իր Խոսքում, ինչպես արձանագրվել են օրհներգերը Մովսեսի քույր Մարիամի, դատավոր Դեբորայի, Էսթեր թագուհու, Հուդիթի, Տիրամոր և այլոց: Ա Թագավորաց 2.1-10 հատվածն ընթերցելիս յուրաքանչյուր տողում նկատում ենք, թե ինչ մեծ հավատ ուներ Աննան: Նա փառաբանեց Աստծուն՝ թե ինչ զարմանալի կերպով է Նա օգտագործում Իր զորությունը, ինչպես է խոնարհեցնում հպարտներին, օրհնում խեղճին: Նա գովաբանեց իր Հորը՝ Նրա անգերազանցելի սրբության, արդարության և հավատարմության համար: Այո՛, Աննան ամեն պատճառ ուներ ասելու՝ Մեր Աստծո նման Վեմ չկա: Աստված վստահելի է և անփոփոխ, Նա ապաստան է բոլոր ընկճվածների և հարստահարվածների համար, ովքեր Իրենից օգնություն են խնդրում:
...Փոքրիկ Սամուելն անկասկած երջանիկ էր, որ իր մայրն այդպիսի մեծ հավատ ուներ: Նա իհարկե կարոտում էր իր մորը, սակայն երբեք իրեն լքված չէր զգում ծնողների կողմից: Ամեն տարի Աննան մի վերնահագուստ էր կարում Սամուելի համար և իր հետ բերում Սելով, որպեսզի նա հագնի խորանում ծառայություն անելիս: Այդ վերնահագուստի վրա արված ամեն մի կար խոսում էր որդու հանդեպ նրա մեծ սիրո և հոգատարության մասին: Կարող ենք պատկերացնել, թե ինչպես էր նա հագցնում որդուն նոր պատմուճանը, հետո հիացմունքով նայում նրան և քնքուշ ու քաջալերական խոսքեր ասում: Սամուելի համար իրոք որ օրհնություն էր նման մայր ունենալը: Նա էլ իր հերթին օրհնություն եղավ ոչ միայն իր ծնողների, այլև ամբողջ Իսրայել ազգի համար: Աննան նույնպես իրեն երբեք լքված չզգաց: Տերը օրհնեց նրան, և նա Եղկանայի համար հինգ զավակ ծնեց: Սակայն Աննայի ամենամեծ օրհնությունը իր և իր երկնային Հոր միջև ջերմ փոխհարաբերությունն էր, որը տարիների ընթացքում ավելի ու ավելի էր ամրանում: Թող որ ընդօրինակելով Աննայի հավատը՝ մենք էլ վայելենք Տիրոջ օրհնությունները:
Իր աղոթքում Աննան դիմում է Զորքերի Տեր Աստծուն: Աստվածաշնչում Աննան առաջինն է, ով օգտագործել է այս տիտղոսը, որը հանդիպում է մոտ 280 անգամ և ցույց է տալիս Աստծո իշխանությունը Իր անհաշիվ հրեշտակներից և որդիներից բաղկացած զորքերի վրա: Մարգարեական է Օծյալի մասին Աննայի խոսքը: Օծյալ բառը նույն եբրայերեն Մեսիա և հունարեն Քրիստոս բառն է, և Աննան առաջինն է, որ այն օգտագործել է Օծյալ Հիսուս Քրիստոս թագավորի մասին խոսելիս: Մոտ 1000 տարի անց Տեր Հիսուսի Մայր Մարիամը Աստծուն ուղղված իր փառաբանական աղոթքում այդ նույն մարգարեական աղոթքն արտաբերեց, ինչ Աննան (Ղուկ. 1.46-55):

Հրապարակման
պատրաստեց
Զինա ՈՍԿԱՆՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ