Նավթի գնանկում 30%՝ Պարսից ծոցի պատերազմից հետո առաջին անգամ

Նավթի գինն ասիական շուկայում նվազել է 31%-ով՝ երկուշաբթի վաճառքից առաջ: Որբաթ օրը ՕՊԵԿ-ի երկրները չկարողացան պայմանավորվել նավթ արդյունահանող մյուս երկրների հետ հանույթը կրճատելու հարցում: Նավթի գնանկումից հետո սկսեց ռուբլու կուրսի անկումը: ՕՊԵԿ-ի անդամ Սաուդյան Արաբիան հայտարարել է նավթի պաշտոնական գներն իջեցնելու մասին, որից հետո Brent տեսակի նավթի գինը բարելի դիմաց հասել է 31 դոլարի, առավոտյան Brent-ի գինը 32,6 դոլար էր: Կորոնավիրուսի համաճարակի պատճառով համաշխարհային շուկայում նավթի ավելցուկ է առաջացել, բայց գործարքի ձախողման պատճառով նավթ արդյունահանողները չեն կարող ավելցուկը վերացնել: Բացի այդ՝ այլևս չեն գործելու նախորդ պայմանավորվածությունները, այդ պատճառով ապրիլի 1-ից նավթի արտադրության սահմանափակումները հանվում են: Փետրվարի վերջին Brent-ի գինը բարելի դիմաց 50 դոլար էր, իսկ մարտի 6-ին՝ 9%՝ անկումից հետո հասավ 45 դոլարի: Բլումբերգը նշում է, որ դա ամենասրընթաց անկումն է 1991-ից հետո, երբ Պարսից ծոցի պատերազմը շարունակվում էր: Goldman Sachs-ի տվյալներով՝ նավթի գնանկումը կարող է հասնել մինչև 20- 30 դոլարի: Բլումբերգի ու Ռեյտերսի տվյալներով՝ ՕՊԵԿ+ի ալյանսի (որ ներառում է ՕՊԵԿ-ը և նավթարդյունահանող մի քանի երկրներ, նաև՝ Ռուսաստանը), գործարքի ձախողման պատճառը Մոսկվայի դիրքորոշումն էր: ԶԼՄ-ները հաղորդում են, որ ՌԴ իշխանությունները դեմ են նավթի հանույթի լրացուցիչ կրճատմանը: Նավթի գնանկումից հետո երկուշաբթի առավոտյան ասիական շուկաները փլուզվեցին՝ Nikkei դասիչը ընկավ 5%, Հոնկոնգի՝ Hang Seng-ինը՝ 3,5%, ավստրալիական ASX 200-ինը՝ 6%:

ՕՊԵԿ-ը առաջարկում է մինչև տարեվերջ երկարացնել նավթի հանույթի կրճատման գործող պայմանագիրը (2,1 միլիոն բարել՝ 2016-ի համեմատությամբ) և լրացուցիչ կրճատել հանույթը օրական 1,5 միլիոն բարելով 2020-ի երկրորդ քառորդում: Ռուսաստանում զգուշանում են, որ նավթի հանույթի սահմանափակումը օգուտ կտա ԱՄՆ-ին ու թերթաքարային նավթի ամերիկյան արտադրողներին: Ռուսաստանը չէր առարկում գործարքը երկարացնելուն, բայց չէր ցանկանում հանույթի լրացուցիչ կրճատում: Ենթադրվում էր, որ ՕՊԵԿ-ի երկրները կնվազեցնեն նավթի հանույթը 1 միլիոն բարելով, 500000 բարել կկրճատեն մյուս երկրները, որոնցից ամենամեծը Ռուսաստանն է: Ռուսական նավթահանող խոշորագույն Ռոսնեֆթ ընկերության մամլո քարտուղար Միխայիլ Լեոնտևը հայտարարել է, որ ՕՊԵԿ+ի շրջանակներում գործարքը Ռուսաստանին ձեռնտու չէ: Նրա խոսքով՝ նավթի պակասորդը, որ հայտնվել է համաշխարհային շուկայում հանույթի սահմանափակումներից հետո, արագ փոխարինվել է ԱՄՆ-ի թերթաքարային նավթի մատակարարումներով: ՙԲացի ԱՄՆ-ից և մյուս երկրներից, որ ՕՊԵԿ+ի հետ համաձայնության տրամագծում են, պատրաստ են մեծացնել հանույթը, - ասել է Լեոնտևը:-Այդ պատճառով Ռուսաստանի շահերի տեսակետից այդ գործարքը պարզապես իմաստազուրկ է՚:
Ռեյտերի մեկնաբան Քլայդ Ռասելը գտնում է, որ Սաուդյան Արաբիայի գործողությունները, որ միաժամանակ մեծացրել է նավթի հանույթը ու նվազեցնում է պաշտոնական գները, դա Ռուսաստանի հետ գնային պատերազմի սկիզբն է: Բացի այդ՝ Էր Ռիադը գուցե փորձում է հարվածել ամերիկյան թերթաքարային նավթարտադրողներին՝ նրանց համար ցածր գները հասցնելու են կորուստների ու աշխատանքի ընդհատման:

Նավթի գինը ռուսական տնտեսության գլխավոր ցուցանիշներից է, որից մեծ մասամբ կախված է ռուբլու կուրսը: Մարտի սկզբին Վլադիմիր Պուտինը նշեց, որ նավթի գինը (բարելի դիմաց 50 դոլար) ընդունելի է Ռուսաստանի համար, բյուջեն կազմված է բարելի դիմաց 42,4 դոլարի վրա: Այդ ցուցանիշից ցածր գնանկումը կարող է խարխլել ռուսական ռուբլու կուրսը: Շաբաթ օրը ՌԴ Կենտրոնական բանկը ռուբլու կուրսը սահմանել է ԱՄՆ 1 դոլարի դիմաց 67,5 ռուբլի, իսկ երկուշաբթի առավոտյան միջազգային տարադրամային շուկայում ռուբլու կուրսն ընկավ՝ դոլարի գինն աճեց մինչև 73,29 ռուբլի, որ ամենաբարձր գինն է 2016-ի մարտից:
Երկուշաբթի առավոտյան ԿԲ-ն հաղորդեց, որ 30 օր տարադրամ չի գնի ներքին շուկայում: Տարադրամի գնումը պետք է, որ լրացվեն պաշարները էներգակիրների բարձր գների շրջանում և թույլ չտան ռուբլու չափազանց ամրապնդում: ՌԴ ֆինանսների նախարարությունը խոստացել է, որ Ազգային բարեկեցության հիմնադրամի միջոցները բավարար են՝ նավթի գնանկման պատճառով բյուջեի կորուստները լրացնելու համար՝ նավթի գնի բարելի դիմաց 25-30 դոլարի դեպքում 6-10 տարի:
BBC

Հ.Գ. Կորոնավիրուսն ու նրա տնտեսական հետևանքնե՞րը, թե՞ ՌԴ-ԱՄՆ նավթային պատերազմ: Ասիախաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի (ԱԽՏ) հիմնական ֆոնդային բորսաները մարտի 9-ին 3-7 տոկոս անկմամբ են փակվել նավթի գների 30 տոկոսով նվազումից հետո, երբ դեռեւս չեն վերացել կորոնավիրուսի տարածման հետ կապված անհանգստությունները: Շանհայի Shanghai Composite ֆոնդային բոսրայի ինդեքսն իջել է 3,01 տոկոսով՝ մինչեւ 2943,29 կետ, Շենչժենի Shenzhen Composite սակարանի ինդեքսը՝ 3,79 տոկոսով՝ մինչեւ 1842,66 կետ, Հոնկոնգի Hang Seng Index-ինը՝ 4,23 տոկոսով՝ մինչեւ 25040,46 կետ: Ճապոնիայի Nikkei 225 ինդեքսը գահավիժել է 5,07 տոկոսով՝ մինչեւ 19698,76 կետ, Հարավային Կորեայի KOSPI-ինը՝ 4,19 տոկոսով՝ մինչեւ 1954,77 կետ, Ավստրալիայի S&P/ASX 200-ինը՝ 7,33 տոկոսով՝ մինչեւ 5760,6 կետ:

Միջազգային լրատվամիջոցներն արձագանքել են նավթի շուկայում գների կտրուկ անկմանն ու մտահոգություն հայտնել հավանական տնտեսական հետևանքների առնչությամբ: Երկուշաբթի ՕՊԵԿ+-ի գործարքի չեղարկման ֆոնին Brent նավթի գինն ընկել է 1/3-րդով՝ հասնելով մեկ բարելի դիմաց 31,43 դոլար ցուցանիշի, միջազգային արժութային շուկայում դոլարի և եվրոյի փոխարժեքը կտրուկ աճել է. համաշխարհային բորսաները բացվել են մեծ անկումով: Բրիտանական Times-ը գրում է, որ Սաուդյան Արաբիան նավթային ոլորտում «պատերազմ է սկսել ընդդեմ Ռուսաստանի»: Վերլուծականներից մեկը ստեղծված իրավիճակը «նավթային շուկայում պատերազմ հայտարարելու համարժեքն» է անվանել: Financial Times-ը նախազգուշացնում է, որ նավթային պատերազմը վտանգ է նաև ԱՄՆ-ում «աղբային պարտատոմսերի» շուկայի համար: Խոսելով նավթի գների կտրուկ նվազման հետևանքների մասին՝ փորձագետներից մեկն ասել է, որ երկուշաբթի շուկայում արյուն կթափվի: Rapidan Energy Group-ի աշխատակիցներից մեկը նախազգուշացրել է, որ սա ընդամենը նավթի գների կտրուկ անկման սկիզբն է միայն: Wall Street Journal-ը նկատում է, որ վերջին անգամ նավթի գներն այսպես կտրուկ նվազել էին 2016-ին: Այս իրավիճակը ստեղծվել է Saudi Aramco ընկերության՝ նավթի գները նվազեցնելու հայտարարությունից հետո: Սա ոչ միայն կվատացնի Սաուդյան Արաբիայի և Մոսկվայի հարաբերությունները: Wall Street Journal-ը, վկայակոչելով ՕՊԵԿ-ում և Սաուդյան Արաբիայում իր աղբյուրներին, գրում է, որ իրականացվում է ագրեսիվ արշավ, որի նպատակն է նավթի շուկայում Ռուսաստանի մասնաբաժնի զավթումը: Սաուդյան Արաբիան ապրիլին պատրաստվում է նավթի արդյունահանման ծավալներն ավելացնել օրական մինչև տասը միլիոն բարել, անհրաժեշտության դեպքում նաև՝ 12 մլն բարել:
New York Times-ը նշում է, որ նավթի գինը նվազել է ավելի քան 20%-ով և չի բացառում, որ Սաուդյան Արաբիան ու Ռուսաստանը կարող են փոխզիջման գալ. բայց եթե գնանկումը նոր տեմպերով շարունակվի, ոչինչ չի կարող կանխել նավթի գների՝ ցածրագույն ցուցանիշներին հասնելուն: Նավթի գնանկումը համաշխարհային մասշտաբի վնաս կհասցնի, սակայն առավելապես կտուժեն Վենեսուելան և Իրանը, որոնց նավթային տնտեսությունները գտնվում են ամերիկյան պատժամիջոցների ճնշման տակ: Washington Post-ն էլ գրում է, որ նավթային նոր պատերազմը պայմանավորված է կորոնավիրուսի համաճարակով: Նավթի արդյունահանման ծավալների վերաբերյալ գործարքը դեռևս կարող է կնքվել. ՕՊԵԿ-ը մարտի վերջին խորհրդատվական մակարդակով ժողով է ծրագրել:
Exxon ընկերության նախկին փորձագետ Ալի Հեդերը գտնում է, որ 20 դոլար արժեքով նավթը միանգամայն իրատեսական է 2020-ի համար: Նա ընդգծել է, որ նավթային շուկայի գնանկումն ահռելի աշխարհաքաղաքական հետևանքներ կունենա:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ