Պարզվում է՝ հայոց բանակի բժիշկները նախընտրում են թիկունքից հարվածել ու անպայման գլխին

Պարզվում է՝ հայոց բանակի բժիշկները նախընտրում են թիկունքից հարվածել ու անպՀայաստանը սահմանամերձ հայրենիք է, և այդ հայրենիքում ամեն զինվոր ոչ միայն զինվոր է, այլև սահմանապահ: Ավելին՝ Հայաստանի ամեն քաղաքացի զինվոր է, որովհետև սահմանամերձ է իր հայրենիքը: Այդպե՛ս է, սակայն, բոլորիս համար:
ՄՀԵՐ ԽԼՂԱԹՅԱՆԸ բանակ զորակոչվեց 2013-ի դեկտեմբերին: Ծառայելու էր Քարվաճառի Չոփռլուի զորամասում: Ծառայելու էր, եթե զինվորական ծառայությունը լիներ զինվորական ծառայություն, և ոչ կանոնադրական հարաբերությունները բանակում արդեն օրինաչափություն ու զինվորական ծառայության բաղկացուցիչ մաս դարձած չլինեին: Նրա դեպքում զինվորական ծառայությունը վերածվեց հիվանդության պատմության, ավելի ստույգ՝ հանցագործության պատմության: Այսօր Մհեր Խլղաթյանը Երևանում է, զինվորական հոսպիտալում և մեկ խնդիր ունի միայն՝ ապրել: Վերադառնալ կյանք: Զորակոչվելուց առաջ առողջական խնդիրներ չունեցած երիտասարդի համար դա մղձավանջ է, որի մասին նա նույնիսկ ի վիճակի չէ պատմել, որովհետև անգամ հարազատներին չի ճանաչում, պարբերաբար կորցնում ու վերագտնում է գիտակցությունն ու հիշողությունը: Վնասված են նաև թոքերը: Մայրը՝ տիկին Գոհարը, ևս ոչ ամեն ինչ գիտի, բայց հիմա որդու կողքին է և նրա ցանկությունը ևս մեկն է՝ որդին ապրի: Զինվորական հոսպիտալում Մհեր Խլղաթյանի մասին տեղեկություններ չեն հաղորդում, նրան կամ նրա հարազատներին հանդիպելու փորձերը ապարդյուն են՝ արգելված է: Եթե այդքան ջանադիր օրենքները գործեն բանակում, այս պատմությունները այսքան հաճախադեպ չեն լինի: Մհերի մորը, այնուամենայնիվ, հաջողվեց գտնել և նա պատմեց. «Հունվարի 10-ին տղայիս զինվորական երդման օրն էր: Պատրաստվում էինք գնալ Ղարաբաղ, բայց հունվարի 9-ի գիշերը անսպասելիորեն զանգահարեցին և ասացին, որ չգնանք, որովհետև երդում չի լինելու: Մենք անակնկալի եկանք ու չգիտեինք՝ ինչ անել, որովհետև ոչնչից տեղյակ չէինք: Հունվարի 11-ին մեզ զանգահարեց Արման անունով մի տղամարդ, ներկայացավ որպես զորամասի բժիշկ և ամենայն լրջությամբ հայտարարեց, որ տղաս հոգեկան խնդիրներ ունի կամ էլ սիմուլյանտություն է անում, որ բանակում չծառայի: Լուրը բացարձակապես անհեթեթ էր, բայց ես սարսափեցի, որովհետև բժշկի հետ էի խոսում: Նա պատասխան չուներ իմ հարցին, թե հոգեկան խնդիրներ ունեցողին ինչպե՞ս են բանակ զորակոչել: Ես խնդրեցի հնարավորություն տալ խոսելու որդուս հետ, ասաց՝ քնած է: Որոշ ժամանակ անց կրկին զանգահարեցինք, երբ հեռախոսափողը մոտեցրին Մհերին, ձայնը գրեթե չէր լսվում, ականջիս հասավ երեխայիս խուլ, ծանր նվոցը: Բժիշկն ասաց, թե իբր տղաս չի ուզում խոսել մեզ հետ: ՈՒզում էր, բայց ի վիճակի չէր»:
Իրականությունը շատ ավելի պարզ էր, քան մի քանի օրում հոգեկան հավասարակշռության կորուստը: Զորամասում նորակոչիկին ծեծել են ու ծեծել են այնքան, որ կորցրել է գիտակցությունը: Երբ հորեղբոր տղան գնացել է, Մհերին գտել է ծայրահեղ ծանր դրության մեջ՝ ձեռքերն ու ոտքերը այրված, մարմինն ու գլուխը մի քանի տեղով վնասված, ամբողջովին մերկ, կեղտի մեջ պառկած, ճնշումը զրոյական… Վարդենիսի զինվորական հոսպիտալում շտապել են մահամերձ զինվորից ազատվել և խորհուրդ են տվել փոխադրել Երևան: Մայրը պատմում է. «Վարդենիսից Երևան որդուս տեղափոխել են ամբողջովին մերկ` առանց ներքնաշորերի, սիստեման միացրած, մի բարակ ծածկոցով փաթաթած: Չեմ կարողանում հասկանալ` ինչու էր նա այդ վիճակում»:
Իսկ այդ վիճակում էր, որովհետև պարզապես մրսել էր ու հիվանդացել, զորամասի բուժակը նրան չէր հավատացել և ստիպել էր այդ վիճակում ծառայել: Երբ տղան ուշագնաց է եղել, բժիշկները բուժելու փոխարեն որոշել են «սիմուլյանտին» կարգի հրավիրել, այնպես, որ մարմնի վրա առողջ տեղ չի մնացել: Հոսպիտալի աշխատակիցների «ինքնատիպ» բուժումից հեմատոմաներ են մնացել գլխին: Պարզվում է՝ հայոց բանակի բժիշկները նախընտրում են թիկունքից հարվածել ու անպայման գլխին: Եվ չափազանց հաճախ են մնում անպատիժ:
Պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանն ասում էր, որ ամեն մեռնող ու զոհված զինվորի հետ մեռնում ու զոհվում է ինքը: Պատերազմի բովով անցած հրամանատարին չես կարող չհավատալ, բայց ժամանակն է, որ մեռնող զինվորների հետ ոչ թե մեռնեն, այլ մտածեն նրանց կյանքի մասին: Ոչ կանոնադրական հարաբերությունները բանակում, հրամանատարների ամենաթողությունը, բուժանձնակազմի անձեռնհասությունն ու հանցավոր անտարբերությունը իրենց պարտականություններին, իրավապահ մարմինների նույնքան հանցավոր կողմնակալությունը այն պարարտ հողն են, որտեղ հայոց բանակի զինվորներն իրենց վերջին հանգրվանն են գտնում:
Բանակն արտացոլում է հասարակությունը՝ իր բարքերով ու պատկերով: Ինչպիսին մենք ենք, այնպիսին էլ մեր բանակն է, պարզապես պարսպապատ են զորամասերը, հեռու են խրամատները, ամեն ինչ չէ, որ հայտնի է դառնում: Բայց դա ոչ թե արդարացում է, այլ մեղադրական եզրակացություն:
Մհեր Խլղաթյանը զինվորական հոսպիտալում չպետք է լիներ, այլ իր զորամասում, եթե այդ զորամասում (ինչպես, ցավոք, նաև մյուս զորամասերում) զինվորական ծառայությունը սկսվեր ու շարունակվեր կանոնադրական հարաբերությունների շրջանակներում: Նրա մայրն այսօր աղոթում է, որ որդին ապրի, որ ֆիզիկապես ու հոգեպես առողջ զորակոչված տղան, ում հիվանդության պատմությունը, եթե գրվեր ճշմարտությունը, քրեական գործ էր լինելու նաև, ավարտվի: Իրականում նրա մայրը պիտի պահանջեր կատարվածի ուսումնասիրություն ու օրենքի համարժեք պատիժ: Պիտի պահանջեր, եթե ոչ իր որդու համար, այն մայրերի անունից ու այն որդիների համար, որ ծառայում են ու ծառայելու են: Իսկապես բանակը պիտի փակ կառույց լինի, բայց ոչ փակված: Ինչո՞վ բացատրել, որ սեփական մեղքը քողարկելու համար զանգահարում են դպրոց ու հարցնում՝ ի՞նչ հոգեկան շեղումներ է ունեցել Մհեր Խլղաթյանը: Արդյո՞ք սա հասարակության հիվանդության պատմությունը չէ: Մեր բոլորի, եթե թույլ ենք տալիս, որ այսպես վարվեն մեզ հետ ու մեր զավակների: Բոլորովին իրավիճակ չի փոխում, որ ինչպես ասաց ՊՆ քննչական ծառայության լրատվության հետ կապերի բաժնի սպա Մերի Սարգսյանը, զորամասի ժամկետային զինծառայող, կրտսեր սերժանտ Վահե Օհանյանը և բուժծառայության պետ, կապիտան Արման Թադևոսյանը ձերբակալված են: Ձերբակալված են ՀՀ քրեական օրենսգրքի 358 պրիմ 1 հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով նախատեսված հանցանքը կատարելու կասկածանքով` «մի խումբ անձանց կողմից զորամասում կամ զինվորական ծառայություն կրելու այլ վայրում ստորադասին (ենթակային) ծեծելը կամ նրա նկատմամբ այլ բռնություն գործադրելը»: Հարուցվել է քրեական գործ, նշանակվել է դատաբժշկական փորձաքննություն, կատարվում է նախաքննություն:
Վահե Օհանյանը և Արման Թադևոսյանը ևս հայոց բանակի զինվոր են: Եթե բոլորն իրենց տեղում լինեին, հայոց բանակի զինվորն իր եղբոր վրա ձեռք չէր բարձրացնի: Կկատարվի հերթական ձևական նախաքննությունը, որի արդյունքում, ամենայն հավանականությամբ, կպարզվի, որ մեղավորը զինվորն է: Այդպես ավելի հեշտ է՝ նրանք կյանքով լի գնում են բանակ ու այնտեղ ինքնասպան են լինում ու սպանում են իրար: Որևէ նախաքննություն կպարզի՞՝ ինչո՞ւ ու ինչպե՞ս:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ. Գ.- «Իրատես de facto»-ն առողջություն է մաղթում Մհեր Խլղաթյանին, համբերություն նրա հարազատներին: Հիմքեր չունենալով՝ ուզում ենք հույս ունենալ, որ Մհեր Խլղաթյանի պատմությունն այլևս հայոց բանակի ոչ մի զինվորի պատմությունը չի դառնա: Որովհետև մտածո՞ւմ է այդ մասին պաշտպանության նախարարը, թե՞ ոչ, Հայաստանը եղել ու մնում է սահմանամերձ հայրենիք, և ամեն մի զինվոր մեր երկրում սահմանապահ է: Չարացած հոգով ու դաժանացած սրտով հայրենիքին չեն ծառայում՝ շարքայինից մինչև նախարար:այման գլխին

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ