Այդ օրը Սուրբ Հարության տաճարում եկեղեցական տոն էր Հայոց Երուսաղեմի քրիստոնյաներիս համար և, ըստ ընդունված կարգի, մեր միաբանությունը պետք է պատրիարքի, եպիսկոպոսների, վարդապետների ու ժառանգավորաց սաների հետ հանդիսավոր թափորով, խաչով ու խաչվառներով Սուրբ Հարության տաճար գնար: Ասեմ, որ նման դեպքերում հրեա ոստիկանների և զինվորականների երկու խումբ թափորի առջևից ու հետևից գնալով, ապահովում էր մեր երթի անարգել ընթացքը, որովհետև վանքից մինչև Տաճար պետք է շուկայի նեղլիկ փողոցներով ընթանայինք, ուր իրար սեղմված քայլում էին հարյուրավոր ազգերի բազմահազար զբոսաշրջիկներ:

Մի աչքաբաց և գործունյա երիտասարդ Ամերիկա հասնելով բավական լավ գործի մեջ է մտնում և, մեծահարուստ դառնալով, տեր է լինում տասներկու առանձնատների: Երջանիկ ընտանիք է կազմում ու տարիներ հետո, լսելով թե իր մայրը մահամերձ է, շտապում է ու հասնում նրան: Վաճառում է խեղճ կնոջ մի սենյականոց բնակարանը, տան կարասին՝ երկու աթոռ ու մի մահճակալ:

Աթոռ էլ կա, աթոռ էլ։ Աթոռ կա, որ ընդամենը չորսոտնուկ է, աթոռ էլ կա` գահին է հավասար, նայած թե ով է այդ աթոռին նստողը։ ՈՒրեմն աթոռի ու գահի տարբերությունը նստողի ու բազմողի մեծությունից ու զորությունից է կախված։ Ինչպես որ կա թագավորական աթոռ, այդպես էլ ոչ պակաս հայրապետական կամ նվիրապետական աթոռ, որի վրա նստում է տվյալ երկրի կրոնապետը։ Եվ այս աթոռը, քանի որ ի վերուստ է հաստատվում, անխորտակելի է, թեկուզ և պետությունն ընկած լինի։ Դա էլ հնուց եկած ու մեզ հասած ազգային մեծության խորհուրդ է, որ հոգևոր իշխանության խորհրդանիշն է։

Մինչ բուն խոսքին անցնելը, հիշենք, որ Հիսուսի ծննդյան մասին մարգարեություն կար դեռ Նրա ծնունդից 700 տարի առաջ, երբ Եսայի մարգարեն բարբառեց. «Ահա կույսը պիտի հղիանա, և մի Որդի պիտի ծնի, ու Նրան պիտի Էմմանուել կոչեն, որ նշանակում է Աստված մեր մեջ» (Եսայի 7.14):

Պողոս առաքյալի գրած նամակներից Հռոմեացիներին ուղղված նամակը ամենից ծավալուն նամակն է: Ինչպես մնացյալ նամակներն այն ունի տարբեր բաժինններ` ողջույնի շնորհակալության և այլն: Սակայն գլխավոր մասը վարդապետական բաժինն Է, ուր առաքյալը նաև անդրադառնում է մարդու մեղանչական բնությանը և մեղքից ազատվելու մարդկային ինքնուրույն ջանքերի անկարողությանը:

Մարդու կյանքի կարևորագույն արժեքներից մեկը ճշմարտությունն է և այդ ճշմարտության էության ընկալումը: Կան բազմաթիվ ըմբռնումներ ճշմարտության վերաբերյալ: Այդուհանդերձ մարդու համար այս հասկացության վերջնական բացահայտումը միշտ էլ խորհուրդ է մնում. մարդն իր կյանքի ընթացքում միշտ փնտրում է ճշմարտությունը` հասկանալու համար դրա իսկությունը, որը երբեմն արտահայտվում է նրա համար` իբրև հարաբերական հասկացություն, երբեմն բացարձակ հասկացություն:

Աստվածհայտնությունը` միմյանց փոխանցելով ողջույնը. «Քրիստոս ծնաւ եւ յայտնեցաւ, ձեզ եւ մեզ մեծ աւետիս»: Ի լրումն ժամանակի իրականացավ Եսայի մարգարեի խոսքը, թե «Ահա կոյսը պիտի յղիանայ եւ մի որդի պիտի ծնի, եւ Նրան պիտի կոչեն Էմմանուէլ, որ նշանակում է Աստուած մեզ հետ»:

Երեկ տարբեր լրատվամիջոցներում, նաև «ֆեյսբուքում» շրջանառվող լուրը, թե Վրաստանի պատրիարք Իլյա 2-րդը, Կովկասի մահմեդականների հոգևոր առաջնորդ Ալահշուքյուր Փաշազադեի հետ խոսելով Ղարաբաղի թեմայի շուրջ, ասել է, թե Ղարաբաղը եղել և մնալու է Ադրբեջանի մասը, չի համապատասխանում իրականությանը:

Տեր Բաբկեն քահանա Հայրապետյանի խոսքով հին ժամանակներում նոր տարին նշում էին օգոստոսին: Դա պայմանավորված էր Հայկի` Բելի դեմ տարած հաղթանակով: Նոր տարին իր մեջ խորհուրդ ունի, որովհետև, ըստ ավանդության, Բաբելոնում ազգերը բաժանվեցին և 72 ազգերից ամեն մեկն հասավ այն վայրը, որտեղ պետք է բնակվեր: Երբ Հայկ Նահապետը օգոստոսի 11-ին սպանեց Բելին, այդ օրը դարձավ Նոր տարվա օր:

Ավանդությունների գեղեցկությունը` որ ժամանակի ու տարածության միջով ձեռք են բերում նոր գծեր ու դառնում են խմբային ենթագիտակցության սեփականություն: Չգիտեմ` պատմությունը, որ պատրաստվում եմ պատմել, իրոք տեղի՞ է ունեցել Ճապոնիայում: Ինձ պատմել են Ծննդյան տոների գիշերը, երբ նստած էի բուխարու առաջ ու նայում էի ներսում գալարվող կրակին: