Հարություն Պողոսի ՊԵԶՃՅԱՆԸ (1771, Կ. Պոլիս-1834, Կ.Պոլիս) մեր ժողովրդի ամենաերջանկահիշատակ զավակներից է: Կարինցի աղքատ ծնողների որդին բնաձիր հատկությունների` վաճառականական տաղանդի, ձեռներեցության, շրջահայացության շնորհիվ կարողացավ Պոլսո սովորական մետաքսավաճառից դառնալ Օսմանյան կայսրության ամենաազդեցիկ մարդկանցից մեկը` դրամահատարանի տնօրենը (1825-1834 թթ.):

Էդուարդ Ղարամյանի սիրտը զայրույթից պայթում էր: Նա զզվել էր ամենքից և ամեն ինչից: Անգլիական «Արևելահնդկական ընկերության» «Նորդ» կոչեցյալ այս առագաստանավից, որով ճամփորդում էր արդեն երկու ամիս, նավի անձնակազմից` ամբարտավան ու գոռոզամիտ անգլիացիներից, որոնց համար իրենցից զատ աշխարհում այլ բան գոյություն չուներ, ուղևորներից` թեթևամիտ ու շահասեր ֆրանսիացիներից, կնկա վանդակավոր շրջազգեստ հագած կաս-կարմիր, հարբեցող շոտլանդացիներից, ծույլ ու փնթի հնդիկներից, որոնց եթե չքշեին, տախտակամածի վրա կքնեին: Ձանձրացել էր միօրինակ և անհամ կերակուրներից, նավի անվերջանալի ճոճքից, քամիներից, փոթորիկներից, ծովի ալեկոծությունից:

1921 թվականին Կաղզվան քաղաքից Երևան գաղթեց դեռևս 20 տարին չբոլորած ՆԱԶԱՐ ՄԵՍՐՈՊԻ ՂԱԶԱՐՅԱՆԸ: Հաճախեց բանֆակ, աշխատանքի անցավ էլեկտրագնացքների երթուղիների շինարարությունում: Կարճ ժամանակում աչքի ընկավ իր եռանդուն, նվիրված աշխատանքով, և այդ էր պատճառը, որ էլեկտրագնացքների վարչությունը վագոնավարների կադրեր պատրաստելու նպատակով Նազարին, մի խումբ երիտասարդների հետ, գործուղեց Կրասնոդար` վագոնավարի մասնագիտություն ձեռք բերելու: Վեց ամիս անց վարչության պետն ուրախությամբ ընդունեց իր առաջին վագոնավարներից մեկին:

ՍՈՒՐԵՆ ՂԱԶԱՐՅԱՆԸ ծնվել է Կարսում: Կարսեցու ազնվությունն ու սկզբունքայնությունն ուներ, բարությունը ու նուրբ հումորը: Կարսի ուսումնարանն ավարտելուց հետո որոշ ժամանակ աշխատել է, ապա տեղափոխվել Ալեքսանդրապոլ, ուր նա մասնակցել է բոլշևիկյան ընդհատակյա կազմակերպության աշխատանքներին: Խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո մինչև ձերբակալվելը աշխատել է Հայաստանի, Վրաստանի, Անդրկովկասի հատուկ հանձնաժողովում, գլխավոր քաղաքական վարչությունում, ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատում, զբաղեցրել է պատասխանատու պաշտոններ:

1940 թիվ։ Երևանի Մաքսիմ Գորկու անվան դպրոցում հայոց լեզվի և գրականության քննություն է, որն ընդունում էր ճանաչված բանաստեղծ Սողոմոն Տարոնցին։

Այսօր մեկնարկել է «Հայաստանը և արաբական աշխարհը. պատմություն և արդի խնդիրներ» խորագրով միջազգային երիտասարդական գիտաժողովը։ Կազմակերպիչն է ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտը։ Գիտաժողովն իրականացվում է ՀՀ նախագահի հովանու ներքո անցկացվող «Աջակցություն՝ երիտասարդ գիտնականներին ծրագրի շրջանակներում»։

Եդեմի պարտեզի կամ դրախտի աստվածաշնչային սկզբնական նկարագրությունից Աստվածաշնչի հեղինակները շատ խորհրդանիշեր և կերպարներ են վերցրել: Մեր ասածի օրինակ կարող է ծառայել Եսայի մարգարեի` արդարների վերադարձը նկարագրող դրվագը. «Որովհետև Տերը պիտի մխիթարի Սիոնին, պիտի մխիթարի նրա բոլոր ավերակները, նրա անապատը դրախտի նման պիտի շինի, նրա ամայի տեղը` Տիրոջ պարտեզի պես. ցնծություն և բերկրություն պիտի գտնվի նրանում, գովերգություն և օրհներգության ձայն» (Ես. 51.3): Հովել մարգարեն իր հրապարակավ ապաշխարելու հորդորում Աստծո խոստմունք-օրհնությունը ևս կապում է Եդեմի պարտեզի հետ, «Եդեմի դրախտի պես կլինի երկիրը նրա առաջին, իսկ նրա հետևից՝ ամայի անապատի պես» (Հովել 2.3):

Ղարսեցի տատիկս` Սաթենիկ Ղազարյանը, մեզ շատ էր պատմում Կարսի, Կաղզվանի, գաղթի, իր հարազատների մասին: Եվ հաճախ էր հիշատակում եղբոր` Մկրտիչ Ղազարյանի անունը: «Դոկտոր փիլիսոփայության, լեզվագիտության,- ասում էր տատիկս ու շարունակում,- Գերմանիայում էր սովորել, 21 լեզու գիտեր: Տիֆից մահացավ»:

ՀՀ մշակույթի նախարարության Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի ինստիտուտը նախորդ կիրակի Դսեղում էր, թումանյանական հերթական միջոցառմանը։ Լոռին հուրհրում էր աշնան ոսկեթափից, Դսեղն իր հերթին էր տոնական մի հանդես, գունեղ և բանաստեղծական լուսավոր թախիծով լի։ Այս տարին առանձնահատուկ էր. բացվել էր Թումանյանի վաղամեռիկ զավակ Արտավազդ Թումանյանի հուշարձանը՝ բանաստեղծի տուն-թանգարանից քիչ հեռու, գյուղի հրապարակում։ Հրապարակի վերին հատվածում հանճարի հանրահայտ արձանն է, ժողովրդական նկարիչ Ղուկաս Չուբարյանի վարպետ կատարմամբ, ներքևում, նրան դիմահայաց՝ որդու հուշարձանը։ Հանդեսին ներկա էին Լոռվա մարզպետ Արթուր Նալբանդյանը, մարզի լավագույն երգիչներն ու ասմունքողները, առհասարակ, ողջ Դսեղը։

Ամեն անգամ որևէ բարերարի անդրադառնալիս ինքս ինձ հարց եմ տալիս` ո՞րն է «բարեգործություն» երևույթի դրդապատճառը, և հազարերորդական անգամ համոզվում` Քրիստոսապաշտությունը և Ազգասիրությունը: Մարդկային արատներից մեկը ագահությունն է, որը տեսականորեն հատնում չունի, բայց այս դրույթը ճշմարիտ է սովորական մահկանացուների, այլ ոչ բարերարների պարագայում: Խարսխվելով վերոնշյալ երկու արժեքների վրա, բարեգործը միաժամանակ ցույց է տալիս, որ ագահությունն էլ սահման ունի. բարերարությունն ինքնին ագահության ու բազմաթիվ այլ արատների վախճանն է: