Կատարվեց այն, ինչը պետք է կատարվեր: Ինչը պետք է օրինականացվեր յոթ տարվա փաստացի միացումից և պայքարներից, մարտերից, հազարավոր անմեղ զոհերից հետո:

Ոչ՝ գյուղամիջով, Խնածախ գյուղի վերևի ճանապարհով գյուղ մտանք, քանի որ հարազատիս տունը հենց այդ զառիվայրում է գտնվում, գյուղի ծայրին:

ՈՒ՞մ ասեմ, ու՞մ հետ խոսեմ: Զուր է: Բայց ասեմ մի բան՝ օդի մեջ կրակված փամփուշտի պես: Ինչի՞ց է ատելությունը առաջանում և սիզախոտի պես իր լկտի ու անպարտելի արմատներով, իր անողորմ մագիլներով տիրում հայրենիքի ընդերքը, բռնում հայրենիքի սիրտն ու հոգին:

Որքան հասկանում եմ, պտղատու ծառին քար նետողների պակաս չի զգացվում, առողջ ընդդիմության ամրությունը պառակտողների քանակ՝ նույնպես:

Նորից ու նորից՝ հազարերորդ անգամ տարբեր ու խորացված աղբյուրներից կարդում եմ Դավիթ Բեկի ու Մխիթար Սպարապետի պատմությունը, Սյունիքի ազատագրական պայքարը՝ ողջ ճշմարտությամբ, ոչ՝ սերոյական աղավաղված գունագեղը. ինչպես է ընկել Հալիձորի բերդը, ինչպես է սպանվել Մխիթարը:

Մեծ, ահավոր մեծ ջանքեր են պահանջվում մեզնից, որպեսզի ողջ մնանք բարոյապես, ֆիզիկապես դիմանանք էս անչափելի ցավին ու անարգանքին:

Որքան ենք սիրում խնդիրներ ստեղծել ու հետո ջանասիրաբար հաղթահարել դրանք՝ առանց դաս ու հասունության:

Հայաստանը, իրոք, ոչ մեկին պետք չէ, միայն հայերիս է պետք։ Պարզվում է՝ որքան էլ ցավոտ, բայց օգտակար ռեպլիկը ոչ թե սթափեցրել է, այլ նորանոր հայհոյանքների հոխորտուն ալիք է բարձրացրել՝ «դեռ երեկ ծառերի վրա ցատկոտող» սլավոններին ուղղված։

Իմ կյանքի ընթացքում երբեք չեմ հաշվել այլոց գրպանների պարունակությունը, առավել ևս, փորձել ուղղորդելու, թե տվյալ անձն իր վաստակը որտեղ և ինչպես ծախսի:

Երևան-Ստամբուլ-Երևան «աննախադեպ» չվերթի մասին լսելիս, դրան նվիրված հրճվանքը և ծաղկա-կոնֆետային թատրոնը դիտելիս, ակամայից հիշում եմ made in turkey անօդաչուները, բայրաքթարների վրա ցուցադրաբար իր ստորագրությունը դնող Բաքվի հաղթական զորահանդեսին էնվեր փառաբանող հրեշին, օդային ճանապարհով Արցախ տեղափոխված ահաբեկիչներին, հավանաբար, նաև զենք-զինամթերք, զինուժ, և աչքերիս առջև հառնում են բազում ավերածությունների և խլված կյանքերի դաժան պատկերներ: