Երևանում հուլիսի 17-ին սկսված իրադարձությունների վերաբերյալ 1in.am-ին հարցազրույց է տվել «Ռեգնում» գործակալության գլխավոր խմբագիր, քաղաքական վերլուծաբան Մոդեստ Կոլերովը: Հրապարակային գործունեություն ծավալող ռուս քաղաքական գործիչների արտոնյալ մասն ու քաղաքագետներն ունեն որոշակի առանձնահատկություն՝ նրանք մշտապես արտահայտում են Կրեմլի օրվա տեսակետը: Ժամանակի մեջ, նայած ստեղծված իրավիճակին, այդ տեսակետները լինում են նաև միմյանց հակասող, բայց երբեք չեն հակասում Կրեմլի օրվա քաղաքականությանը: Այս իրողության մեջ բազմիցս համոզվել ենք տարածաշրջանին ու Հայաստանին վերաբերող իրադարձությունների նրանց մեկնաբանությունների փաստով: Մոդեստ Կոլերովը ռուս քաղաքագետների բազմության մեջ փորձում է հնարավորինս պահել սեփական դեմքը՝ մեկ-մեկ իրեն թույլ տալով (արտոնվածի շրջանակներում) քննադատել իշխանություններին, բայց դա, կրկնում եմ, հազվադեպ է լինում, սովորաբար նա ասում է՝ ինչ պետք է Կրեմլին:
Ի՞նչը հանգեցրեց այսօրվա ճգնաժամային իրավիճակին Երևանում հարցին նա պատասխանել է՝ երկու գլխավոր պատճառ: «Առաջին՝ սոցիալական լայնածավալ ճգնաժամը Հայաստանում, որը իշխանությանը ընդդիմացող ցանկացած մեկին տալիս է առաքինի հեղափոխականի և գուցե նույնիսկ Ռոբին Հուդի կերպար: Երկրորդ պատճառը գործող իշխանության թուլությունն է, և հենց իշխանության թուլությունն էր պատճառը, որ ոստիկանական գունդը գրավողները ստացան այսպիսի վառ ընդգծված փողոցային աջակցություն և աջակցություն սոցիալական ցանցերում ու զանգվածային լրատվամիջոցներում»: Սոցիալական ճգնաժամը, սակայն, իշխանությանը ընդդիմացողին հեղափոխական չի դարձնում, դարձնում է քաղաքական ճգնաժամը: Բայց սա հարցի մի կողմն է, մյուս կողմում փաստն է, որ կատարվողը Կոլերովը համարում է ահաբեկչություն և շեշտում, որ «դա անհնարին կլիներ աշխարհի որևէ այլ քաղաքակիրթ երկրում»: Նաև օրինակներ է բերում՝ ահաբեկչական գործողությունները Փարիզում, Մյունխենում, «որտեղ որևէ մեկն անգամ մեկ վայրկյան չհապաղեց. միանգամից պարզեցին ահաբեկիչներին և ոչնչացրին»: Փաստացի՝ Մոդեստ Կոլերովը նույն հարթության մեջ է դնում «Սասնա ծռերի» զինյալներին և ԻՊ-ին, որ ստանձնել է Փարիզի ահաբեկչությունը: Ավելին՝ ահաբեկչությունը հովանավորելու մեղադրանք է ներկայացնում ՀՀ իշխանություններին, որոնց թուլության պատճառով «սովորական քրեական գործը քաղաքական հնչեղություն ստացավ»: Ի՞նչ իրավունք ունի նա նման եզրահանգումների: Ոչ մի, բայց Ռուսաստանում վաղուց իրավունք չեն հարցնում, նրանք սովորել են խոսել՝ ինչ ուզում են, երբ ուզում են և ինչի մասին ուզում են: Եվ չեն մոռանում՝ փաթեթավորել իրենց «անհանգստությամբ», «մտահոգությամբ», «պատասխանատվությամբ»: Այս անգամ էլ պարզվում է, որ «Մոսկվան անհանգստանում է իր գործընկերոջ կայունության համար», իսկ ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն «փարիսեցիություն են անում, երբ ասում են, թե պետք է զգույշ գործել զինյալների նկատմամբ»: Փաստացի՝ ռուսները նաև Հայաստանում կատարվող իրադարձություններով են շարունակում իրենց «կռիվն» ԱՄՆ-ի հետ՝ որոշելով, որ իրենք իրավունք ունեն նաև որոշել, թե ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն ինչ գնահատականներ տան տարբեր երկրներում կատարվող իրադարձություններին:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Իհարկե, այս ամենը, մեղմ ասած, անհեթեթ է, բայց Մոդեստ Կոլերովը հարցազրույցում նաև հայտարարել է. «Այս ահաբեկչական գործողությունը ոչնչացրեց Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի բարոյական կապիտալը կարգավորման գործում: Սա ցույց տվեց իշխանության թուլությունը, և հիմա ցանկացած ոք աշխարհում, ով հետևում է այս իրադարձություններին, գիտի, որ եթե Երևանում ինչ-որ որոշում կայացվի, կամ Երևանը համաձայնի հիմնախնդրի ինչ-որ կարգավորման, դա կարող է որևէ նշանակություն չունենալ, որովհետև կհավաքվի մարդկանց խումբ, Աստված մի արասցե, կգրավի Օպերայի շենքը կամ ինչ-որ թանգարան, կինոթատրոն, և վերջ, իշխանությունը կգնա և կսկսի երկխոսել նրանց հետ: Սա վատ է, սա մեծ վնաս է հասցնում պետության դիրքերին ընդհանրապես, ոչ թե իշխող ռեժիմի, կոնկրետ նախագահի, այլ պետության դիրքերին»: Սա ամենաարժեքավոր միտքն է ամբողջ հարցազրույցում: Դատելով ամբողջ հարցազրույցի տրամաբանությունից, պետք է հասկանալ ճիշտ հակառակը՝ դա օգուտ է պետությանը և ամրացնում է պետության դիրքերը, որի համար Մոսկվան պատրաստ է ՀԱՊԿ օպերատիվ արձագանքման հավաքական ուժեր ուղարկել Հայաստան՝ արտակարգ իրավիճակներին, ահաբեկչությանը հակազդելու համար, եթե Հայաստանը պաշտոնապես դիմի:
Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի ժամանակ ՀԱՊԿ-ը, կարծես, նման պատրաստակամություն չդսևորեց, փոխարենը Կրեմլը զինադադարի համաձայնության հասավ՝ երբ հայկական բանակը հակագրոհի էր դիմում:
Ստեղծված իրավիճակի ելքը Հայաստանը պիտի որոշի՝ սա միանշանակ է: Ինչ հայտարարություններ, հարցազրույցներ, «մտահոգություններ», խորհուրդներ ու հորդորներ էլ լինեն դրսից: Մեծ երկիր է Ռուսաստանը, բավարար ուժեր ու ժամանակ ունի սեփական ռոբինհուդներով զբաղելու, մեր հարցերը մենք պիտի լուծենք: