Guardian. Հալեպի կռվի մասին

Երեքշաբթի օրը Մյունխենում ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին համառություն կդրսևորի և դիվանագիտական ջանքեր կգործադրի՝ ուղղված Սիրիայի ճգնաժամի կարգավորման խաղաղ բանակցությունների անցկացմանը: Չնայած նրա վճռականությանը՝ իրականությունը ոչ միայն չի նպաստում բեկումին, այլև լուրջ կասկածներ է հարուցում ամերիկյան և արևմտյան ռազմավարության հիմնավորության հարցում: Արդեն մեկ շաբաթից ավելի է ռուսական օդուժը ռմբակոծում է ապստամբներով պահվող Հալեպը՝ օգնություն ցույց տալով ռազմականացված խմբավորումներին, որոնք աջակցություն են ստանում Իրանից, և սիրիական կառավարական զորքերին: Եթե պատերազմի այս կործանարար ռազմավարությունը շարունակվի, սիրիական քաղաքացիական պատերազմում ուժերի հավասարակշռությունը հիմնովին կփոխվի: Քերիի առաջարկած բանակցային լուծումը անկայուն է և կկորցնի ուժը, երբ Սիրիայում այլևս չի լինի ընդդիմություն, որին կարելի է ներկայացնել բանակցությունների սեղանի շուրջ: Իրականում Հալեպում և շրջակայքում հումանիտար աղետը պետք է ստիպի աշխարհին վերանայել իրավիճակը: Ձմեռային սառնամանիքի պայմաններում Թուրքիայի սահմանին են գտնվում արդեն Սիրիայի տասնյակ հազարավոր քաղաքացիներ: ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ կարող են փախչել ևս 300 հազար բնակիչներ: Այդ մարդկանց թվում է, թե իրենք գիտեն՝ ինչ ճակատագիր է իրենց սպասվում, եթե սիրիական կառավարական զորքերը գրավեն քաղաքը: Ասադի ռեժիմի կիրառած կտտանքների շարքում ՄԱԿ-ի վերջերս լույս տեսած զեկույցում նշվում է զանգվածային ոչնչացումը, այնպես որ՝ ռեժիմի դեմ ապստամբած Հալեպին սպառնում են սովը և զանգվածային կոտորածը:
Ռուսաստանի միջամտությունը Սիրիայի պատերազմին կարող է բեկումնային լինել, սակայն մարդկային ավելի շատ տառապանքների կհանգեցնի: Ընդամենը մեկ շաբաթում իրավիճակը Սիրիայում վատից վերաճեց սարսափազդուի: Քերին դա շատ լավ գիտի և հուսահատորեն պնդում է, որ բանակցություններ անցկացվեն: Սակայն դրանով չես ծածկի այն մռայլ իրականությունը, որ այսօր Օբամայի վարչակազմը տեսնում է իր ռազմավարության լիակատար պարտության մեջ: ԱՄՆ-ի հովանավորած գրոհայինները այսօր հակատանկային և հակազենիթային զինատեսակների կարիք ունեն, սակայն ոչ մի երաշխիք, որ կստանան: Եթե ոչինչ չփոխվի, նրանց ոչնչացնելը ժամանակի հարց է:
Հավանաբար հակամարտության այս կրիտիկական պահին արդեն հնարավոր չէ փրկել ամերիկյան քաղաքականությունը, սակայն չափազանց կարևոր է, որ Վաշինգտոնը հրապարակայնորեն հաշվետու լինի իր սխալների համար: «Կարմիր գծերը» Սիրիայում մեկ երևում էին, մեկ անհետանում, իսկ դրանց արդյունքը մարդկային հսկայական զոհերն էին: Մոսկվան ապացուցեց, որ ինքը շատ ավելի հետևողական է Ասադի ռեժիմի աջակցության հարցում: Հասկանալի չէ նաև, թե ինչ նկատի ուներ Քերին, երբ այս շաբաթ հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ն ունի նաև ազդեցության այլ լծակներ, եթե դիվանագիտությունը պարտություն արձանագրի: Ռուսաստանն առաջարկել է մարտի 1-ից դադարեցնել ռմբակոծությունները, սակայն այդ զավեշտալի առաջարկությունը Ռուսաստանին երեք շաբաթ է թողնում Հալեպը գրավելու և իր նպատակին հասնելու համար: Դաժան իրականությունը այսպիսին է՝ ԱՄՆ-ը ռուսական միջամտության պատճառով գործողությունների չափազանց քիչ տարբերակ ունի այլևս: Ռուսաստանի միջամտության հետևանքով Սիրիայի հյուսիսում Արևմուտքից վերահսկվող «ոչ թռիչքային գոտու» ստեղծման խոսակցությունները կորցրել են իմաստը: Դա հնարավոր էր անել պատերազմի շատ ավելի վաղ փուլում: Հիմա բոլոր գործողությունները հղի են Ռուսաստանի հետ հակամարտության ընդլայնմամբ, որ Օբամայի վարչակազմը չի կարող թույլ տալ: Այն, ինչ այսօր կատարվում է Հալեպում, շուտով կհիշեցնի 90-ականների Սարաևոն, սակայն այս անգամ անիմաստ է օգնություն սպասել որևէ տեղից, իսկ արդյունքը կլինի ներգաղթի ճգնաժամի ուժգնացումը: Դա Սիրիայում Արևմուտքի պարտության խորհրդանիշն է: Հալեպը արդեն սև բիծ է դարձել ՄԱԿ-ի խղճի վրա, ամերիկյան վարչակազմի վարկանիշի վրա, որքան էլ ցանկանար բարի նպատակներ հետապնդողի դերում լինել:

Մեկնաբանություններ