94-ամյա ՀԱՄԱԶԱՍՊ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ սեղանին կուտակված մեդալները մեկ առ մեկ ներկայացնում է ինձ: Կինը՝ Ժասմեն Հակոբյանը, հին լուսանկարներն է ցույց տալիս: Հայացքս որսում է պատերազմի վետերանի դեմքին հայտնված ու միմյանց հաջորդող զգացմունքերի՝ հպարտության ու տխրության պահերը, ականջս՝ ակնթարթ հնչող հառաչանքը:

Ամերիկայում տեղս չէի գտնում: 1973 թ. անդամագրվեցի «Համազգայինին», ուզում էի ինչ-որ չափով ներդրում ունենալ հայապահպան ծրագրերում: Երբ սկսվեց Արցախյան շարժումը, իմ հոգում էլ շարժում սկսվեց:

Իհարկե, մեր իշխանությունները, ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո, կարող էին պահանջել, տեր կանգնել հայկական գյուտերին ու հայտնագործություններին, գիտական այդ հարուստ ժառանգությանը, որոնք անգնահատելի արժեք են, բայց, ինչ արած, այդպիսին են եղել մեր իշխանությունները, գերադասել են զբաղվել թալանով, հիմա էլ քաղաքացու տոն են նշում, երկրի հաշվին անուշ-անուշ խորոված են ուտում, թող ուտեն, դրա իրավունքը ձեռք են բերել՝ հասնելով իրենց երջանկության գագաթնակետին:

Բարիտանական թագավորական հավաքածուի մեջ հայնաբերվել է Լեոնարդո դա Վինչիի անհայտ դիմանկարը: Այդ մասին գրում է The Telegraph պարբեականը:

Կարելի է ենթադրել, որ Հայաստանում ու հետխորհրդային մյուս երկրներում նույն պատկերն է տիրել, ամենուր գործել են օտարերկրյա գործակալներն ու տեղական կադրերից ձևավորված նրանց «վարձկանները»:

Հնագետները նոր դամբարան են հայտնաբերել Եգիպտոսի հարավային Ասուան քաղաքի արևմտյան մասում: Այդ մասին տեղեկանում ենք Daily Mail պարբերականից: «Մումիաներից բացի նաև տարատեսակ կճուճներ, փայտե դագաղների մնացորդներ, պատգարակներ ու թռչունների արձանիկներ ենք հայտնաբերել:

Դաշտային Կիլիկիայի այս քաղաքը գտնվում է սիրիական Հալեպից 60 կմ հյուսիս: Հնագույն ժամանակներից ի վեր եղել է հայաբնակ: Մինչև 1915 թ. ուներ 5250 հայ առաքելական, 327 հայ կաթոլիկ և 342 հայ բողոքական բնակչություն, որին պատկանում էին տնտեսական, առողջապահական, կրթական լծակները: Հայերը հիմնականում զբաղվում էին արհեստներով, առևտրով, ձիթապտղի յուղի արդյունահանմամբ:

1981 թվականին Արտաշատում բացվեց Լենինգրադի «Էլեկտրոնստանդարտ» համամիութենական ԳՀԻ-ի գիտական բաժինը, որը մտնում էր Վալենտին Պրոլեյկոյի ղեկավարած գիտատեխնիկական վարչության կազմի մեջ, նա իմ անմիջական ղեկավարն էր:

Քառասուն երկար ու ձիգ դարեր են ձգվել այն ժամանակներից, երբ մարդիկ սկսեցին քաղաքներ, ամբարտակներ և բուրգեր կառուցել, բանաստեղծություններ հորինել և նայել աստղերին։ Եվ այդ քառասուն դարերի ընթացքում մարդկության հավատարիմ ուղեկիցներն են եղել իմաստությունն ու տգիտությունը, գթասրտությունն ու դաժանությունը։

Այսօր առավոտից բոլոր հայերը մի ճանապարհ ունեն՝ դեպի Ծիծեռնակաբերդ։ Ու անկախ նրանից՝ արև է, թե անձրև, ցուրտ է, թե տաք, այսօր բոլոր հայերը եթե ոչ ոտքով, մտքով ու սրտով անցնում են նույն ճանապարհը՝ դեպի Ծիծեռնակաբերդ։