Մենք զերծ չենք մնում անակնկալներից

Մայիս ամսին Գ. Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնն իր նոր` Շեքսպիրի «Ջոն արքա» ներկայացմամբ հանդես է եկել Լոնդոնի «Globe to Globe» շեքսպիրյան համաշխարհային փառատոնում: Լոնդոնյան հանդիսատեսը, թատերական աշխարհն ու մամուլը դրականորեն են արձագանքել հայկական թատերախմբի ելույթին: Մասնավորապես արտահայտվել են այսպիսի կարծիքներ. «Եվրոպական պատերազմի մասին Շեքսպիրի պիեսի հայաստանյան տարբերակը բոլոր առումներով կատարյալ և ավելին է: «Աշխարհը Գլոբին» ծրագիրը բախտավոր պետք է լինի` ականատես լինելով նման տեսարանների» (Theatre reviews): «Գուցե Շեքսպիրն այն գրել է որպես ողբերգություն, սակայն այս երեկոյի ներկայացումը անընդմեջ ցուցադրում է կատակերգությունը ողբերգությունում» (Guardian):
Հունիսի 20-ին սունդուկյանցիները` թատրոնի գլխավոր ռեժիսոր և «Ջոն արքայի» բեմադրիչ Տիգրան Գասպարյանի ղեկավարությամբ, հայաստանյան հանդիսատեսի դատին հանձնեցին Լոնդոնում հաջող քննություն բռնած ներկայացումը:
Դահլիճում էր ոչ միայն մշակութային, այլև քաղաքական ընտրախավը: Ներկայացումը դիտելու էին եկել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը` տիկնոջ հետ, մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը, պետական այլ պաշտոնյաներ:
Ներկայացմանը նախորդեց կինոգետ, գրող Դավիթ Մուրադյանի ելույթը, որում ոչ միայն արժևորվեց մայր թատրոնի նոր ներկայացումը, այլև հիշատակվեց 30 տարի առաջ Խորեն Աբրահամյանի բեմադրած «Ջոն արքան»` Սոս Սարգսյանի գլխավոր դերակատարմամբ: Բանախոսը նշեց, որ մայր թատրոնի 90-ամյա հոբելյանի տարում նման ներկայացում բեմադրելը հատկանշական է և, հիրավի, արժանի գործ է պատմություն ու ավանդույթներ ունեցող թատրոնի համար: «Յուրաքանչյուր թատրոն կերտում է իր պատմությունը, բայց ամեն թատրոն չէ, որ իր պատմությունը կարողանում է վերածել լեգենդի,- մասնավորապես ասաց Դ. Մուրադյանը:- Սունդուկյանի անվան թատրոնի ուղին լեգենդար է, այդ պատմությունն ասպետական հետագիծ ունի մեր գիտակցության և հիշողության մեջ, ինչը և պարտադրում է ունենալ դրան արժանի ներկա»:
Ներկայացումն արված էր լոնդոնյան փառատոնի յուրահատուկ նախապայմանների համատեքստում` դերասանական փոքրաթիվ կազմ, տեքստի և ռիթմի խտացում, միայն կենդանի երաժշտություն, արհեստական լուսավորության բացակայություն` համահունչ Շեքսպիրի ժամանակներին: Նշենք, որ բեմադրող ռեժիսոր Տիգրան Գասպարյանը հնարամտորեն էր լուծել իրեն առաջադրված շեքսպիրյան առաջադրանքը: Եվ անսպասելի ու արտառոց քայլ էր կատարել կենդանի երաժշտության հարցում: Քանի որ հայկական իրականության մեջ «ամենակենդանի» երաժշտության պարագան զուգակցվում է դուդուկի, զուռնայի, դհոլի և հայկական պարեղանակի հետ, ապա իբրև Շեքսպիրի ոգին կենդանի պահելուն նպաստող հանգամանք` բեմադրության մեջ ներառվել էին նշածս գործոնները, որոնց գործի դրվելուն պես` հայավարի ակտիվանում էր հանդիսատեսն ու մի պահ մոռանում Շեքսպիրի մասին և տրվում հայկական տաշի-տուշիի ռիթմիկ ծափահարումներին:
Բավական ինտելեկտուալ հանդիսատեսի պարագայում էլ, փաստորեն, մենք զերծ չենք մնում անակնկալներից: Նախ հանդիսատեսը կցկտուր ու անհարկի ծափահարեց, երբ դահլիճ մտավ ՀՀ նախագահը, ապա` բուռն ու տեղին, երբ հնչեցին Խորեն Աբրահամյանի և Սոս Սարգսյանի անունները, հետո էլի կցկտուր, բայց տեղին, երբ Ջոն արքան (Արմեն Մարության) դատողություններ էր անում արյան ու սայթաքուն հենքի վրա իշխանության եկած արքաների մասին:
Ինչևէ, պրեմիերան կայացավ, հայ թատերասերները հնարավորություն ունեն վայելելու նոր ու ինքնատիպ շեքսպիրյան մի ներկայացում մայր թատրոնի բեմում: Իսկ մենք առաջիկայում մեր կայքում կզետեղենք այդ ներկայացման լոնդոնյան բեմելի մասին պատմող տեսանյութ` Տիգրան Գասպարյանի մասնակցությամբ:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ