«ԵԹԵ ԱՄԵՆ ՇԱԲԱԹ ՄԻՏԻՆԳ ԱՆԵՆՔ, ԷՍ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ՉԻ՞ ՀՈԳՆԻ»

Հայ-թուրքական արձանագրությունների, ղարաբաղյան հիմնախնդրի շուրջ քննարկումներում ընդգրկված են հիմնականում իշխանական ուժերի ներկայացուցիչները, իսկ ընդդիմադիրները, մասնավորապես, ՀԱԿ-ը, այնքան էլ ակտիվ չեն։ Ինչո՞վ է պայմանավորված այս պասիվությունը, հարցրինք ՀԺԿ-ի քարտուղար, ՀԱԿ-ի ներկայացուցիչ ԳՐԻԳՈՐ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻՆ։
-Մենք և՛ հայտարարություններով, և՛ առանձին դիտարկումներով անդրադարձել ենք այդ խնդիրներին։ Ի՞նչ է նշանակում պասիվ ենք,- հակաճառեց ընդդիմադիր գործիչը։- Որոշ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներ, ովքեր ցույց են տալիս, թե ընդդիմադիր են, ի՞նչ են ասում, որ մենք չենք ասում։ Այսօր թուրքերը հայտարարում են, թե հայ-թուրքական արձանագրություններն իրենց Մեջլիսին պիտի ներկայացնեն, իսկ մերոնք Սահմանադրական դատարանի որոշումն ունեն արդեն, այնպես որ, գործընթացը սառեցված չէ։ Չնայած պետք է փաստել, որ իրադարձությունները դանդաղ են առաջ շարժվում։
-Մինչդեռ արագ զարգանալու միտում ունեն, կարծես, Ղարաբաղի հիմնախնդրի շուրջ գործընթացները։
-Այս երկու հարցերը խիստ փոխկապակցված են, չնայած իշխանությունները հերքում են սա, հայտարարելով, թե արձանագրություններում նախապայմաններ չկան։ Այնինչ, Սահմանադրական դատարանը հստակ արձանագրեց, որ գոյություն ունեն նախապայմաններ։ Թուրքիայի իշխանությունները ևս հայտարարում են, որ այս գործընթացները պետք է փոխկապակցված առաջ ընթանան։
-Ընդդիմության մյուս թևը, ի դեմս ՀՅԴ-ի, վերապահումներով ողջունեց ՍԴ-ի վճիռը։ Դուք և՞ս այս կարծիքին եք։
-ՍԴ-ն որոշեց, որ հայ-թուրքական արձանագրությունները համապատասխանում են Հայաստանի Սահմանադրությանը։ Մնացածն այդ որոշման հետ բացարձակապես կապ չունի։ Կարծում եմ` արձանագրություններում ներառված կետերը` սահմանների հարցը, հանձնաժողովի ստեղծումը և այլն, անընդունելի են։ Ֆուտբոլային դիվանագիտությունն ի սկզբանե անիմաստ էր, և կարելի է արդեն տապալված համարել։
-Հայ-թուրքական արձանագրությունները և՞ս։
-Նախ, բացի Հայաստանից և Թուրքիայից, այս գործընթացում ներկա են նաև այլ պետություններ, և նրանց է պատկանում վճռորոշ խոսքը։ Կարծում եմ` ճնշումներ կլինեն երկու երկրների վրա։
-Եվ ո՞ւմ ավելի շատ կճնշեն։
-Մերոնք ասել են` նախ Թուրքիան թող վավերացնի, հետո Հայաստանը, բայց ժամանակը ցույց կտա, թե ինչպես կզարգանան գործընթացները։ Չի բացառվում, որ երկու կողմերին էլ կանչեն ու ասեն` գնացեք միևնույն օրը վավերացրեք։ Կամ ուշ գիշերով անսպասելիորեն նմանատիպ մի որոշում կայացնեն։ Չէ՞ որ մեզ «հոգեհարազատ» է գիշերային դիվանագիտությունը։
-ՀԱԿ-ի պասիվությունը չէ՞ պատճառը, որ արդեն խոսվում է նոր ընդդիմություն ձևավորելու անհրաժեշտությունից։
-Ողջ հեռուստաեթերը կառավարվում է մեկ կենտրոնից, և իշխանական քարոզչամեքենան ամեն ինչ անում է` նման ընդդիմության անհրաժեշտությունն ի ցույց դնելու համար։ Մինչդեռ ընդդիմադիր նոր ուժը հայտարարություններով չի ձևավորվում, ժողովուրդը պետք է ընդունի նրան որպես ընդդիմություն։ Եթե ասում են, թե ընդդիմություն են ու քննադատում են միայն արտգործնախարարին` չպահանջելով նախագահի հրաժարականը, որն արտաքին քաղաքականության պատասխանատուն է, ուրեմն էլ ի՞նչ ընդդիմություն։
-Ձեր «քարը» ՀՅԴ-ի «բոստանին» էր ուղղված, այսինքն, կարծում եք, այդ ուժին չի՞ հաջողվում ընդդիմադիրի «մունդիր հագնել»։
-Այո, չեմ կարծում, թե դա նրանց հաջողվում է։ Ի դեպ, շատերն են այսպես կարծում։ Ի՞նչ է նշանակում` չեն ընդունում արտաքին քաղաքականությունը, իսկ մնացած հարցերում համակարծիք են։ Ի՞նչն են ընդունում` մարտի մե՞կը, երկրի կոռումպացված վիճա՞կը, գների ա՞ճը։ Եթե իշխանության մեջ չես, չի նշանակում, թե ընդդիմություն ես։ Դա չափազանց քիչ է։ Շատ քաղաքական գործիչներ կան այսօր, որոնք իշխանության մեջ չեն, բայց գովերգում են այդ իշխանությանը։ Ասենք, որ նրանք ընդդիմությո՞ւն են։ Նրանց ասածը դասական ընդդիմության կարգավիճակն է, իսկ մեր իրականությունն այլ է։ Զորօրինակ, «Ազգային միաբանությունը», որը իշխանության մաս չէ, համարենք ընդդիմությո՞ւն։
-Անդրադառնանք «ներկոնգրեսային» խնդիրներին։ Կրկին խոսակցություններ կան, որ կոնգրեսի մաս կազմող քաղաքական ուժերը լուրջ դժգոհություններ ունեն Տեր-Պետրոսյանի ընտրած մարտավարությունից։ ՀԺԿ-ն դժգոհողների մե՞ջ է։
-Տպավորություն է ստեղծվել, թե ակտիվ քաղաքական պայքարը միայն հանրահավաքների կազմակերպումն է։ Բայց այսօր երթեր են անցկացվում, հայտարարություններ են արվում, գնահատականներ են տրվում ներքին և արտաքին քաղաքականության առնչությամբ։ Կարծես իներցիոն սովորություն է դարձել, որ պետք է ամեն օր միտինգներ կազմակերպվեն։ Շիտակ խոսենք. եթե ամեն շաբաթ միտինգ լինի, չի՞ հոգնի էս ժողովուրդը։ Ինչպե՞ս կարելի է ակտիվությունը միայն հանրահավաքներով չափել։ Մենք այս ճամփաներով անցել ենք, և չեմ կարծում, որ ներկայումս ավելի ակտիվ լինելու հնարավորություն կա, իսկ մենք այդպես չենք վարվում։
-Այս հանդարտ ընթացքով ՀԱԿ-ը կկարողանա՞ հասնել վերջնանպատակին։
-Այսօր ՀԱԿ-ն է միակ ընդդիմադիր ուժը, որը վայելում է հասարակության համակրանքն ու ներկայանում արմատական ընդդիմության դիրքերից։ ՀԱԿ-ն ունի պատասխանատվություն և պարտավոր է առաջնորդել ժողովրդին` սահմանադրական կարգը սահմանադրական ճանապարհով վերականգնելու պայքարում։ Սա է մեր հիմնական նպատակը։
-Իսկ արտահերթ խորհրդարանական կամ նախագահական ընտրությունների հավանականություն կա՞։
-Եթե ոմանք կարծում են, թե արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններն անհրաժեշտություն են այսօր, ապա մենք հավանական ենք համարում և՛ խորհրդարանական, և՛ նախագահական արտահերթ ընտրությունները։ Կյանքը ցույց կտա` հավանականը կդառնա՞ ակնհայտ, թե՞ կմնա անհնարինի տիրույթում։ Ի վերջո, ամեն ինչ էլ հնարավոր է։ Սպասենք։
Զրուցեց Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ