ԱԱԾ նախկին տնօրենը ձգտելու է հեղափոխությունից ստացած իմիջային դիվիդենդները փոխակերպել քաղաքական ամուր դիվիդենդների
13.12.2019 | 00:14
Իշխանափոխությունից հետո երկար ժամանակ քաղաքական վերլուծությունների հիմնական թեմաներից մեկն ընդդիմադիր դաշտում առաջացած վակուումն էր։ Զավեշտալի է‚ որ հանրության մոտ երկար ժամանակ չկար այդ բաց դաշտը լրացնելու պահանջ։ Գուցե դա հասկանալի էր‚ քանի որ հանրությունը‚ դժգոհ լինելով շուրջ 20 տարի իշխած քաղաքական ուժից‚ իշխանության բերեց ընդդիմության առաջնորդին և համարեց‚ որ իր գործը գոնե մի որոշ ժամանակ կատարել է։ Ինչպես որոշ վերլուծաբաններ էին պատկերավոր նշում‚ հեղափոխությունից հետո սկսվել էր քաղաքական կարանտինի շրջան‚ և հասարակությունը պարզապես սպասում էր‚ թե իշխանության բերած իր քաղաքական ուժը կամ հասարակական շարժումները երբ են ի վերջո իրականացնելու հրապարակում հնչեցրած խոստումները։ Նոր իշխանությանը տրվել էր յուրօրինակ քարտ բլանշ‚ և դա չէր սահմանափակվում ավանդական 100 օրերով կամ կարանտինային այլ ժամանակաշրջաններով։ Այդ ժամանակը բավականին երկար էր նաև այն պատճառով‚ որ իշխանության եկած ուժերը հմտորեն մանիպուլացնում էին հասարակությանը‚ և վերջինս էլ առանձնապես դեմ չէր մանիպուլացվելուն ու զբաղվելուն ինքնախաբեությամբ՝ հուսալով‚ որ այնուամենայնիվ ինքը չի սխալվել‚ և ինչպես հիմա նորաձև է ասել‚ իրենց սրտի իշխանություններին են բերել‚ իսկ Նիկոլ Փաշինյանն իրենց սրտի վարչապետն է։
Ակնհայտ էր նաև‚ որ իշխանության‚ հետո նաև անձամբ Նիկոլ Փաշինյանի վարկանիշի անկմանը զուգահեռ‚ էյֆորիայից դուրս գալուց հետո դժգոհությունների ֆոնին‚ երբ հասարակության մի մասը սկսեց հասկանալ‚ որ իրենց խաբել են‚ իրականում հեղափոխություն չի եղել‚ այլ ուղղակի իշխանության փոխանցում Սերժ Սարգսյանից Նիկոլ Փաշինյանին‚ և այսօրվա իշխանություններն ըստ էության նախորդների իրավահաջորդն են‚ առաջացան տեղային դժգոհություններ։ Այս ֆոնին առաջացավ այլընտրանքի պահանջարկ և սրանից բխող հարցադրում. լավ‚ եթե ոչ Նիկոլ Փաշինյանը‚ ապա էլ ո՞վ։ Այս պարագայում վերջին ամիսներին տեսնում ենք‚ որ ընդդիմադիր դաշտում որոշակի տրանսֆորմացիաներ են սկսվում։ Եթե նախկինում Նիկոլ Փաշինյանին բավական հեշտ էր մանիպուլացնել հասարակությանը‚ քաղաքական խնդիրները բերում հանգեցնում էր ներկաների ու նախկինների երկընտրանքին‚ հարցերը մտցնում էր սև-սպիտակի դաշտ ու հասարակությանն ահաբեկում էր նրանով‚ որ եթե իրենք չլինեն իշխանության ղեկին‚ ապա վերադառնալու են Սերժ Սարգսյանը կամ Ռոբերտ Քոչարյանը‚ ապա այս ընթացքում սկսեցին ձևավորվել քաղաքական ուժեր‚ որոնք օրգանապես որևէ կերպ կապված չեն նախկին ռեժիմի հետ։ Սկսեցին ստեղծվել նոր կուսակցություններ‚ նոր հասարակական շարժումներ և այլն։ Միևնույն ժամանակ հենց հեղափոխությունից հետո‚ երբ շատերը հարցնում էին‚ թե արդյոք Հայաստանում կարող է ձևավորվել նոր ընդդիմություն‚ շրջանառվում էր մի վարկած‚ ըստ որի՝ գուցե հենց իշխանության միջից առաջանա ընդդիմություն‚ ինչպես 1990-ականների սկզբին‚ երբ իշխանափոխությունից ընդամենը մեկ տարի անց Վազգեն Մանուկյանը ձևավորեց ընդդիմադիր նոր քաղաքական ուժ‚ որը‚ հետագայում մի շարք կուսակցությունների հետ համախմբվելով‚ բավականին լուրջ ընդդիմություն դարձավ Վազգեն Մանուկյանի նախկին համախոհ‚ ՀՀՇ-ի ղեկավար Լևոն Տեր-Պետրոսյանին։
Այդ վարկածը կարծես թե հեռու չէ իրականությունից‚ քանի որ ըստ էության հեղափոխությունից մոտ մեկ տարի անց իշխանության ներսում լուրջ ճգնաժամ առաջացավ ուժայինների հետ և առաջին հերթին՝ ԱԱԾ արդեն նախկին տնօրեն Արթուր Վանեցյանի առնչությամբ։ Ավելորդ է հիշեցնել‚ թե ինչ հայտարարությամբ Վանեցյանը լքեց պաշտոնը։ Այդ հայտարարությունը սովորական հրաժարականի դիմում չէր‚ այլ քաղաքական մանիֆեստ‚ որը ուներ երկու բաղադրիչ. մի կողմից՝ սպայի պատվի հարց էր դրվում‚ քանի որ նորմալ սպան չի կարող հանդուրժել այն‚ ինչ կատարվում է Հայաստանում‚ մյուս կողմից կար կանգ առնելու քաղաքական կոչ։ Այս հայտարարությունը գնահատվեց որպես քաղաքականություն մուտք գործելու բավականին լուրջ հայտ։ Խնդիրն ընդամենն այն էր‚ թե ինչպես պետք է այդ մուտքն իրականացվի։ Տվյալ դեպքում կարելի է արձանագրել‚ որ իշխանությունից պոկվեց հեղափոխության խորհրդանիշներից‚ հետհեղափոխական փուլի գլխավոր հերոսներից մեկը‚ որը բավականին լուրջ‚ խարիզմատիկ դեմք է‚ և որը Փաշինյանի իշխանության հիերարխիայում երկրորդ դեմքն էր‚ և որը դուռն իր հետևից աղմկալի շրխկոցով փակեց ու հեռացավ պաշտոնից։
Ըստ էության‚ հույսեր ձևավորվեցին‚ որ հենց Արթուր Վանեցյանը կարող է դառնալ այն առաջնորդը‚ որ պակասում է ընդդիմադիր դաշտին։ Բավականին ուշագրավ է‚ որ երբ փաշինյանական կեղծ օգտատերերն ու պողոսները փորձեցին արատավորել Վանեցյանի կերպարը՝ նրան կապելով նախկինների հետ‚ ԱԱԾ նախկին տնօրենը շատ արագ արձագանքեց և զգուշացրեց՝ իրեն չկապել ոչ նախկինների‚ ոչ էլ ներկաների հետ։ Եթե ինչ-որ բանով էլ հետագայում զբաղվի‚ ապա հավանաբար նոր քաղաքական ուժ է լինելու։ Հնչեց այս ուղերձը։ Իհարկե եղան փոխհրաձգություններ անձամբ վարչապետի և Վանեցյանի միջև‚ սակայն վերջինս բավականին լուրջ ապարատային հաղթանակ տարավ։ Եթե մինչ այդ Նիկոլ Փաշինյանի խոսքը վերջնական էր‚ ապա վարչապետի ցանկացած հարձակման Վանեցյանը պատասխանում էր ոչ պակաս մարտական‚ նույնիսկ հարցազրույցներից մեկում նա շեշտել էր‚ թե կառավարության ղեկավարն անընդհատ իր մոտ բանագնացներ է ուղարկում՝ առճակատումը դադարեցնելու համար։ Ի վերջո‚ ստիպված էր զիջել Նիկոլ Փաշինյանը՝ մտածելով‚ որ Վանեցյանի հետ գլուխ դնելը հղի է հետևանքներով։ Հավանաբար վարչապետը‚ ավելի քան որևէ մեկը, գիտի նույն Վանեցյանի հնարավորությունները թե՛ ինֆորմացիայի‚ թե՛ կապերի‚ թե՛ ուժային կառույցների վրա ազդեցություն ունենալու‚ թե՜ արտաքին կապերի առումով։
Պետք է արձանագրել‚ որ վերջին ամիսների ընթացքում Վանեցյանը շատ հետևողականորեն‚ շատ զգույշ‚ շատ կշռադատված ու քայլ առ քայլ մուտք է գործում քաղաքական դաշտ։ Ըստ էության‚ նա սկզբնական փուլում փորձում է ցեմենտել‚ ամրապնդել այն դիրքերը‚ որ ունի ներքին քաղաքական և արտաքին ճակատներում‚ թե ապարատային հատվածում‚ թե ուժայինների հետ հարաբերություններում։ Այս տեսակետից հատկանշական են ծննդյան կապակցությամբ Վանեցյանի ստացած որոշ շնորհավորանքներ։ Մասնավորապես‚ խոսքը ռուսաստանյան ռազմական իսթեբլիշմենթի ամենաազդեցիկ մարդկանցից մեկի՝ Չեչնիայի նախագահ Ռամզան Կադիրովի մասին է‚ որը ջերմ խոսքերով շնորհավորեց‚ ինչպես ինքն էր գրել‚ իր մեծատառով եղբորը։ Շնորհավորանքը‚ բացի անձնականից‚ ուներ նաև ակնհայտ քաղաքական շեշտադրումներ‚ քանի որ Կադիրովը ոչ միայն նշում էր Վանեցյանի լավ պատրաստվածությունը որպես մասնագետի‚ այլև նրան կարևորում էր որպես հայ-ռուսական բարեկամության ջատագովի։ Սա քաղաքական ուղերձ էր‚ որը չէր կարող լինել առանց Կադիրովից ավելի վերև կանգնած ատյանների համաձայնության։ Իսկ Կադիրովից վերև ռուսական փաստացի հիերարխիայում միայն ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինն է։ ՈՒշագրավ է‚ որ տարիներ առաջ Կադիրովը նույնիսկ չէր ընդունում որոշ ժամանակ ՌԴ նախագահի պաշտոնը զբաղեցրած Մեդվեդևին։ Սա ակնհայտ ուղերձ էր‚ որը հասկացնում էր‚ որ Վանեցյանն առանձնակի է գնահատվում ռուսական որոշ շրջանակներում։
Այս ամենի նուրբ շարունակությունն էր Վանեցյանի պատասխան շնորհակալությունը Կադիրովին‚ որի տեքստում առկա էին գրեթե նույն շեշտադրումները։ Հետաքրքիր էր նաև հրապարակված մի լուսանկար‚ որտեղ պատկերված էր Վանեցյանը մի շարք ուժայինների հետ‚ որոնց մի մասը Ռուսաստանի հերոսներ էին‚ Կադիրովի շրջապատից և մեծ կշիռ ունեն ռուսական ուժային իսթեբլիշմենտում։ Սա ևս մեկ քայլ էր՝ ցույց տալու համար‚ որ Վանեցյանն ամուր ընկույզ է։ Եվ վերջապես‚ մամուլում հրապարակվեց լուր‚ որ Վանեցյանը քաղաքականություն մտնելու ճանապարհին բացում է «Հայրենիք» զարգացման հիմնադրամը։ Սա երևի թե առաջին քայլն է ինստիտուցիոնալ քաղաքական կառույց ստեղծելու ճանապարհին։ Նույնիսկ մամուլում արտահոսքեր եղան‚ թե Վանեցյանի քաղաքական կառույցը կարող է կոչվել «Պատիվ ունեմ»։
Փաստորեն Հայաստանում այսօր մի իրավիճակ է‚ երբ քաղաքական դաշտում աստիճանաբար հայտնվում է մի առաջնորդ‚ որի շուրջը կարող է կայանալ համախմբում։ Ընդ որում‚ թե ում հետ կոնսոլիդացվել՝ հենց Վանեցյանի ընտրության հարցն է։
Վանեցյանն ունի իր կարևոր հաղթաթուղթը։ Նա հայտարարել է‚ որ Սորոսի հիմնադրամը մեծ վտանգ է Հայաստանի համար։ Ասել է նաև‚ որ մեր երկրում կան քաղաքական ուժեր‚ որոնք ֆինանսավորվում են դրսից։ Սրանք այն հայտարարություններն են‚ որոնք քաղաքական օրակարգային են դարձնում նրա հետագա քայլերը։ Վաղ թե ուշ հնչելու են այս պնդումներին պատասխանելու պահանջներ‚ և հետաքրքրությունը Վանեցյանի կերպարի շուրջն էլ ավելի է աճելու։ Վանեցյանն այս պահին ակնհայտորեն զգույշ ու շրջահայաց է‚ չի շտապում։ Ըստ էության փորձում է իր գործողությունները հստակ համադրել հասարակական-քաղաքական դաշտում ստեղծված իրավիճակի ու պահանջարկի հետ։
Ընդհանուր առմամբ կարելի է ասել‚ որ ԱԱԾ նախկին տնօրենը ձգտելու է հեղափոխությունից ստացած իմիջային դիվիդենդները փոխակերպել քաղաքական ամուր դիվիդենդների։
Արամ Վ. ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի շուկայի ազատականացման առաջին պտուղները
Վրաստանից էլեկտրաէներգիա ներկրող երկրների շարքում Հայաստանը զբաղեցրել է երկրորդ տեղը։2024 թ. 9 ամիսների ընթացքում Վրաստանից մատակարարումների ծավալը կազմել է 1 մլրդ կՎտ.ժ, ինչը 28,8%-ով պակաս է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ...
