«Լավ գործերը նույնպես փոխհատուցվում են» (տեսանյութ)

Հայաստանյան մամուլի և կինոաշխարհի ներկայացուցիչների համար իսկապես իրադարձություն էր հանդիպումը աշխարհին իր ֆիլմերով զարմացրած կորեացի ռեժիսոր Կիմ Կի-Դուկի հետ: Նրան ներկայացնող Միքայել Ստամբոլցյանն իրավացիորեն նկատեց, թե այնքան հանրահայտ դեմք է մեր հյուրը, որ նրա մասին բոլորն ամեն ինչ գիտեն և կարծես ի մոտո ճանաչում են այդ մարդուն:

«Այն ժամանակ, երբ աշխարհում շատ շատերը քիչ բան գիտեին Կորեայի մասին, հենց Կիմ Կի-Դուկի ֆիլմերով էր, որ ծանոթացան այդ երկրի կինոարվեստին, արվեստին` ընդհանրապես, կորեական կենցաղին, նիստուկացին, մենթալիտետին: Շատ հաճախ նրան մեղադրում են իր ֆիլմերում առկա դաժանության համար: Բայց, ինչպես ինքն է ասում, այդ դաժանության հետևում իր նուրբ սիրտն է և սերը մարդկանց հանդեպ. այդ ամենը ցուցադրվում է այն նպատակով, որ դաժանություն այլևս չլինի»,- նշեց Միքայել Ստամբոլցյանը:
Սկսած 1990-ականներից` Կիմ Կի-Դուկը կինոյում է, համաշխարհային կինոյի նշանակալից դեմքերի աստղաբույլում: Մարդ, որ հետաքրքիր է ոչ միայն կինոյում, այլև անմիջական շփման մեջ, հատկապես իր ազգային երգը կատարելիս:
«Գիտեմ, որ Հայաստանում իմ ֆիլմերը շատերն են դիտում, շատերն են հետաքրքրված դրանցով: Այդ առիթով ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել ձեզ»,- սա հանճարի համեստության օրինաչափ դրսևորումն էր Կիմ Կի-Դուկի խոսքում: Նա, որ մինչև Հայաստան գալը ոչինչ չի իմացել Հայաստանի մասին և միայն համացանցային տեղեկատվությանն է ապավինել` մեր երկրի ու մեր մասին փոքրիշատե պատկերացում կազմելու համար, ընդամենը երկու օրում հասցրել է քայլել Երևանի փողոցներով, լինել սուպերմարկետի վերածված Փակ շուկայի շրջակայքում, Կասկադում և խորաթափանց մարդու և արվեստագետի աչքով նկատել մեր երկրում առկա աղքատության շունչը, հայ և կորեացի ժողովուրդների ճակատագրերում եղած ընդհանրությունները: «Այսօրվանից սկսած` շատ կկարդամ և շատ բաներ կիմանամ Հայաստանի մասին»,- ասես արդարանում է ֆենոմենալ այդ անձնավորությունը, որի կյանքն անհավանական շրջադարձերի պատմություն է: Երբեք դպրոց չհաճախած (նրա կարծիքով` առանց դպրոց գնալու էլ կարելի է լուրջ հաջողության հասնել), ծանր ֆիզիկական աշխատանքի լծված, զրկանքների մեջ ապրած Կիմ Կի-Դուկն իր կյանքում առաջին անգամ մեծ էկրանի վրա կինո է դիտել երեսուներկու տարեկանում: Եվ ի՞նչ: Ընդամենը պարզ բանականության մեջ չտեղավորվող փաստ, անվիճելի ճշմարտություն. մարդը 20 տարում նկարել է 19 ֆիլմ: Եվ 2003-ին, «Ոսկե ծիրանի» ապագա կազմակերպիչների հետ հանդիպելուց 11 տարի անց, ժամանել է Երևան և այնքան կապվել Հայաստանի ու հայկական միջազգային կինոփառատոնի հետ, որ ի լուր բոլորի հայտարարում է. «Եթե նոր ֆիլմ ունենամ, անպայման այն կբերեմ Երևան»:
Միքայել Ստամբոլցյանը պատմեց Կիմ Կի-Դուկի հետ «Ոսկե ծիրանի» ապագա հիմնադիրների հանդիպման և ծանոթության մասին: Կառլովի Վարիի միջազգային կինոփառատոնի մրցութային ծրագրերում ընդգրկված են եղել Հարություն Խաչատրյանի «Վավերագրողը» և Կիմ Կի-Դուկի «Առափնյա պարեկը» ֆիլմերը: FIPRECI-ի ժյուրին գլխավորել է Սուսաննա Հարությունյանը, ում ձեռքից էլ Կիմ Կի-Դուկն ստացել է իր մրցանակը: Այդ ժամանակից են ոսկեծիրանցիները երազել Երևանում միջազգային կինոփառատոն ունենալու և երբևէ Կիմ Կի-Դուկին այդ փառատոնին հյուրընկալելու, մեծ էկրանին հայ հանդիսատեսի համար նրա բարձրարվեստ ֆիլմերը ցուցադրելու մասին: Միքայել Ստամբոլցյանը խոստովանեց, որ անչափ գոհ է և երջանիկ, որ այդ երազանքն այս տարի դարձել է իրականություն:
Կիմ Կի-Դուկի ֆիլմերի հետահայաց ցուցադրությունը զարդարում է «Ոսկե ծիրանի» այս տարվա ծրագիրը: Բայց այստեղ նրան ճանաչում ու սիրում են նաև նախկինում այդ ֆիլմերը տեսած մարդիկ: Դա էր պատճառը, որ արվեստագետին ուղղված հարցերը բազմաթիվ էին ու բազմաբնույթ:
Իմ հարցն առնչվում էր նրա «Գարուն, ամառ, աշուն, ձմեռ… և նորից գարուն» ֆիլմին, որը հավաստում է այն ճշմարտությունը, թե մարդու գործած բոլոր վատ, դաժան արարքները վերադառնում են հենց իրեն, դառնում նրա դժբախտությունների, դառնությունների պատճառը: «Ըստ Ձեզ` փոխհատուցումը կայանում է միայն չար, դաժան արարքների՞ դեպքում, մարդու բարի, աստվածահաճո արարքները մնում են անհետևա՞նք, չե՞ն փոխհատուցվում»,- հարցրի իմաստուն կորեացուն:
«Ես այդ ֆիլմում չեմ ցանկացել ցույց տալ, թե վատ արարքը պատժվում է, և լավը չի տալիս ինչ-որ արդյունք: Քանի որ ֆիլմում տարվա եղանակներն են` գարուն, ամառ, աշուն, ձմեռ և նորից գարուն, ըստ այդ հերթագայության էլ զարգանում է ֆիլմը: Ինչպես տարվա եղանակներն են փոփոխվում, այնպես էլ, կյանքի բերումով, մարդն է փոփոխվում: Եվ մարդը, այդ փոփոխություններին ենթարկվելով, ապրում է իր կյանքը: Դա ուղղակի մարդկային կյանքն է: Ես փորձել եմ այդ կյանքը ցույց տալ ֆիլմում, պատմել, թե իրականում ինչպես է ապրում մարդը: Ինձ համար դա շատ ավելի կարևոր է: Բայց, իմ կարծիքով, լավ արարքները նույնպես անհետևանք չեն մնում մարդու կյանքում: Լավ գործերը նույնպես փոխհատուցվում են»,- այս էր նրա պատասխանը:
Կիմ Կի-Դուկը Երևանից հեռացավ` իր հետ տանելով «Ոսկե ծիրանի» բարձրագույն կինոպարգևը` «Փարաջանովյան թալերը», և Մինաս Ավետիսյանի գրաֆիկական աշխատանքներից մեկը: Իսկ հայաստանցի արվեստասերները իրենց հուշերում ամբարեցին ևս մեկ իրադարձային երևույթի հետ շփման դրվագները, որոնցով տարեցտարի հարստանում է «Ոսկե ծիրանի» շուրջը համախմբված մարդկանց կենսագրությունը:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Տեսանյութ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ