ՀՅԴ-Ն ԵՐԵԿ ՈՂՋՈՒՆՈՒՄ ԷՐ, ԱՅՍՕՐ ՕՏԱՐ ԽԱ՞Ղ Է ՀԱՄԱՐՈՒՄ

«Երկիր» օրաթերթի 06.12.2011 թ. համարում տպագրված «Ո՞ւմ է ձեռնտու «Արևմտահայոց երրորդ համագումարը» հոդվածում ՀՅԴ Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանի մեկնաբանություններն ակնհայտորեն տարակարծության տեղիք տվեցին: Ամենևին հակված չլինելով պաշտպանելու որևէ կողմի շահերը և առաջնորդվելով այն կարևորագույն սկզբունքով, որ ազգային հարցերը, որոնք ամենևին այս կամ այն ուժի կամ անհատի մենաշնորհը չեն, բանավեճի առարկա չեն կարող դառնալ մամուլի էջերում, ձեռնպահ մնալով որևէ մեկնաբանությունից, մեր լրագրողական պարտքն ենք համարում ընթերցողին ներկայացնել Կարեն Միքայելյանի հետ վերջերս մեր ունեցած հարցազրույցի այն հատվածը, որը տեղի սղության պատճառով դուրս էր մնացել և վերաբերում է դեռ 2006-ին Միքայելյանի նախագծին ՀՅԴ բյուրոյի տված գնահատականին: Կարծում ենք` այն հնարավորինս լույս կսփռի որոշ «անհասկանալի ձևակերպումների» վրա:

Նախ հիշեցնենք, որ «Երկիր»-ի վերոհիշյալ հոդվածում, ՀՅԴ Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանը, խոսելով վերջերս արևմտահայության խնդիրներով «աննախադեպ ակտիվություն ցուցաբերող» կազմակերպությունների մասին, մասնավորապես անդրադառնում է Կարեն Միքայելյանի նախաձեռնությամբ «Արևմտահայերի երրորդ համագումարի» կազմակերպմանը: ՀՅԴ ներկայացուցչը տալիս է այսպիսի գնահատական. «Հրապարակայնորեն վնասելու հավանականություն ունի և կարող է ներքին պառակտման նորանոր շերտեր ավելացնել: Կարծելով, որ ինչ-որ դրական բան են անում, սա կարող է գործին վնասել, որովհետև սա նաև շփոթ կստեղծի և կօգտագործվի օտար շրջանակների կողմից` մեզ իրականում զրկելով այն հիմնական իրավունքից, հատկապես տարածքների նկատմամբ, որ ունի Հայաստանը: Պետք է ուշքի գան և այդ մտքից հետ կանգնեն: Չեմ կարծում, որ բոլոր մասնակիցներն են զգում, որ դա խաղ է: Պետք է հետ կանգնել, քանի դեռ ուշ չէ»:
Իսկ այժմ ներկայացնում ենք Կարեն Միքայելյանի խոսքն առանց կրճատումների։
«ՀՅԴ ծրագրում գրված է, որ այսօրվա Հայաստանի Հանրապետությունը իրավահաջորդն է առաջին Հանրապետության և պետք է ներկայացնի իր պահանջները «Վիլսոնյան Հայաստանի» նկատմամբ: Այս տեսակետը, իմ կարծիքով, գիտական չէ և չի համապատասխանում իրականությանը: Ինչո՞ւ: Որովհետև ՀՀ Սահմանադրությունը չի արձանագրում, որ ներկայիս ՀՀ-ն առաջին հանրապետության իրավահաջորդն է: Իսկ սա ոչ թե սխալ է, այլ հանցագործություն է: Ադրբեջանն ու Վրաստանն իրենց սահմանադրություններում վավերացրել են, որ իրավահաջորդն են 1918-20 թթ. հանրապետությունների, իսկ մենք դա չենք անում: Կարծում եմ` ճիշտ կլիներ, որ ՀՅԴ-ն իր ծրագրում նշեր, որ իրենց նպատակն է վերանայել ՀՀ Սահմանադրությունը, և հաստատել առաջին հանրապետության իրավահաջորդությունը: Ինչո՞ւ դաշնակցությունն Ազգային Ժողովում չի բարձրացնում Սահմանադրության սխալն ուղղելու հարցը: Չէ՞ որ իրողությունն այն է, որ Հայոց պահանջատիրությունն արգելված է ներկայիս Սահմանադրությամբ, դրանում ոչ մի խոսք գրված չէ այն մասին, թե մենք պետք է ազատագրենք Արևմտյան Հայաստանը` հիմքում ունենալով Սևրի դաշնագիրը: Եկեք գրե՛նք: Եթե մեր կազմակերպությունը մի քանի տարի առաջ կայացած լիներ, մենք կկարողանայինք մեր իշխանություններին ներկայացնել այդ պահանջը: Իսկ ՀՅԴ-ն ունի այդ հնարավորությունը, քանի որ ներկայացված է խորհրդարանում»:

-Պարոն Միքայելյան, իսկ երբևէ ՀՀ իշխանություններին, քաղաքական կուսակցություններին ներկայացրե՞լ եք ձեր ծրագրերը` մասնավորապես, Արևմտահայերի 3-րդ համագումարի հրավիրման, արևմտահայության ներկայացուցչական մարմին ստեղծելու առնչությամբ:
-2006-ին ես հանդիպեցի վարչապետ Անդրանիկ Մարգարյանի հետ, ցույց տվեցի մեր նախագիծը: Ասաց` Կարեն, կա երկու ուժ, որոնք կարող են խանգարել այս նախագծի իրականացմանը` դաշնակցությունն ու իշխանությունները: Բայց երկուսին էլ վերցնում եմ ինձ վրա, երկուսն էլ հաղթահարելի են: Ասաց, ես մշեցի եմ, ու այս գաղափարի իրականացումը շատ հոգեհարազատ է ինձ, բայց համոզված եմ, որ ՀՀ իշխանություններն այսօր սա ի վիճակի չեն անելու: Անդրանիկ Մարգարյանը նույնիսկ առաջարկեց աշխատանքի բաժանում կատարել, սահմանազատելով Սփյուռքի ու Հայաստանի դերերը, որպեսզի կարողանանք արդյունավետորեն պաշտպանել հայկական շահերն աշխարհում: Այդ մասին ժամանակին գրվեց «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթում: Հանդիպեցի նաև Վարդան Օսկանյանի հետ, նա ևս նույն կարծիքին էր: Իսկ հաջորդ իմ հանդիպումն արդեն վարչապետ Սերժ Սարգսյանի հետ էր: Նույն խոսակցությունն ենք ունեցել: Սերժ Սարգսյանը ևս շատ գովելի համարեց մեր առաջարկը, նշելով, որ ճիշտ են ընտրված ուղղությունները, սակայն նախապատրաստական լուրջ աշխատանք է պահանջվում: Դարձյալ կարևորեց աշխատանքի բաժանումը Սփյուռքի ու Հայաստանի միջև: ՈՒնենալով ՀՀ ղեկավարության դրական վերաբերմունքը` հանդիպեցինք դաշնակցության ներկայացուցիչների հետ, նրանք ևս ողջունեցին գաղափարը: Իմ ձեռքի տակ է ՀՅԴ-ի արձագանքը` ի պատասխան մեր 2006 թ. հունիսին ուղարկած նամակի. «Մենք ջերմորեն շնորհավորում ենք Ձեր կողմից այս շատ կարևոր ռազմավարական խնդրի արծարծումը, նկատում ենք առաջնահերթ և ձգտում ենք այս ուղղությամբ անհրաժեշտ ազգային ընդհանրական համախոհության հիմքեր գոյացնել: Մեր կարծիքով` Ձեր կողմից առաջարկվող աշխատանքի նախապատրաստական գործընթացը ու, առհասարակ, առաջադրված թեմայով համագումարի անցկացման հարցը, ըստ էության, իր մեջ ունենալով մի շարք հիմնական սկզբունքային հարցեր, տակավին հասունացած չէ, որպեսզի ՀՅԴ-ն իր ներկայացուցչական կազմով մասնակցի համագումարի կազմակերպչական համաժողովի աշխատանքներին: Այնուհանդերձ, հարցի կապակցությամբ մտքերի բյուրեղացման ու գործնական կարևորությունների քննարկման նպատակով, պատրաստակամություն ենք հայտնում մասնագետ գործընկեր գործուղել` մասնակցելու Ձեր նախաձեռնած խորհրդակցական գործընթացին»: Չնայած ՀՅԴ-ն համարեց, որ դեռ այն ժամամակ խնդիրը հասունացած չէր, բայց ողջունեց մեր քայլն ու պատրաստակամություն հայտնեց համագործակցության:
Բացի այդ, մի քանի անգամ հանդիպել ենք Հրանտ Մարգարյանի, Կիրո Մանոյանի հետ, փորձել հասկացնել, որ իրավական փաստաթղթով` ներկայիս ՀՀ Սահմանադրությամբ, այս պետությունը չի համարվում առաջին հանրապետության իրավահաջորդը: Մեր հարցադրմանը պատասխանել են` երբ կգանք իշխանության, կանենք, հարցրել եմ` իսկ ե՞րբ եք գալու իշխանության, քանի՞ տարի հետո, որքա՞ն պիտի նստենք ու սպասենք: Իսկ գուցե գաք իշխանության ու հանկարծ մտափոխվե՞ք, թե դարձյալ ժամանակը չէ հարցը բարձրացնել: Այդ ժամանա՞կ ինչ ենք անելու:
Մեկնաբանությունները թողնում եմ ընթերցողին:
Արմինե ՍԻՄՈՆՅԱՆ

Մեկնաբանություններ