Ոգեղեն կյանք

Հուսիկ արքեպիսկոպոսը, որ տարիքով բավականին առաջացած էր, մահացավ: Մահացավ, և հայ գաղութը շատ մտահոգվեց, որ ռումինահայությունը հայ եկեղեցիով պիտի մնա անգլուխ: Կային, անշուշտ, հոգևորականներ, բայց կիսագրագետ քահանաներ էին: Նրանք միայն ծիսակատարությամբ կարող էին զբաղվել, բայց ոչ՝ ղեկավար, և մանավանդ ռումինական իշխանությունների առջև չէին կարող ներկայացնել հայությունը, նրա պրոբլեմները: Հայ գաղութի ղեկավարները դիմեցին ինձ, որ ես հոգևորական դառնամ, քանի որ ես տեղացի էի, լավ ռումիներեն գիտեի ամեն ինչով, և փնտրում էին մեկը, որ այդպիսին լինի, որ դժվար կացություններից դյուրավ դուրս գա: Ես, անշուշտ, անակնկալի եկա և մերժեցի.
-Ես հոգևորական լինելու պատրաստ չեմ,- ասացի,- ես շատ գոհ եմ իմ ասպարեզից, սիրում եմ ուսուցչությունը, չեմ կարող` երիտասարդ եմ, անփորձ եմ, և այլն, և այլն:
Երևակայեցեք, վեց ամիս տևեցին այդ խոսակցությունները: Ինձ վրա բարոյական ճնշում գործադրում էին, թե դու անպայման պետք է ընդունես ազգի շահերի համար: Նույնիսկ նրանցից մեկն ասաց.
-Եղբայր, դու հիմա հոգևորական վարդապետ եղիր, պատերազմից հետո թող հեռացիր, եթե ուզում ես:
-Ինչպե՞ս կարելի է,- ասացի,- այդպես անլուրջ մոտենալ այդ հարցին:
Մի խոսքով: Ի վերջո, երևակայեցեք, համակերպվեցի և ընդունեցի հոգևորական դառնալ: Բայց հոգևորական դառնալու համար պետք էր, որ մի եպիսկոպոս ինձ ձեռնադրեր քահանա, վարդապետ: Բայց ճանապարհները փակ էին, պատերազմի շրջան էր, չէի կարող ճամփորդել ոչ մի երկիր, որտեղ հայ եպիսկոպոսներ կային: Միայն Հունաստան կար մի հայ եպիսկոպոս, և ես Հունաստան իրապես կարող էի ճամփորդել, ինչպես գիտեք, պատերազմի շրջանին ամբողջ Բալկաններն արդեն ամբողջովին գրավված էին գերմանացիների կողմից, նաև Հունաստանը:
Եվ, ահավասիկ, 1943-ի սեպտեմբերի 20-ին, իմ ծննդյան տարեդարձի օրը, Բուխարեստից ճամփա ելա դեպի Աթենք՝ մի քահանայի ընկերակցությամբ: Այնպիսի վտանգներով անցանք, իսկական ոդիսական էր: Մի 10 օր տևեց, մինչև վերջապես հասանք Աթենք` հոգնած, վախեցած, շվարած, հուսահատված: Բայց այնտեղ հայ գաղութը կար, գտանք եպիսկոպոսին, նա համաձայնեց ինձ ձեռնադրել: Եվ հինգշաբթի օր մը Աթենքի փայտաշեն, շատ համեստ եկեղեցու մեջ ինձ ձեռնադրեց հոգևորական քահանա և վարդապետ:
Ինչպես ընդունված է եկեղեցական կյանքում, իմ հոգևոր ինքնամփոփման և պատրաստման շրջանը ես անցկացրի հյուսիսային Ռումինիայի Սուչավա քաղաքի հայոց հին վանքում` կառուցված դեռևս 1512 թվականին:
Եվ այնտեղ այդ քառասունօրյա շրջանը անցկացնելուց հետո վերադարձա Բուխարեստ: Եվ 1943 թ. նոյեմբերի 28-ին Բուխարեստի հայոց Սուրբ Հրեշտակապետաց եկեղեցում, խուռն բազմության ներկայությամբ, ես իմ անդրանիկ պատարագը մատուցեցի: Բուխարեստի ողջ հայությունը ներկա էր. ոչ միայն եկեղեցին էր լիքը, այլև ամբողջ շրջապատը:
Ահա այսպես սկսվեց իմ հոգևոր կյանքը:
...Սկզբին, պետք է ասել, որ ես իբրև հոգևորական շատ մտահոգված էի, թե եկեղեցու ճակատագիրն ինչ պիտի լինի. գիտեինք, որ Սովետմիության մեջ եկեղեցական կյանքը գրեթե արգելված է և, մանավանդ, մինչև պատերազմը: Սակայն այդպես չեղավ, անշուշտ, և որոշ հնարավորություններ ստեղծվեցին, որպեսզի եկեղեցին իր գոյությունը շարունակե պահպանել` իր արարողություններով, իր ամեն ինչով: Նաև Ռումինիո մեջ այդպես եղավ, ոչ միայն հայերի համար: Այսպիսով, մի տեսակ նոր կյանք սկսվեց նաև հայ գաղութի մեջ, և հարաբերություններ ուզեցինք ստեղծել նաև Սովետական Հայաստանի հետ:

Հրապարակման պատրաստեց
Հովհաննես ՊԱՊԻԿՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ