Այսօր Հայաստանում արձանագրվում է ոչ թե պատմություն, այլ հակապատմություն

Պատմությունը միայն իրադարձություններն ու փաստերը չեն, այլ, նախ և առաջ, ոգին է, ոգեկանությունն այն ազգի, որով ձևավորվել ու առաջ է շարժվում, անջնջելի հետքեր թողնելով ժամանակների հուշամատյաններում: Պատմական ոգու մեջ մնալն էթնիկ հավաքականության համար կենսական պահանջ է, դրանից արտաքսվելով դուրս ես մղվում նաև ազգային ուղեծրից:

Այսօր Հայաստանում արձանագրվում է ոչ թե պատմություն, այլ հակապատմություն:

Իշխանություն զավթած արկածախնդիրների ու օտարամիտների վարչախումբը փորձում է հայոց երկիրը շեղել իրեն միանգամայն խորթ ու վտանգավոր հուն, ուր տեղ պիտի գտնեն խորապես աղճատված հայկական դիմապատկերը և մասնատված հայրենիքը: Փորձ է արվում ազգը վերածել դիմազուրկ ու աննպատակ զանգվածի՝ ահագնացող աշխարհում լոկ ֆիզիկապես գոյատևելու հեռանկարով:

Զուր ճիգեր են. Հայաստանը, ձևավորման նախնական շրջանից ի վեր, տեր է անկրկնելի ոգեկանության, և կանխանշել է իր հարատև ընթացքը: Հայոց տիպային ոգին զգացել ու տեսել են բազում երկրներ ու ազգեր, նաև՝ այն բարբարոսներն ու տիրակալները, որ միառժամանակ տիրացել են երկրին:

Պատմության մեջ ազգը մշտապես պետք է տեսնի սեփական ոգին, եթե նույնիսկ ժամանակային փաստերը այլ տարեգրություն են թելադրում: Դու կարող ես լինել անցյալի, ներկայի ու ապագայի նույնիսկ այն դրվագներում, որտեղ ոչ մի ապացույց չկա քո ներկայության: Ինքդ չես ներկա, ներկա է քո ոգին, ինչպես, օրինակ, այս չափածո պատմության մեջ:

ՆԱԲՈՒԳՈԴՈՆՈՍՈՐԻ ԵՐԱԶԸ

«Մի երազ տեսա, և հոգիս խռովվեց

այդ երազը հասկանալու համար»:

(Դանիելի մարգարեությունից՝ 1, 2)

Գերտերություն էր ահեղ Բաբելոնը Նաբուգոդոնոսոր

արքայի օրոք:- Աշխարհակալի հովերով տարված,

իր ցերեկային բաղձանքներից զատ, նա ախորժալից

երազներ էր տեսնում այն մերձ ու հեռու երկրների մասին,

որ դեռ չէին կքել բաբելոնյան անհագ կրքի ներքո,-

երազներում նրա վետվետում էր նաև երկիր Հայասան…

Եվ ահա մի օր, հարեմի փափուկ մահիճներից մեկում,

վերջին սերմնակաթիլը հազիվ սպառած,

հիպնոսին տրվեց խոնջահար արքան, ու տեսավ երազ

զարհուրալից - երկիրն իր անդարձ փոշի է դառնում,

իսկ նոր հասակ առնող, համեստ Հայասան

կանգուն է մնում հավիտյանս:

Դողահար արքան շտապ պալատ կանչեց

իմաստուններին ու մոգերին հայտնի և պահանջեց

մեկնել երազն իր դժնի: Նրանք պապանձված

մնացին անգետ, միայն մարգարե Դանիելը պարզեց,

որ երազն այդ ինքն իր ճիշտ մեկնությունն է -

ինչ-որ տեսնված է՝ ի կատար կածվի:

Կատաղեց արքան, հրամայեց գուբը նետել մարգարեին,

իսկ մյուսներին ձաղկել մահու չափ:-

Նաբուգոդոնոսորը վերադարձավ մատաղ հարճերի մոտ,

բայց մոռանալով հեշտություն ու կիրք,

նրանց գիրկն ընկած, հովազի հանգույն մռլտում էր՝

դե սպասիր, Հայասա…

դե սպասիր, Հայասա…

Մնացյալը հայտնի է մատենագիրներին:

Հրանտ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

Մեկնաբանություններ