Խա­չա­տուր Ա­բո­վյա­նի ան­վան հայ­կա­կան պե­տա­կան ման­կա­վար­ժա­կան հա­մալ­սա­րա­նում ո­րո­շա­կի նպա­տակ ու­նե­ցող թեր­թիկ­ներ և Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիա­յի վե­րա­բե­րյալ տե­ղե­կատ­վա­կան գր­քույկ­ներ բա­ժա­նե­լու մի­ջո­ցով քա­րոզ­չու­թյուն է ի­րա­կա­նաց­վում հօ­գուտ այ­լա­սեր­ված­նե­րի հա­մար գործ­նա­կա­նում լայն ի­րա­վունք­ներ ա­պա­հո­վող Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիա­յի ու դրա վա­վե­րաց­ման հա­մար նպաս­տա­վոր հան­րա­յին կար­ծի­քի ձևա­վոր­ման:

«Աստ­ծո հող­մա­ղաց­նե­րը ա­ղում են հան­դարտ, բայց շատ մանր։ Հա­յաս­տա­նի նախ­կին պե­տանվ­տան­գու­թյան նա­խա­րար Կրի­մյա­նը գն­դա­կա­հար­վել է որ­պես դա­վա­ճան։ Այդ գա­զա՛­նը գե­րեզ­մա­նեց ինձ» (ՆԺԴԵՀ, Եղ­բորն ուղղ­ված նա­մա­կից)։

Ի­րենց մա­հա­բեր թմ­բի­րի մեջ ի­րենք ի­րենց կզ­գան խա­ղաղ հոգևոր պա­տե­րազմ­նե­րից և ա­պա­հով աստ­վա­ծա­յին մի­ջամ­տու­թյուն­նե­րից և այլևս չեն սպա­սի Նրան՝ ոչ հույ­սով ու հա­վա­տով, ոչ էլ ան­գամ դա­տաս­տա­նի ակն­կա­լի­քով:

«Ար­դարև, կեն­դա­նի Աստ­ծու տա­ճար եք դուք, ինչ­պես ա­սաց Աստ­ված. «Պի­տի բնակ­վեմ նրանց մեջ և պի­տի ըն­թա­նամ նրանց մի­ջով և նրանց Աստ­վա­ծը պի­տի լի­նեմ, և նրանք պի­տի լի­նեն Իմ ժո­ղո­վուր­դը» (Բ Կոր. 6; 16):

Ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հում մարդ ա­ռանց հա­մա­ցան­ցի չի կա­րող պատ­կե­րաց­նել իր ա­ռօ­րյան, ո­րով­հետև այն ստեղ­ծում է հար­մա­րա­վե­տու­թյուն, կյան­քը դարձ­նում ա­վե­լի հե­տաքր­քիր և հնա­րա­վո­րու­թյուն տա­լիս ա­րագ և ճշգ­րիտ տե­ղե­կատ­վու­թյուն ստա­նա­լու: Այս կերպ հա­մա­ցան­ցի օգ­տա­տե­րե­րի թի­վը գնա­լով ա­րագ ա­ճում է:

Աբ­գար, Ե­դե­սիա­յի ոչն­չու­թյուն իշ­խան - Հի­սուս Փրկ­չին, որ հայ­տն­վե­ցիր Ե­րու­սա­ղե­մի կող­մե­րում, որ­պես բո­լոր ժո­ղո­վուրդ­նե­րի փր­կու­թյուն, Տեր-օ­ծյալ դա­րե­րից դար, Աստ­ված բո­լոր ա­րա­րած­նե­րի և բո­լոր մարդ­կանց և ո­գի­նե­րի` ինչ­պես բա­րի­նե­րի, այն­պես էլ չա­րե­րի:

«Դժ­վար է բա­ցատ­րել ի­րա­վա­պահ­նե­րի ու առ­հա­սա­րակ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի այս­չափ հարևանցի վե­րա­բեր­մուն­քը, ա­սես ի­րենց շա­հե­րից է բխում, որ ե­կե­ղե­ցու դեմ ա­նընդ­հատ դա­վեր նյութ­վեն, ե­կե­ղե­ցին պա­ռակ­տե­լու փոր­ձեր ար­վեն»:

Աբ­գար, ոչն­չու­թյուն իշ­խան Ե­դե­սիա­յի,- Հի­սուս-Փրկ­չին, հայ­տն­ված Հու­դա­յի երկ­րում, Ե­րու­սա­ղե­մի կող­մե­րում, որ­պես հա­վեր­ժա­կան ՈԻ­ժի ճա­ռա­գայթ, ո­րը վե­րած­նել է եր­կինք­նե­րը, աշ­խարհ­նե­րը և կեն­դա­նի էակ­նե­րին, չճա­նաչ­ված «նո­րա­թուխ­նե­րի» կող­մից, բայց հի­մա ճա­նաչ­ված ա­մե­նու­րեք նրանց կող­մից, ով­քեր մինչ հի­մա խա­վա­րի մեջ էին գտն­վում, փառք Քեզ կես­գի­շե­րա­յին մա­նուկ­նե­րից...

Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղե­ցուն մոտ գտն­վող նրա զա­վակ­նե­րը և աստ­վա­ծա­սեր գիտ­նա­կան այ­րե­րը տե­ղյակ են մ.թ. ա­ռա­ջին դա­րում ապ­րած հա­յոց Աբ­գար թա­գա­վո­րի և Հի­սու­սի նա­մա­կագ­րու­թյա­նը մեր պատ­մա­հայր Մով­սես Խո­րե­նա­ցու «Հա­յոց պատ­մու­թյան» է­ջե­րից: Սա­կայն պատ­մա­հայ­րը տե­ղե­կաց­նում է մեկ նա­մա­կի և դրա պա­տաս­խա­նի մա­սին:

Աստ­ված հաս­նում է փր­կու­թյան ոչ շուտ, քան հան­կար­ծա­հաս, բայց եր­կար հա­սու­նա­ցած, ան­խու­սա­փե­լի, բայց խու­սա­նա­վե­լի կոր­ծա­նու­մից ան­մի­ջա­պես ա­ռաջ, ո­րով­հետև երբ մոտ չէ կոր­ծա­նու­մը, փր­կու­թյու­նը ան­հաս­կա­նա­լի է, ա­վե­լի ճիշտ` չակն­կալ­ված ու չըն­կալ­ված: Իսկ ին­չի՞ հա­մար է փր­կու­թյու­նը. լայն և նեղ ճա­նա­պարհ­նե­րը զա­նա­զա­նե­լու հա­մար: