Քաղաքական մոլագարությունն ու աղանդավորական մտահայեցողությունը թույլ չեն տալիս մեր պատմությանը անաչառ առերեսվելու։ 20-րդ դարասկզբի մեր պատմությունը շատ ավելի բարդ ու խճճված է եղել, քան սովորաբար ներկայացվել է։ Բայց հենց այդ պատմությունն է, որ պետք է օգներ, ի տարբերություն էշի, երկու անգամ նույն գետը չմտնել։
Չեմ խոսում այն մասին, որ Ռուսաստանը լավ պետություն է կամ վատ, չեմ ասում նրա հետ հեշտ է աշխատել կամ դժվար։ Ընդամենը ասում եմ` նրա հետ անհրաժեշտ է աշխատել, ու դա մեզ է անհրաժեշտ։ Իսկ ամենակարևորը՝ մեզ է պետք այնպիսի մարդ, թիմ, որը Ռուսաստանի հետ կկարողանա աշխատել։ Հակառակը չկա։
Մեծ հակամարտությունների ընթացքում, անգամ հակամարտ մեծ խաղացողները, չեն այրում բոլոր կամուրջները և վարագույրի հետևում շարունակում են սակարկել։ Սա պետք է նկատի ունենալ, որպեսզի նորից չստացվի, որ 1920 թ. հունվարյան «գեղեցիկ» օրվա պես պայմանական անգլիացիները կուլիսներում Լեհաստանի մասով բոլշևիկների հետ բաներ պայմանավորվեն, փոխարենը սիրուն ու աննկատ թռնեն Կովկասից ու թողնեն քեզ один на один։
Այն, ինչ անում է այսօր Նիկոլը, գոնե այս պահին Ռուսաստանի համար միևնույնն է, Հայաստանի համար է, որ միևնույնը չպետք է լինի։ Այստեղ է աղետը։
Գարեգին Պետրոսյան